en ru
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ

ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2024
ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΔ΄ ΛΟΥΚΑ (Λουκ. ιη΄, 35–43)
1 Δεκεμβρίου 2024



Ὁ Χρι­στός, ἀδελ­φοί μου, εἶ­ναι τὸ φῶς τοῦ κό­σμου, ὄχι μόνο ἐπει­δὴ φω­τί­ζει τὶς καρ­δι­ὲς τῶν ἀν­θρώ­πων, ἀλλὰ καὶ ἐπει­δὴ χα­ρί­ζει καὶ τὸ αἰ­σθη­τὸ φῶς τῶν ὀφθαλ­μῶν. Αὐτὸ βε­βαι­ώ­νε­ται ἀπὸ τὴν ση­με­ρι­νὴ Εὐ­αγ­γε­λι­κὴ πε­ρι­κο­πή.

Ὁ τυ­φλὸς τῆς ση­με­ρι­νῆς Εὐ­αγ­γε­λι­κῆς πε­ρι­κο­πῆς ἦταν πο­νε­μέ­νος καὶ μᾶλ­λον πε­ρι­φρο­νη­μέ­νος ἄν­θρω­πος ἀπ’ τοὺς πολ­λούς. Περ­νοῦ­σε τὴν ἡμέ­ρα του ὡς τα­πει­νὸς ζη­τι­ά­νος στὴν ἄκρη τοῦ δρό­μου, μὲ συν­τρο­φιὰ τὸ σκο­τά­δι καὶ τὴν ἐγ­κα­τά­λει­ψη. Πί­στευ­ε ­ὅ­μως, ὅπως φαί­νε­ται, ὅτι ὁ Χρι­στὸς μπο­ροῦ­σε νὰ τὸν θε­ρα­πεύ­σει. Γι’ αὐτό, μό­λις ἀν­τι­λαμ­βά­νε­ται ὅτι δι­έρ­χε­ται ἀπὸ τὸ ση­μεῖο τοῦ δρό­μου στὸ ὁποῖο στε­κό­ταν, ὑψώ­νει φωνὴ ἱκε­σί­ας «Ἰη­σοῦ, υἱὲ Δαυ­ΐδ, ἐλέ­η­σόν με». Ὅμως ἀντὶ νὰ ἐνι­σχυ­θεῖ στὴν προ­σπά­θειά του νὰ βρεῑ τὸ φῶς, δέχε­ται ἀπροσ­δό­κη­τα τὴν ἐπί­θε­ση ἀπὸ τοὺς ἀν­θρώ­πους ποὺ συ­νό­δευ­αν τὸν Δι­δά­σκα­λο.

Σώπα, τοῦ ἔλε­γαν, δι­ό­τι μὲ τὶς φω­νές σου κου­ρά­ζεις τὸν Δι­δά­σκα­λο. «Ὁ δὲ πολ­λῷ μᾶλ­λον ἔκρα­ζεν· Ἰη­σοῦ, υἱὲ Δαυ­ΐδ, ἐλέ­η­σόν με».

Εἶ­ναι ἀλή­θεια, ἀγα­πη­τοί μου ἀδελ­φοί, ὅτι τό­σους αἰ­ῶ­νες μετά, στὴν προ­σπά­θειά μας νὰ φτά­σου­με κον­τὰ στὸν Χρι­στό, συ­ναν­τοῦ­με κι ἐμεῖς ἐμ­πό­δια ἀκό­μη καὶ ἀπὸ τοὺς ἀν­θρώ­πους ποὺ πε­ρι­μέ­νου­με νὰ μᾶς στη­ρίξουν.

Ἐμ­πό­δια στὴν κατὰ Χρι­στὸν προ­σπά­θεια καὶ ζωὴ μᾶς βά­ζει πρῶ­τος ὁ δι­ά­βο­λος, ὁ ὁποῖ­ος εἶ­ναι μι­σάν­θρω­πος καὶ ἀν­θρω­πο­κτό­νος. Γνω­ρί­ζει πόσο ὠφε­λού­με­θα, ὅταν συν­δε­ό­μα­στε μὲ τὸν Χρι­στὸ καὶ τὴν Ἐκ­κλη­σία Του, καὶ κά­νει τὸ πᾶν, γιὰ νὰ μᾶς χω­ρί­σει ἀπὸ τὴν ἀγά­πη Του, νὰ μᾶς ὠθή­σει στὴν ἁμαρ­τία, νὰ ψυ­χρά­νει τὸ ζῆλο μας, νὰ μα­ρά­νει τὸν ἐν­θου­σι­α­σμό μας. Ὅπως ἀκρι­βῶς πέ­τυ­χε νὰ βγά­λει τοὺς Πρω­το­πλά­στους ἀπ' τὸν Παράδει­σο, ἔτσι ἐπι­χει­ρεῖ νὰ βγά­λει κι ἐμᾶς ἀπὸ τὴν Ἐκ­κλη­σία καὶ νὰ μᾶς ὁδη­γή­σει στὴν ἀπώ­λεια, δη­λα­δὴ στὴν αἰ­ώ­νια Κό­λα­ση.

Ἐμ­πό­δια στὴν κατὰ Χρι­στὸν ζωὴ συ­ναν­τοῦ­με καὶ ἀπὸ τοὺς ἀν­θρώ­πους τοῦ κό­σμου, οἱ ὁποῖ­οι εἴτε ἐν γνώ­σει τους εἴτε καὶ ἐν ἀγνοίᾳ γί­νον­ται ὄρ­γα­να τοῦ σα­τα­νᾶ καὶ μᾶς ἐπι­τι­μοῦν νὰ σι­ω­πή­σου­με. Ὁ κό­σμος τῆς ἁμαρ­τί­ας ἄλ­λο­τε προ­σπα­θεῖ σὰν μα­γνή­της νὰ μᾶς ἑλ­κύ­σει κον­τά του κι ἄλ­λο­τε γί­νε­ται ἀπει­λη­τι­κός. Ἀρ­χί­ζει τὶς εἰ­ρω­νεῖ­ες, τὰ πι­κρόλογα, τὶς προ­κλή­σεις, τὰ κάθε εἴ­δους σκό­πι­μα τε­χνά­σμα­τα καὶ τὶς πά­σης φύ­σε­ως ἀπει­λές.

Ἐμ­πό­δια στὴν κατὰ Χρι­στὸν ζωὴ συ­ναν­τοῦ­με καὶ ἀπὸ τοὺς συγ­γε­νεῖς μας, ὅταν δὲν ἔχουν «νοῦν Χρι­στοῦ». Πάλι στὴν ἐκ­κλη­σία θὰ πᾶς; Κι ἄλλο παι­δὶ θὰ κά­νεις; Δὲν σοῦ φτά­νουν αὐτὰ ποὺ ἔχεις; Χρη­σι­μο­ποι­οῦν τέ­τοια δῆ­θεν λο­γι­κὰ ἐπι­χει­ρή­μα­τα ἀνα­φε­ρό­με­νοι σὲ πρα­γμα­τι­κὲς δυ­σκο­λί­ες, γιὰ νὰ κου­ρά­σουν τὴν πί­στη μας καὶ νὰ ἀπο­θαρ­ρυν­θοῦ­με στοὺς στό­χους μας. Ὑπάρ­χουν βέ­βαια πε­ρι­πτώ­σεις, ποὺ οἱ ἴδι­οι οἱ συγ­γε­νεῖς μας γί­νον­ται οἱ με­γα­λύ­τε­ροι ἐχθροί μας, ἐπα­ληθεύ­ον­τας τὸν λόγο τῆς Γρα­φῆς ὅτι «ἐχθροὶ τοῦ ἀν­θρώ­που οἱ οἰ­κι­α­κοὶ αὐ­τοῦ».

Ἐμ­πό­δια στὴν κατὰ Χρι­στὸν ζωὴ συ­ναν­τοῦ­με καὶ ἀπὸ τοὺς οἰ­κεί­ους τῆς πί­στε­ως, ὅσο κι ἂν αὐτὸ ἀκού­γε­ται πα­ρά­ξε­να. Στὴν Εὐ­αγ­γε­λι­κὴ πε­ρι­κο­πὴ «οἱ προ­ά­γον­τες» δὲν ἦταν ἄπι­στοι. Ἦταν πι­στοὶ καὶ ἀκο­λου­θοῦσαν μὲ καλὴ δι­ά­θε­ση τὸν Χρι­στό. Ἀλλὰ δυ­στυ­χῶς με­σο­λα­βοῦν ἀν­θρώ­πινες μι­κρό­τη­τες. Ζη­λο­τυ­πί­ες, ἀρ­χο­μα­νί­ες, κα­κί­ες κι ἀντὶ νὰ βο­η­θοῦ­με νά με­τα­φέ­ρε­ται ὁ λό­γος τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ δο­ξά­ζε­ται μέσῳ τῶν ἄλ­λων, στο­χεύ­ου­με ἐναν­τί­ον τῶν ἐρ­γα­τῶν τοῦ Εὐ­αγ­γε­λί­ου μὲ σκο­πὸ νὰ σι­ω­πήσουν.

Τέ­λος, ἐμ­πό­δια στὴν κατὰ Χρι­στὸν ζωὴ συ­ναν­τοῦ­με καὶ ἀπὸ τὸν ἑαυ­τό μας, ποὺ ἔχει ροπὴ καὶ κλί­ση πρὸς τὸ κακό. Ὑπο­κύ­πτου­με στὴ ρα­θυ­μία καὶ στὴ νω­θρό­τη­τα. Ἐφη­συ­χά­ζου­με στὸν νυ­στα­γμὸ τῆς ψυ­χῆς. Μα­γνη­τι­ζό­μα­στε ἀπὸ τὴν ἐξω­στρέ­φεια, ἀπὸ τὶς μέ­ρι­μνες τοῦ βίου καὶ ἀνα­λω­νό­μα­στε στὶς σύγ­χρο­νες ἐπι­κοι­νω­νί­ες, ποὺ δὲν μᾶς ἀφή­νουν χρό­νο γιὰ βα­θύ­τε­ρο καὶ οὐ­σι­α­στι­κὸ σύν­δε­σμο μὲ τὸν Χρι­στὸ καὶ τὴν Ἐκ­κλη­σία Του.

Πολ­λὰ τὰ ἐμ­πό­δια ποὺ ὑπάρ­χουν, λοι­πόν, στὴν κατὰ Χρι­στὸν ζωή. Ἀλλὰ κι ἐμεῖς κα­λού­μα­στε νὰ τὰ ἀν­τι­με­τω­πί­ζου­με καὶ νὰ τὰ ὑπερ­νι­κοῦ­με.

Ὁ Χρι­στι­α­νι­κὸς ἀγώ­νας, ποὺ δι­ε­ξά­γου­με, εἶ­ναι εὐ­λο­γη­μέ­νος ἀγώ­νας, γι­α­τὶ ἔχει ὡς πε­δίο μά­χης τὴν καρ­διὰ τοῦ ἀν­θρώ­που. Ἀγώ­νας δύ­σκο­λος, ἀλλὰ καὶ πο­θη­τός. Ἀγώ­νας ἀπαι­τεῑ νὰ πα­λαί­ψει ὁ ἄν­θρω­πος μὲ αὐτοθυ­σία, νὰ ἱδρώ­σει, νὰ μα­τώ­σει, νὰ δώ­σει τὰ πάν­τα γιὰ τὴ νίκη. Ἀλλ’ εἶ­ναι ἀγώ­νας ποὺ ἐνι­σχύ­ε­ται ἀπὸ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ στε­φα­νώ­νε­ται κατὰ τὴν ἡμέ­ρα τῆς Κρί­σε­ως.

Στὸν ἀγώ­να αὐτὸ μᾶς συ­νι­στᾷ ὁ ἅγι­ος Ἰω­άν­νης τῆς Κλί­μα­κος νὰ χρη­σι­μο­ποι­οῦ­με ὡς ὅπλο τὴν παν­το­δύ­να­μη καὶ ἀπο­τε­λε­σμα­τι­κὴ προσευχὴ «’Ι­η­σοῦ ὀνό­μα­τι μά­στι­ζε πο­λε­μί­ους». Μὲ τό μαςτί­γιο τῆς προ­σευ­χῆς χτυ­ποῦ­με ἀλύ­πη­τα τοὺς δαί­μο­νες. Ὅπως ὁ τυ­φλὸς φώ­να­ζε λέ­γον­τας· «’Ι­η­σοῦ, υἱὲ Δαυ­ΐδ, ἐλέ­η­σόν με», ἔτσι κι ἐμεῖς νὰ ἐπι­μέ­νου­με προ­σευ­χόμε­νοι· νὰ κτυ­ποῦ­με ἀκού­ρα­στα τὴν πόρ­τα τοῦ θεί­ου ἐλέ­ους.

Ἀδελ­φοί, τὰ λε­γό­με­να ἐμ­πό­δια τῆς κατὰ Χρι­στὸν ζωῆς μπο­ροῦ­με νὰ τὰ δοῦ­με ὡς σκα­λο­πά­τια, ποὺ μᾶς ἀνε­βά­ζουν μὲ κόπο, ἀλλὰ μᾶς ὁδη­γοῦν ἐκεῖ ποὺ θέ­λου­με. Τὰ θε­ω­ρού­με­να ἐμ­πό­δια τῆς κατὰ Χρι­στὸν ζωῆς «καθ’ ὑπερ­βο­λὴν εἰς ὑπερ­βο­λὴν αἰ­ώ­νι­ον βά­ρος δό­ξης κα­τερ­γάζον­ται» γιὰ τὸν κα­θέ­να μας. Δι­ό­τι, ὅπως λέει ὁ Μέ­γας Βα­σί­λει­ος, «πό­νοι γεν­νῶ­σι δό­ξαν, κά­μα­τοι δὲ προ­ξε­νοῦ­σι στε­φά­νους». Ὅσο πε­ρισ­σό­τε­ρο, δη­λα­δή, κο­πι­ά­ζει ὁ ἀγω­νι­στὴς τοῦ κα­λοῦ ἀγῶ­νος, τόσο με­γα­λύ­τε­ρο στε­φά­νι θὰ πά­ρει.

 Γέ­νοι­το.

 


 pdf


ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ

ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2024
ΚΥΡΙΑΚΗ Α΄ ΛΟΥΚΑ (ε΄1-11 )
22 Σεπτεμβρίου 2024



Μετὰ τὴν ἑορτὴ τοῦ τιμίου Σταυρῦ ἀρχίζει, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἡ περίοδος τοῦ κατὰ Λουκᾶ ἱεροῦ Εὐαγγελίου, ἡ ὁποία θὰ διαρκέσει μέχρι τὶς ἀπόκριες, μὲ ἕνα διάλειμμα στὶς ἑορτὲς τῶν Χριστουγέννων. Στὴν σημερινὴ πρώτη Κυριακὴ αὐτῆς τῆς περιόδου ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκὰς μᾶς διηγήθηκε τὴν κλήση στὸ ἀποστολικὸ ἀξίωμα τῶν τεσσάρων πρώτων μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ. Γιὰ τὸ θέμα αὐτὸ ὁ Λουκὰς ἐκθέτει περισσότερες λεπτομέρειες ἀπ’ τοὺς ἄλλους δύο «συνοπτικούς» εὐαγγελιστὲς Ματθαῖο καὶ Μᾶρκο. Τὸ σημερινὸ περιστατικὸ δὲν ἦταν ἡ πρώτη συνάντηση καὶ ἡ πρώτη γνωριμία τοῦ Χριστοῦ μὲ τοὺς συγκεκριμένους ὑποψηφίους μαθητές Του, ἀλλὰ ἡ ὁριστικὴ κλήση τους. Ἡ στιγμὴ δηλαδή, κατὰ τὴν ὁποία ἐγκατέλειψαν τὴν ἐργασία τους καὶ τὶς οἰκογένειές τους, γιὰ νὰ μαθητεύσουν στὸν Χριστό. Γιὰ τὴν πρώτη γνωριμία καὶ συνάντηση μὲ τὸν Ἰησοῦ Χριστὸ ἀρκετὲς πληροφορίες δίνει ὁ ἄλλος εὐαγγελιστής, ὁ Ἰωάννης

Ὁ Χριστὸς βρέθηκε στὴν ἀκρογιαλιὰ τῆς λίμνης τῆς Γαλιλαίας τὶς πρωϊνὲς ὧρες ἐκείνης τῆς ἡμέρας. Στὰ νερὰ τῆς λίμνης αὐτῆς ἐξασκοῦσαν τὸ ἐπάγγελμα τοῦ ψαρᾶ οἱ Ἀνδρέας καὶ Πέτρος ἀφ’ ἑνὸς καὶ οἱ Ἰάκωβος καὶ Ἰωάννης ἀφ’ ἑτέρου. Συγκεντρώθηκε ἀρκετὸς κόσμος, γιὰ νὰ ἀκούσουν τὴν διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ. Τότε ὁ Κύριος ἐπιβιβάσθηκε στὸ πλοῖο τῶν δύο ἀδελφῶν Ἀνδρέα καὶ Πέτρου, τὸ ὁποῖο ἀνοίχθηκε λίγο μέσα στὴν λίμνη, ὥστε νὰ τὸν βλέπουν καὶ νὰ τὸν παρακολουθοῦν ὅλοι οἱ συγκεντρω-μένοι ποὺ κάθονταν στὴν ἀκρογιαλιά. Ὅταν τελείωσε τὸ κήρυγμά του ὁ Χριστός, εἶδε ὅτι πάνω στὸ πλοῖο οἱ δύο ἀδελφοὶ Ἀνδρέας καὶ Πέτρος ἐπιδιόρθωναν τὰ δίχτυα τους. Τὴν νύκτα ἐκείνη εἶχαν ἀπλώσει αὐτὰ τὰ δίχτυα στὰ νερὰ τῆς λίμνης, ἀλλὰ τὸ ἀποτέλεσμα δὲν ἦταν καλό. Γι’ αὐτὸ καὶ καθὼς ἀνέβαινε ὁ ἤλιος τῆς καινούριας ἡμέρας στὸ οὐράνιο στερέωμα, ἔπλεναν αὐτὰ τὰ δίχτυα. Ἐκείνη τὴν στιγμὴ ὁ Χριστὸς τοὺς διέταξε νὰ ρίξουν πάλι τὰ δίχτυα τους μέσα στὰ νερά. Αὐτὴν τὴν φορὰ ὅμως πολλὰ ψάρια αἰχμαλωτίσθηκαν στα δίχτυα αὐτά. Ὁ Πέτρος ὑπήκουσε ἀμέσως στὴν ἐντολὴ τοῦ Χριστοῦ καὶ τὸ ἀποτέλεσμα ἦταν ἐκπληκτικό. Ἐξέφρασε ὅμως τὴν ἀπορία του ὅτι δὲν ἦταν λογικὸ νὰ ἔχουν ἐπιτυχία στὴν διάρκεια τῆς ἡμέρας, ὅταν ὁ ἤλιος λάμπει στὸν οὐρανό.  Ὅλη τὴν νύκτα εἶχαν ρίξει τὰ δίχτυα τους στὰ νερὰ καὶ εἶχαν ἀγρυπνήσει πάνω στὰ πλοῖα τους, ἀλ-λὰ δὲν ἔφεραν κανένα ἀποτέλεσμα. Μὲ τὴν ἐντολὴ τοῦ Χριστοῦ ἐπανέλαβαν τὴν προσπάθειά τους καὶ παραδόξως αὐτὴν τὴν φορὰ συνέλαβαν ἀμέτρητο πλῆθος ψαριῶν, ὥστε χρειάσθηκε νὰ τοὺς βοηθήσουν οἱ ἄλλοι δύο ἀδελφοὶ Ἰάκωβος καὶ Ἰωάννης, οἱ ὁποῖοι ἔσπευσαν μὲ τὸ δικό τους πλοῖο στὸ σημεῖο ἐκεῖνο. Καὶ τότε ὁ Κύριος κάλεσε καὶ τοὺς τέσσερις στὸ ἀποστολικὸ ἀξίωμα.

Ἐντύπωση μᾶς δημιουργεῖ ἡ λεπτομέρεια ὅτι ὁ Χριστὸς ἀπευθύνεται στὸν  Πέτρο τὴν ὥρα ποὺ ἐκεῖνος ἐπιδιόρθωνε καιὶ ἔπλενε τὰ δίχτυα, γιὰ νὰ εἶναι ἕτοιμα νὰ χρησιμοποιηθοῦν τὴν ἑπομένη φορά. Ὁ εὐαγγελιστὴς θέλει νὰ μᾶς δείξει ὅτι ὁ Χριστὸς συνάντησε τοὺς ὑποψηφίους μαθητές Του μέσα στὴν καθημερινότητά τους. Ὅπως ὅλοι οἱ ὑπόλοιποι ἄνθρωποι, ἀγωνίζονταν καὶ αὐτοὶ νὰ ἐξασφαλίσουν τὸ ἀπαραίτητο εἰσόδημα γιὰ μιὰ ἀξιοπρεπὴ διαβίωση. Δὲν διέφεραν οἱ μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ στὴν καθημερινότητά τους ἀπ’ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους. Ὅπως ἐργάζονταν ὅλοι οἱ ἄλλοι, ἐργάζονταν καὶ αὺτοί. Εἶχαν ὅμως μία διαφορά. Τοὺς ἀπασχολοῦσαν ἐντόνως μέσα στὴν καρδιά τους τὰ ἐρωτήματα γιὰ τὸν Μεσσία.  Πότε θὰ ἐρχόταν, πῶς θὰ Τὸν ἀνεγνώριζαν, πῶς θὰ γίνονταν μαθητές Του. Αὐτὴ ἦταν ἡ κεντρικὴ σκέψη καὶ ἡ κυριότερη φροντίδα στὴν ζωή τους, ὅτι ἔπρεπε νὰ εἶναι καταλλήλως προετοιμασμένοι γιὰ νὰ Τὸν ὑποδεχθοῦν. Γι’ αὐτὸ καὶ πρὶν νὰ τοὺς καλέσει ὁ Χριστὸς νὰ Τὸν ἀκολουθήσουν, ἦσαν μαθητὲς τοῦ Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου. Καὶ ὅταν γίνονται μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ, ἔχουν τὶς ἀνθρώπινες ἀδυναμίες τους, ἀλλὰ τοὺς χαρακτηρίζει ἡ ἀφοσίωση στὸ Πρόσωπό Του. Μετὰ τὴν Σταύρωση καὶ τὴν Ἀνάστασή Του ἐπιστρέφουν στὶς ἐργασίες τους καὶ στὴν καθημερινότητά τους, ἀλλὰ ἡ ἀγωνία τους εἶναι ἡ ἀπουσία του Χριστοῦ.  Μετὰ τὴν Πεντηκοστὴ γίνονται ἀπόστολοι, ἀλλὰ καὶ πάλι ἡ προσοχή τους στρέφεται στὴν Δευτέρα Παρουσία τοῦ Χριστοῦ καὶ στὴν σωστὴ προετοιμασία ὅλων τῶν ἀνθρώπων γιὰ τὴν ὑποδοχὴ τοῦ ἐρχομένου Κυρίου.

Ἐὰν αὐτὴ ἦταν ἡ καθημερινότητα τῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ, ἐν τοῦτοις γιὰ τοὺς περισσοτέρους ἀνθρώπους ἡ συνηθισμένη καθημερινότητα εἶναι  δυστυχῶς διαφορετική. Μοιάζει μὲ τὴν συμπεριφορὰ τῶν ἀνθρώπων κατὰ τὴν ἐποχὴ τοῦ Νῶε. Τὸ παράδειγμα αὐτὸ χρησιμοποίησε καὶ ὁ Χριστός. Ὁ Νῶε κατεσκεύαζε τὴν κιβωτὸ καὶ ὅλοι σχεδὸν οἱ σύγχρονοί του ἄνθρωποι ποὺ τὸν ἔβλεπαν, γελοῦσαν καὶ εἰρωνεύονταν. Ἔτρωγαν, ἔπιναν, ἐργάζονταν, παντρεύονταν, ἀλλὰ δὲν σκέφτονταν τὸν Θεό. Καὶ στὸ τέλος ἦλθε ὁ κατακλυσμός. Δύο διαφορετικὲς καθημερινότητες εἶναι αὐτές. Καὶ στὶς δύο περιπτώσεις ἐπακολουθεῖ ἡ ἐπίσκεψη τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ στὴν καθεμιὰ τὰ ἀποτελέσματα αὐτῆς τῆς ἐπισκέψεως εἶναι τόσο διαφορετικά.

Καὶ ἡ δική μας ζωή, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, εἶναι ἐνδεχόμενο, ἤ μάλλον εἶναι βέβαιο ὅτι μοιάζει ἄλλοτε μὲ τὴν μία καὶ ἄλλοτε μὲ τὴν ἄλλη ἀπ’ τὶς δύο παραπάνω καταστάσεις. Ὅταν ἐρχόμαστε στὴν ἐκκλησία, ἐκδηλώνουμε τὴν πίστη μας στὸν Θεό. Ἐξερχόμαστε ἀπ’ τὸν ναὸ τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ στὴν καθημερινότητά μας δὲν καλλιεργοῦμε τὴν σχέση αὐτὴ σὲ ὅλο τὸ βάθος της. Δὲν εἶναι ὁ Θεὸς καὶ τὸ θέλημά Του στὸ κέντρο τῆς ζωῆς μας, ἀλλὰ ὁ ἑαυτός μας. Καὶ ἄν νομίζουμε ὅτι εἴμαστε πνευματικοί, πολὺ ἀπέχουμε ἀπ’ τὴν τελειότητα. Τὸ βασικὰ λάθος μας εἶναι ὅτι περιορίζουμε αὐτὴν τὴν πνευματικότητα σὲ μία πλευρὰ τῆς ζωῆς μας, σὲ μερικὲς ὧρες ἐκκλησιασμοῦ καὶ μελέτης πνευματικῶν βιβλίων καὶ ἀφήνουμε ἔξω ὅλες τὶς ὑπόλοιπες ὧρες καὶ δραστηριότητές μας.  Ἡ προτροπὴ εἶναι σαφὴς καὶ ἐνδεικτική: «Κατὰ τὸν καλέσαντα ὑμᾶς Ἅγιον καὶ αὐτοὶ ἅγιοι ἐν πάσῃ ἀναστροφὴ γενήθητε» (Α΄ Πέτρου 1-15).

 

 

π. Ν.Η.


 pdf


ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ

ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2024
ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΗ (Μαρκ.η΄34-θ΄ 1)
15 Σεπτεμβρίου 2024



Συνεχίζεται καὶ σήμερα, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἡ ἑορτὴ τῆς ὑψώσεως τοῦ τιμίου Σταυροῦ. Στὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα ὁ Χριστὸς μίλησε γιὰ τὸν δικό μας σταυρό. Ὅπως ὁ Χριστὸς χωρὶς τὸν Σταυρὸ δὲν εἶναι ὁ σωτήρας τοῦ κόσμου, ἔτσι καὶ ὁ χριστιανὸς χωρὶς τὸν δικό του σταυρὸ δὲν εἶναι ἀληθινὸς μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστὸς δὲν ἀποφεύγει τὸν θάνατο πάνω στὸν Σταυρό, ἄν καὶ εἶχε αὐτὴν τὴν δυνατότητα. Δὲν κατεβαίνει ἀπ’ τὸν Σταυρό, ὅταν οἱ ἐχθροί Του ζητοῦν μὲ προκλητικὸ τρόπο ἕνα τέτοιο θαῦμα. Ὅταν προειδοποιοῦσε τοὺς μαθητές Του γιὰ τὸ ἐπικείμενο Πάθος Του, ὁ Πέτρος ἐξέφρασε τὴν ἐπιθυμία νὰ μὴν πραγματοποιηθεῖ ἕνας τέτοιος ἀτιμωτικὸς θάνατος, ἐπειδὴ κατὰ τὴν γνώμη δὲν ταίριαζε στὸν Μεσσία. Τότε ὁ Χριστὸς ἐπετίμησε μὲ ἀσυνήθιστη αὐστηρότητα τὸν Πέτρο καὶ τὸν ἀπεκάλεσε διάβολο, ἐπειδὴ ἐξακολουθοῦσε νὰ σκέφτεται σύμφωνα μὲ τὴν κοσμικὴ νοοτροπία καὶ ὄχι ὅπως σκέφτεται καὶ ἐνεργεῖ ὁ Θεός. Θέλημα τοῦ Θεοῦ ἦταν ἡ Σταύρωση τοῦ Χριστοῦ. Ἄν ὁ Χριστὸς ἀπέφευγε νὰ σταυρωθεῖ, ὁ μόνος κερδισμένος θὰ ἦταν ὁ διάβολος, ὁ ὁποῖος θὰ παρέμε-νε κυρίαρχος πάνω στοὺς ἀνθρώπους.

Στὴν συνέχεια ὁ Χριστὸς ὑπογραμμίζει ὅτι ὁ καθένας εἶναι ἐλεύθερος νὰ ἐπιλέξει ἄν θὰ Τὸν ἀκολουθήσει ἤ ὄχι. Ἀπ’ τὸ σημεῖο αὐτὸ ἀρχίζει ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή. Κανένα δὲν ἐξαναγκάζει ὁ Χριστὸς καὶ κανένα δὲν ὑποχρεώνει, ἀλλὰ σέβεται τὴν ἐλευθερία τῶν ἀνθρώπων, τὴν ὁποία ἄλλωστε Αὐτὸς ἔδωσε στὰ λογικὰ δημιουργήματά Του. Ἀπ’ τὴν στιγμὴ ὅμως ποὺ ὁ ἄνθρωπος θὰ ἐπιλέξει νὰ εἶναι μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ, πρέπει νὰ εἶναι προετοιμασμένος γιὰ ἀγῶνες, θυσίες καὶ στερήσεις. Ὁ Χριστὸς εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς προειδοποιεῖ γιὰ ὅλες αὐτὲς τὶς συνέπειες τῆς γνησίας  χριστιανικῆς ζωῆς, δὲν ἀποκρύπτει τὴν ἀλήθεια καὶ δὲν παραπλανᾶ τοὺς ἀκροατὲς τῆς διδασκαλίας Του. Τὸ προσκλητήριό Του εἶναι ἀντιδημαγωγικό, σὲ πλήρη ἀντίθεση μὲ συνήθεις δημαγωγούς, οἱ ὁποῖοι δίνουν ἐξωπραγματικές ὑποσχέσεις καὶ προσελκύουν πλῆθη ὁπαδῶν, μέχρι νὰ ἀποδειχθεῖ ὅτι δὲν εἶχαν τὴν δύναμη καὶ τὴν διάθεση νὰ πραγματοποιήσουν ὅσα ἔλεγαν.

Ὁ Χριστὸς προαναγγέλει ὅτι ὅποιος θέλει νὰ Τὸν ἀκολουθήσει, αὐτὸς χρειάζεται νὰ δείξει αὐταπάρνηση καὶ προθυμία στὴν ἄρση τοῦ σταυροῦ. Γιὰ νὰ εἶναι ἀληθινὸς μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ, ὁ ἄνθρωπος δὲν ἱκανοποιεῖ τὶς ἐγωκεντρικὲς ἐπιθυμίες του,  δὲν ἐκμεταλλεύεται τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους, σὲ γενικὲς γραμμὲς δὲν θεωρεῖ ὅτι ὁ ἑαυτός του εἶναι τὸ κέντρο τοῦ κόσμου. Ἀντιθέτως, εἶναι ἕτοιμος νὰ στερηθεῖ τὰ ἐγκόσμια ἀγαθὰ καὶ νὰ συγκρουσθεῖ μὲ τοὺς ἰσχυροὺς αὐτοῦ τοῦ κόσμου, ὅταν αὐτοὶ προσβάλλουν τὶς πνευματικὲς ἀξίες ἤ ἀδικοῦν τοὺς ἀδυνάτους. Ὁ ἀληθινὸς μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ εἶναι πρόθυμος νὰ θυσιάσει καὶ τὴν ζωή του γιὰ τὸ καλὸ τῶν ἄλλων, ὄχι νὰ θυσιάσει τοὺς ἄλλους γιὰ νὰ ἐξυπηρετήσει τὸ δικό του συμφέρον, ὄχι νὰ προδώσει τὶς ἰδέες του γιὰ νὰ σώσει τὴν ζωή του ἤ νὰ παραμείνει στὴν θέση του. Γιὰ νὰ τηρήσει ὁ ἄνθρωπος τὶς ἐντο-λὲς τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ μείνει συνεπῆς στὴν πίστη του, γιὰ νὰ ἐκπληρώσει τὸ καθῆκον του, εἶναι βέβαιο ὅτι θὰ ἀντιμετωπίσει δυσκολίες.

Ἡ αὐταπάρνηση, γιὰ τὴν ὁποία μιλήσαμε, εἶναι ἐκούσια ἐπιλογή. Οἱ ἄνθρωποι μὲ κοσμικὴ νοοτροπία ἐνεργοῦν ἐντελῶς διαφορετικά. Ὑπάρχουν ὅμως καὶ οἱ ἀκούσιες δοκιμασίες τῆς ζωῆς, ὅπως εἶναι οἱ ἀρρώστειες ἤ τὰ οἰκονομικὰ προβλήματα. Καὶ πάλι ὁ ἀληθινὸς μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ ἀντιμετωπίζει καὶ αὐτὲς τὶς δοκιμασίες μὲ θάρρος καὶ πίστη στὸν Θεό. Δὲν ἐπιδιώκει τὶς δοκιμασίες καὶ ὁπωσδήποτε δὲν εὐχαριστιέται μὲ αὐτές, ἀλλὰ δὲν ἀπελπίζεται. «Μὲ τὸ πρῖσμα τῆς αἰωνιότητος» βλέπει αὐτὲς τὶς δοκιμασίες ὡς εὐκαιρίες γιὰ πνευματικὴ ὡρίμανση καὶ προσέγγιση πρὸς τὸν Θεό.

Εἶναι βέβαιο ὅτι ὁ ἄνθρωπος μὲ τὰ παραπάνω χαρακτηριστικά, αὐτὸς ποὺ ἐπιθυμεῖ νὰ εἶναι πραγματικὰ χριστιανός, καὶ ὄχι ἁπλῶς νὰ λέγεται, θὰ ἀντιμετωπίσει τὴν ἀντίδραση τοῦ περιβάλλοντός του, ἀλλὰ περισσότερο τοῦ ἰδίου τοῦ  ἑαυτοῦ του.

Ὁ Χριστὸς μᾶς εἶπε ὅτι χρειάζεται νὰ ἀντισταθοῦμε σὲ αὐτὴν τὴν ἔντονη πίεση. Καὶ τότε ὁ κακὸς ἑαυτός μας θὰ ὑποχωρήσει, δηλαδὴ ὁ «παλαιὸς ἄνθρωπος», καὶ στὴν θέση του θὰ ἐμφανισθεῖ ὁ «καινούριος», αὐτὸς ποὺ θέλει ὁ Θεός. Γι’ αὐτὸ μᾶς συμφέρει νὰ θυσιάσουμε τὰ ὑλικὰ ἀγαθά, τὰ προσωρινά μας συμφέροντα, ἀκόμα καὶ τὴν βιολογική μας ὕπαρξη, ὥστε νὰ κερδίσουμε τὰ πνευματικὰ ἀγαθά, τὴν αἰώνια ζωὴ καὶ τὴν ἀθάνατη ψυχή. Νὰ θυσιάσουμε αὐτὰ ποὺ ἔχουν μικρὴ καὶ παροδικὴ ἀξία, ὥστε νὰ λάβουμε τὰ ἀληθινὰ καὶ τὰ αἰώνια. Γι’ αὐτὸ ἀκούσαμε ὅτι ὅποιος πεθάνει, αὐτὸς θὰ ζήσει. Καὶ ὅποιος ζημιωθεῖ, αὐτὸς θὰ εἶναι ὁ κερδισμένος.

Κάθε χρόνο, τὴν Κυριακὴ μετὰ τὴν ἑορτὴ τοῦ Σταυροῦ, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἡ Ἐκκλησία μας διαβάζει αὐτὴν τὴν περικοπή. Καθὼς ἐμβαθύνουμε στὸ περιεχόμενό της, ἴσως σκεφτόμαστε ὅτι ὅλα αὐτὰ εἶναι ἀπραγματοποίητα καὶ ἀσυνήθιστα καὶ μὴ φυσιολογικὰ γιὰ τὴν ζωή μας.  Καὶ ὅμως ἕνα πρᾶγμα χρειάζεται νὰ ἐμπεδώσουμε.  Ἡ ζωή μας καὶ ἡ νοοτροπία μας στὸν κόσμο αὐτὸ μετὰ τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα,  δηλαδὴ ἡ ὑποδούλωση στὰ πάθη, μὲ κυριότερο ἀπ’ αὐτὰ τὴν φιλαυτία, δὲν εἶναι ἡ φυσιολογική μας κατάσταση, ὅσο καὶ ἄν τὴν ἔχουμε συνηθίσει. Καὶ ὁ Χριστὸς αὐτὸ ἀκριβῶς ἐπιδιώκει, νὰ μᾶς ἀνυψώσει σὲ ἕνα ἄλλο ἐπίπεδο ζωῆς, ὥστε νὰ ὑπάρχουμε ὅπως θέλει ὁ Θεός.

 

π. Ν.Η.


 pdf


ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ

ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2024
ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ ( Ἰω. γ΄13-17)
8 Σεπτεμβρίου 2024



Πλησιάζει ἡ μεγάλη δεσποτικὴ ἑορτὴ τῆς Ὑψώσεως τοῦ τιμίου Σταυροῦ, τὴν ὁποία ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει στὶς 14 Σεπτεμβρίου. Γι’ αὐτὸ καὶ στὸ θέμα τοῦ Σταυροῦ εἶναι ἀφιερωμένες δύο Κυριακές, ἡ μία πρὶν ἀπ’ τὴν ἑορτὴ καὶ ἡ ἄλλη μετὰ τὴν παραπάνω ἡμερομηνία. Στὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα τῆς σημερινῆς Κυριακῆς, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἀκούσαμε ἕνα μικρὸ ἀπόσπασμα ἀπ’ τὸν διάλογο τοῦ Χριστοῦ μὲ τὸν νυκτερινὸ μαθητή Του Νικόδημο. Αὐτὸς ἦταν μέλος τοῦ ἰουδαϊκοῦ Συνεδρίου, ἀλλὰ δὲν συμφωνοῦσε μὲ τὶς ἐχθρικὲς διαθέσεις τῆς ἡγεσίας τοῦ ἰουδαϊκοῦ λαοῦ ἀπέναντι στὸν Ἰησοῦ Χριστό. Γι’ αὐτὸ ὁ Νικόδημος συνήθως ἀπέφευγε νὰ ἐκδηλώνει τα φιλικά του αἰσθήματα ἀπέναντι  στὸν Χριστὸ καὶ ἦταν κρυφὸς μαθητής. Βεβαίως, κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς Σταυρώσεως ἀνέλαβε, μαζὶ μὲ τὸν Ἰωσὴφ ἀπ’ τὴν Ἀριμαθαία, τὴν πρωτοβουλία γιὰ τὴν ἀποκαθήλωση τοῦ νεκροῦ Σώματος τοῦ Ἐσταυρωμένου. Ὁ Νικόδημος ἐπισκέφθηκε ἕνα βράδυ τὸν Ἰησοῦ Χριστὸ σὲ ἕνα σπίτι τῆς Ἱερουσαλὴμ καὶ ἔθεσε πρὸς Αὐτὸν τὸ ἐρώτημα γιὰ τὸ νόημα τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου πάνω στὴν γῆ. Πιὸ συγκεκριμένα, τὸν ἀπασχολοῦσε τὸ θέμα τῆς ἀποκαταστάσεως τῶν σχέσεων τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεό. Τὸν διάλογο αὐτὸν διασώζει ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης, ὁ ὁποῖος δείχνει ἰδιαίτερη προτίμηση στοὺς ἐκτενεῖς διαλόγους τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ μὲ διάφορα πρόσωπα. Μὲ τοὺς διαλόγους αὐτοὺς ὁ Κύ-ριος ἀποκαλύπτει στοὺς συνομιλητές Του, καὶ ὄχι μόνο σὲ αὐτούς, ὑψηλὲς ἀλήθειες γιὰ τὸ Θεανδρικό Του Πρόσωπο καὶ τὸ ἀπολυτρωτικὸ ἔργο Του στὸν κόσμο.

Ὁ Χριστὸς ἀπάντησε στὸν Νικόδημο ὅτι εἶναι ἀπαραίτητη ἡ πνευματικὴ ἀναγέννηση τοῦ ἀνθρώπου, ὥστε αὐτὸς νὰ ἐπιστρέψει στὸν Θεὸ καὶ νὰ ζήσει κατὰ τὸ θέλημά Του. Ἡ ἀναγέννηση αὐτὴ πραγματοποιεῖται «ἐξ ὕδατος καὶ Πνεύματος», δηλαδὴ μὲ τὸ μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος. Ἀλλὰ γιὰ νὰ διανοιχθεῖ αὐτὸς ὁ δρόμος, θὰ προηγηθεῖ ἡ Σταύρωση τοῦ Μεσσία. Προφανῶς ὁ Νικόδημος, ὁ οποῖος κατεῖχε ὑψηλὴ θέση στὴν ἡγεσία τοῦ λαοῦ, γνώριζε τὰ βασικὰ σημεῖα τῆς θρησκευτικῆς διδασκαλίας τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Χριστὸς χρησιμοποίησε ἕνα γνωστὸ παράδειγμα ἀπ’ τὴν ἱστορία, ὅταν οἱ πρόγονοί τους περιπλανώνταν γιὰ σαράντα χρόνια στὴν ἔρημο στὸν δρόμο ἀπ’ τὴν Αἴγυπτο πρὸς τὴν Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας. Καθὼς εἶχαν στρατοπεδεύσει στὴν ἔρημο, ἐμφανίσθηκαν ξαφνικὰ στὸ σημεῖο ἐκεῖνο δηλητηριώδη φίδια. Ὅποιον δάγκωνε ἕνα φίδι, αὐτὸς πέθαινε ἀκαριαῖα. Ὁ Μωϋσὴς τότε, ὁ ἀρχηγός τους, μὲ ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ κατασκεύασε ἕνα χάλκινο φίδι, τὸ ὁποῖο καὶ ἔστησε στὴν συνέχεια σὲ περίοπτη θέση στὸ κέντρο τοῦ καταυλισμοῦ τους. Ὅποιον δάγκωνε ἕνα φίδι, εἶχε τὴν δυνατότητα νὰ ἀνυψώσει τὰ μάτια του πρὸς τὸ χάλκινο φίδι καὶ μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ὁ ἑτοιμοθάνατος θεραπευόταν καὶ ἀπέφευγε τὸν θάνατο. Τὸ περιστατικὸ αὐτό, τὸ ὁποῖο καταγράφεται στὸ βιβλίο τῶν «Ἀριθμῶν», ὑπενθυμίζει ὁ Χριστὸς στὸν συνομιλητή Του Νικόδημο. Καὶ ὑπογραμμίζει ὅτι αὐτὸ τὸ γεγονὸς ἀποτελοῦσε προτύπωση τῆς δικῆς Του Σταυρώσεως. Δηλαδὴ τὸ γεγονὸς τοῦ παρελθόντος λειτουργοῦσε ὡς μία συμβολικὴ εἰκόνα μὲ ὁμοιότητες καὶ ἀναλογίες πρὸς ἕνα μελλοντικὸ γεγονός. Τὸ πρῶτο γεγονὸς συνέβη στὴν Παλαιὰ Διαθήκη, ἀλλὰ τὸ βαθύτερο νόημά του ἀποκαλύπτεται μὲ ἕνα δεύτερο γεγονὸς στὴν Καινὴ Διαθήκη. Τέτοιες προτυπώσεις ὑπάρχουν πολλὲς στὴν Παλαιὰ Διαθήκη καὶ ἀναφέρονται κυρίως στὸν Χριστό, τὴν Θεοτόκο καὶ τὸν τίμιο Σταυρό.

Τὰ φίδια στὸ στρατόπεδο τῶν Ἐβραίων ἐμφανίσθηκαν, ἐπειδὴ προηγουμένως ἄλλα φίδια εἶχαν ἐμφανισθεῖ μέσα στοὺς ἀνθρώπους.  Οἰ ἰσραηλίτες διαμαρτύρονταν συνεχῶς στὸν ἀρχηγό τους Μωϋσὴ ἐναντίον τοῦ Θεοῦ, ἐνὼ ἔβλεπαν συνεχῶς ὅτι τοὺς προστάτευε ἀπ’ τοὺς κινδύνους κατὰ τὴν μακροχρόνια περιπλάνησή τους μέσα στὴν ἔρημο. Κατὰ ἕνα ἀνάλογο τρόπο καὶ ἐμεῖς ζοῦμε μέσα στὸν κόσμο καὶ πληγωνόμαστε ἀπ’ τὶς ἁμαρτίες καὶ τὰ λάθη μας, ἀπ’ τὶς ἀδικίες καὶ τὶς προσβολὲς τῶν ἄλλων ἀνθρώπων σὲ βάρος μας, ἀπ’ τὶς διαψεύσεις τῶν ἐλπίδων μας γιὰ μία καλύτερη ζωὴ καὶ ἀπ’ τὶς ἀνεκπλήρωτες προσδοκίες μας.

Τὸ χάλκινο φίδι, τὸ ὁποῖο ὁ Μωϋσὴς ἔστησε στὴν μέση τοῦ στρατοπέδου, συμβολίζει τὸν Ἐσταυρωμένο Χριστό. Τὸ φίδι δὲν ἦταν ἀληθινὸ καὶ ἀπεικόνιζε τὸ ὄργανο τῆς ἐξολοθρεύσεως τῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ χάριζε τὴν ἀπαλλαγὴ ἀπ’ τὸν βέβαιο θάνατο σὲ ὅποιον δεχόταν στὸ αἶμα του τὸ δηλητήριο ἀπ’ τὸ δάγκωμα τῶν φιδιῶν. Καὶ ὁ Χριστός, ὁ Ὁποῖος ἦταν ἐντελῶς ἀναμάρτητος, πάνω στὸν Σταυρὸ ἐμφανίζεται «ἐν ὁμοιώματι σαρκὸς ἁμαρτίας», φορτώνεται τὶς ἁμαρτίες καὶ γενικῶς ὅλα τὰ βάρη τῶν ἀνθρώπων, ὥστε νὰ μᾶς ἀπαλλάξει καὶ νὰ μᾶς ἐλευθερώσει, χωρὶς Αὐτὸς νὰ φταίει καὶ νὰ εὐθύνεται σὲ κάτι. Καὶ  γι’ αὐτό, ὅπως λέγει ὁ προφήτης Ἡσαΐας καὶ ὅπως ψάλλουμε στὰ Ἐγκώμια τοῦ Ἐπιταφίου, ἄν καὶ εἶναι ὁ πιὸ Ὡραῖος (λόγῳ τῆς Θεότητός Του) ἀπ’ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, πάνω στὸν Σταυρὸ ἐμφανίζεται ὡς ὁ πιὸ ἄσχημος ἀπ’ ὅλους. Τὸ πιὸ θαυμαστὸ ὅμως εἶναι αὐτὸ ποὺ ὁ Ἴδιος εἶχε προαναγγείλει: «Ὅταν ἐγὼ ὑψωθῶ ἀπὸ τῆς γῆς, πάντας ἐλκύσω πρὸς Ἐμαυτόν».  Ἐνὼ φαίνεται ὡς ὁ μὴ ἔχων κάλλος ἀπ’ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, καθὼς εἶναι πάνω στὸ Σταυρὸ γεμᾶτος πληγές, τὴν ἴδια στιγμὴ γίνεται πιὸ ἐλκυστικὸς γιὰ ὅλους ἐμᾶς, ἐπειδὴ ἀκριβῶς εἶναι ὁ μόνος ποὺ ἔχει τὴν δύναμη νὰ μᾶς ἀπαλλάσσει ἀπ’ τὰ κάθε εἴδους βάρη, τὰ πολλὰ δηλητηριώδη βέλη, τῆς ζωῆς μέσα στὴν ἔρημο τῆς ζωῆς μέσα σὲ αὐτὸν τὸν κόσμο. Ὁ Μεσσίας, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, δὲν θὰ ἀποφύ-γει τὸ Πάθος, εἶναι παθητός. Εἴθε νὰ εἶναι καὶ ὁ ποθητὸς τῶν καρδιῶν μας.

 

 

π. Ν.Η.


 pdf


ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ

ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΙΟΥΛΙΟΥ 2024
ΚΥΡΙΑΚΗ Z΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ  (Ματθ. θ΄27-35)
11 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2024



Τρία θαύματα του Χριστού περιλαμβάνονται, αγαπητοί αδελφοί, στο σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα. Δύο τυφλοί ζητούν απ’ τον Χριστό να λάβουν την όρασή τους. Πριν όμως πραγματοποιήσει το θαύμα, ο Χριστός έθεσε στους δύο τυφλούς το ερώτημα αν πιστεύουν ότι έχει την δύναμη να τους δώσει αυτό που Τού ζητούσαν. Οι δύο τυφλοί απάντησαν ότι πιστεύουν και τότε ο Χριστός πραγματοποίησε το θαύμα και στους δύο. Τους διαβεβαίωσε ότι το θαύμα αυτό ήταν ανάλογο της πίστεώς τους. Ο Χριστός παρεκάλεσε τους δύο πρώην τυφλούς να μην διαφημίσουν το θαύμα, εκείνοι όμως δεν υπάκουσαν στην εντολή αυτή και διέδωσαν την είδηση στους κατοίκους της περιοχής. Ακούσαμε και για ένα άλλο θαύμα σε ένα κωφάλαλο που ήταν και δαιμονισμένος.

Οι αυτόπτες μάρτυρες των θαυμάτων δόξασαν τον Θεό και έβγαλαν το συμπέρασμα ότι τέτοια θαύματα  μόνο ο απεσταλμένος του Θεού (ο αναμενόμενος Μεσσίας) έχει την δύναμη να επιτελέσει. Οι φαρισαίοι παρακολουθούσαν όλα αυτά τα γεγονότα, αλλά ζητούσαν αφορμή να κατηγορήσουν τον Χριστό. Ωστόσο, τα θαύματα πραγματοποιήθηκαν ενώπιον μεγάλου πλήθους και δεν ήταν δυνατόν να αμφισβητηθούν. Γι’ αυτό και χρησιμοποίησαν άλλη μέθοδο πολεμικής εναντίον του Χριστού. Έλεγαν στους ανθρώπους ότι ο Χριστός πραγματοποιεί τα θαύματα με την δύναμη του διαβόλου και όχι με την δύναμη του Θεού. Ο Χριστός απάντησε αμέσως στην κατηγορία αυτήν ότι είναι λογικώς αβάσιμη. Το επιχείρημα του Χριστού είναι ότι ο κύριος σκοπός των θαυμάτων Του ήταν να δείξουν ένα πράγμα: ότι η κυριαρχία του διαβόλου περιορίζεται και πρόκειται να καταργηθεί εντελώς. Επομένως, δεν είναι δυνατόν τα δικά Του θαύματα να έχουν πραγματοποιηθεί με την δύναμη του αντιπάλου. Δεν είναι δυνατόν ο διάβολος να στραφεί εναντίον του εαυτού του. Ένα οποιοδήποτε κράτος, όταν διαιρείται στο εσωτερικό του, τότε καταστρέφεται μόνο του και χωρίς την εξωτερική επίθεση.  

Είναι διδασκαλία της Εκκλησίας μας ότι ο Θεός έχει την δύναμη να αναστείλει προσωρινώς την ισχύ των φυσικών νόμων, τους οποίους Αυτός βεβαίως έθεσε σε λειτουργία κατά την δημιουργία του κόσμου. Και στην Καινή  Διαθήκη πολύ συχνά περιγράφονται θαύματα του Χριστού. Είναι γνωστό ότι οι ορθολογιστές των τελευταίων αιώνων αρνούνται γενικώς το υπερφυσικό στοιχείο, δεν πιστεύουν στην Θεότητα του Χριστού και αναζητούν λογικές ερμηνείες για τα θαύματα. Μία ομάδα απ’ αυτούς εισηγήθηκε να διαγράψουμε εντελώς απ’ τα Ευαγγέλια ο,τιδήποτε παραπέμπει στο υπερφυσικό (δηλαδή τα θαύματα και την Ανάσταση) και να στρέψουμε την προσοχή μας στα υπόλοιπα θέματα της ζωής του Χριστού. Αυτά ίσως να είναι πιο ωφέλιμα και πιο πρακτικά για την ζωή μας σήμερα μέσα στον κόσμο. Αλλά τίθενται μερικά ερωτήματα:  Έχουμε δικαίωμα να σβήσουμε απ’ την ευαγγελική διδασκαλία όσα σημεία δεν μας αρέσουν ή όσα σημεία δεν εξηγούνται με την λογική;  Και με ποιο αντικειμενικό κριτήριο θα επιλέξουμε ποιά σημεία θα απορρίψουμε και ποια όχι; Και γιατί να μην απορρίψουμε την Χριστιανική διδασκαλία στο σύνολό της;

Σε τελευταία ανάλυση, άλλοι πιστεύουν ότι ο Θεός έχει την δύναμη να πραγματοποιεί θαύματα και άλλοι πιστεύουν ότι δεν υπάρχει τέτοια περίπτωση οποιασδήποτε εξαιρέσεως απ’ την φυσική νομοτέλεια. Είναι θέμα επιλογής και υπαρξιακής τοποθετήσεως. Όπως οι πιστοί δεν έχουν το δικαίωμα να επιβάλλουν την πίστη τους στους απίστους, κατά παρόμοιο τρόπο και οι άπιστοι δεν έχουν το αντίστοιχο δικαίωμα να προβάλλουν την απιστία τους ως μοναδική αλήθεια και με δήθεν επιστημονικό κύρος. Και οι δύο είναι διαφορετικές μορφές πίστεως και με τα επιστημονικά μέσα παραμένουν εξ’ ίσου αναπόδεικτες. 

Μέσα στο ευαγγελικό ανάγνωσμα τίθεται το θέμα της σχέσεως μεταξύ της πίστεως και του θαύματος. Πολλοί άνθρωποι, και στις ημέρες μας, εκβιάζουν τον Θεό. Ζητούν να πραγματοποιηθεί θαύμα μπροστά στα μάτια τους, για να πιστέψουν. Είναι ωστόσο σαφές ότι σε παρόμοιες περιπτώσεις ο Χριστός αρνήθηκε να ανταποκριθεί. Όταν ζητούσαν απ’ τον Χριστό να θαυματουργήσει και Εκείνος διέκρινε ότι υπήρχε πίστη στις καρδιές των ανθρώπων, τότε πραγματοποιούσε το  θαύμα αυτό. Σε αντίθετη περίπτωση, δεν ανταποκρινόταν, αν και είναι ο Παντοδύναμος.

Εάν η Εκκλησία μας, αγαπητοί αδελφοί, αρνηθεί ότι ο Θεός έχει την δύναμη να πραγματοποιεί θαύματα, τότε σε τί θα διαφέρει από οποιοδήποτε κοινωφελές σωματείο; Θα ήταν σαν να αρνείται τον εαυτό της και την ταυτότητά της. Απ’ την άλλη πλευρά ωστόσο, ας καταλάβουμε ότι δεν επιζητεί (πολύ περισσότερο δεν κατασκευάζει «θαύματα»),  δήθεν για να στηρίξει την κλονισμένη πίστη των σημερινών ανθρώπων. Ένα θαύμα προκαλεί ένα εντυπωσιασμό, αλλά αυτός συνήθως είναι πρόσκαιρος και επιφανειακός. Δεν έχει διάρκεια σε χρόνο και δεν έχει την ένταση που να φθάνει σε τέτοιο βάθος, ώστε ο άνθρωπος να μετανοεί και να καλλιεργεί ζωντανή σχέση με τον ζώντα Θεό. Αυτόν τον εσωτερικό συγκλονισμό να επιζητούμε, χωρίς να απαιτούμε να δούμε κάποιο θαύμα. Ας μην λησμονούμε ότι από μόνη της η πίστη είναι ένα θαύμα πολύ ανώτερο από οποιοδήποτε άλλο.

 

π. Ν.Η.


 pdf


ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ

ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΙΟΥΛΙΟΥ 2024
ΚΥΡΙΑΚΗ Στ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ  (Ματθ. θ΄1-8)
4 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2024



Ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος μᾶς διηγήθηκε σήμερα, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, τὸ θαῦμα τῆς θεραπείας τοῦ παραλύτου τῆς Καπερναούμ. Ὁ Χριστὸς δίδασκε στὸ ἐσωτερικὸ ἑνὸς σπιτιοῦ καὶ εἶχε συγκεντρωθεῖ πολὺς κόσμος. Ὁ παράλυτος ἦταν ξαπλωμένος σὲ ἕνα κρεβάτι καὶ μεταφερόταν ἀπ’ τοὺς φίλους του. Οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ ἐπινόησαν ἕνα τρόπο νὰ πλησιάσουν τὸν Χριστό. Ἐπειδὴ ὁ κόσμος ἦταν πολὺς καὶ ἄκουγαν μὲ προσοχὴ τὸ κήρυγμα τοῦ Χριστοῦ, οἱ τέσσερις φίλοι τοῦ ἀρρώστου ἀνέβηκαν στὴν στέγη, ἀφαίρε-σαν ἕνα τμῆμα της καὶ κατέβασαν ἀπ’ τὸ σημεῖο ἐκεῖνο τὸ κρεβάτι μὲ τὸν ἄρρωστο φίλο τους μπροστὰ στὸν Χριστό. Γιὰ νὰ ἐπιτύχουν τὴν θεραπεία τοῦ ἀρρώστου, οἱ φίλοι του ἦταν πρόθυμοι νὰ πράξουν ὁ,τιδήποτε χρειαζόταν. Μεγαλύτερη ἐντύπωση, ὡστόσο, προκαλεῖ ἡ πρώτη ἀντίδραση τοῦ Χριστοῦ σὲ αὐτὴν τὴν ἀσυνήθιστη κίνηση. Ὅλοι περίμεναν νὰ ἀκούσουν ἀπ’ τὸ στόμα τοῦ Χριστοῦ νὰ δώσει τὴν ἐντολὴ στὸν παράλυτο νὰ ἐγερθεῖ ἀπ’ τὸ κρεβάτι καὶ νὰ ἀρχίσει νὰ βαδίζει. Ὁ Χριστὸς ὅμως ἀμέσως ἀπευ-θύνθηκε στὸν ἄρρωστο μὲ τὰ λόγια «παιδί μου, σοῦ συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες σου».

Ὁ Χριστὸς δηλώνει γιὰ τὸν Ἑαυτό Του ὅτι ἔχει τὴν ἐξουσία νὰ συγχωρεῖ  ἁμαρτίες, ἀλλὰ οἱ φαρισαῖοι παρακολουθοῦν μὲ προσοχὴ τὶς κινήσεις καὶ τὰ λόγια Του. Οἱ ἀντίπαλοι τοῦ Χριστοῦ θεωροῦν ὅτι ἡ δήλωση αὐτὴ ἀποτελεῖ «βλασφημία», ἐπειδὴ μόνο ὁ Θεὸς ἔχει αὐτὴν τὴν ἐξουσία τῆς ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν. Ὁποιοσδήποτε ἄλλος δηλώνει ὅτι συγχωρεῖ ἁμαρτίες εἴτε εἶναι ἴσος μὲ τὸν Θεὸ εἴτε ψεύδεται καὶ βλασφημεῖ. Ἀκολουθεῖ ἡ ἔντονη ἀντιπαράθεση τοῦ Χριστοῦ μὲ τοὺς φαρισαίους, ὅταν ὁ Χριστὸς ξεσκεπάζει τὶς ἐνδόμυχες σκέψεις τους μπροστὰ στὸ πλῆθος. Οἱ φαρισαῖοι δὲν θέλουν νὰ πιστεύσουν ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι Θεός. Ὁ Χριστὸς ὅμως, γιὰ νὰ τοὺς ἀποδείξει ὅτι εἶναι Θεός, ἀποκαλύπτει τὶς κρυφὲς σκέψεις τους. Ἐὰν εἶναι Θεός, τότε ἔχει τὴν ἐξουσία νὰ συγχωρεῖ τὶς ἁμαρτίες. Καὶ γιὰ νὰ φύγει καὶ ἡ τελευταία ἀμφιβολία ἀπ’ τὴν σκέψη τους, δίνει τὴν ἐντολὴ στὸν παράλυτο νὰ ἐγερθεῖ ἀπ’ τὸ κρεβάτι καὶ νὰ ἀρχίσει νὰ βαδίζει. Ἐὰν ὁ Χριστὸς εἶχε τὴν πλήρη ἐξουσία ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν, τότε ἔχει καὶ τὴν δύναμη νὰ ἐπιτελεῖ σωματικὲς θεραπεῖες.

Οἱ ἀντιλήψεις τῆς ἐποχῆς ἐκείνης συνέδεαν τὴν ἁμαρτία μὲ τὴν ἀσθένεια. Οἱ ἄρρωστοι θεωροῦνταν ὁπωσδήποτε ἁμαρτωλοί, ἡ ὁποιαδήποτε συγκεκριμένη ἀσθένεια ἦταν ἡ τιμωρία ἀπ’ τὸν Θεὸ γιὰ τὶς ἁμαρτίες τους. Ἀπὸ κοινωνικῆς πλευρᾶς οἱ ἄρρωστοι στιγματίζονταν, καταδικάζονταν σὲ ἀπομόνωση καὶ ἀντιμετωπίζονταν μὲ περιφρόνηση. Ὁ Χριστὸς προφανῶς δὲν συμφωνεῖ μὲ αὐτὴν τὴν προκατάληψη. Βεβαίως, στὴν πρὸς Ρωμαίους ἐπιστολὴ διαβάζουμε ὅτι  «δι’ ἑνὸς ἀνθρώπου», δηλ. μὲ τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα, εἰσῆλθε στὴν ζωὴ τῶν ἀνθρώπων ἡ ἁμαρτία καὶ ὁ θάνατος καὶ κατ’ ἀνάλογο τρόπο μὲ τὸν Χριστὸ δίδεται σὲ ὅλους ἡ σωτηρία. Ὡστόσο, δὲν εἶναι εὔκολο νὰ δεχθοῦμε ὅτι ὅλοι ἀνεξαιρέτως οἱ ἄρρωστοι ὑποφέρουν, ἐπειδὴ τιμωροῦνται ἀπ’ τὸν Θεὸ γιὰ τὶς ἁμαρτίες τους. Πολλὲς φορὲς ἄλλωστε βλέπουμε καὶ μεγάλους ἁγίους νὰ βασανίζονται πάνω στὸ κρεβάτι τοῦ πόνου περισσότερο ἀπ’ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους.

Στὶς εὐαγγελικὲς διηγήσεις τῶν θαυμάτων τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὑπάρχουν ἄλλες δύο περιπτώσεις σχετικὲς μὲ τὸ θέμα αὐτό. Ἡ μία ἀπ’ αὐτὲς εἶναι ὁ παράλυτος τῆς δεξαμενῆς Βηθεσδᾶ στὰ Ἱεροσόλυμα. Ὅταν  ὁ Χριστὸς συνάντησε τὸν ἄνθρωπο αὐτὸν στὸν Ναὸ τῶν Ἱεροσολύμων ἀρκετὸ καιρὸ μετὰ τὴν πραγματοποίηση τοῦ θαύματος, τότε ἔδωσε σὲ αὐτὸν τὴν πολὺ χαρακτηριστικὴ συμβουλή. «Τώρα θεραπεύθηκες, ἀλλὰ πρόσεχε, μὴν συνεχίζεις νὰ ἁμαρτάνεις ἀπ’ ἐδὼ καὶ πέρα, γιὰ νὰ μὴν πάθεις κάτι χειρότερο». Ἡ ἁμαρτία φθείρει τὴν ψυχή, ἀλλὰ καταστρέφει καὶ τὸ σῶμα. «Ἀπὸ τῶν πολλῶν μου ἁμαρτιῶν, ἀσθενεῖ τὸ σῶμα, ἀσθενεῖ μου καὶ ἡ ψυχή», ὅπως ψάλλουμε κατὰ τὴν περίοδο αὐτήν. Ἐὰν τὸ θαῦμα ἐπαναφέρει τὴν ὑγεία στὸν σωματικὸ ὀργανισμὸ τοῦ ἀνθρώπου, ὥστε αὐτὸς νὰ συνεχίσει νὰ ἁμαρτάνει ὅπως πρίν, τότε θὰ ἦταν προτιμότερο νὰ παρέμενε ἀσθενὴς ὁ ἄνθρωπος. Ἡ ἄλλη περίπτωση εἶναι ὁ ἐκ γενετὴς τυφλός. Οἱ μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ ἐξ ἀρχῆς ἔθεσαν τὸ ἐρώτημα στὸν Διδάσκαλό τους, ποιός ἄραγε ἔφταιξε καὶ ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς γεννήθηκε τυφλός; Μήπως οἱ γονεῖς του ἤ μήπως  αὐτὸς ὁ ἴδιος πρὶν ἀπ’ τὴν γέννησή του. Ὁ Χριστὸς διέψευσε μὲ κατηγορηματικὸ τρόπο καὶ τὰ δύο ἐνδεχόμενα. Καὶ πρόσθεσε ὅτι ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς γεννήθηκε τυφλός, γιὰ νὰ δοξασθεῖ ὁ Θεός.  Ἐννοοῦσε ὅτι μὲ τὸ συγκεκριμένο θαῦμα θὰ ἀποδεικνυόταν ἡ  δύναμη τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ Θεότητα τοῦ Χριστοῦ.

Στὴν δική μας ἐποχή, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, κυριαρχεῖ ἡ ἐπιστήμη. Οἱ αἰτίες τῶν ἀσθενειῶν ἀποδίδονται στὴν δράση τῶν μικροβίων. Καὶ ἡ ἀποκατάσταση τῆς ὑγείας ἐπιδιώκεται μὲ τῆν χρήση φαρμάκων ἤ μὲ τὶς χειρουργικὲς ἐπεμβάσεις. Καὶ εἶναι βεβαίως δῶρο τοῦ Θεοῦ στοὺς ἀνθρώπους ἡ ἰατρικὴ ἐπιστήμη, ὅπως μᾶς διαβεβαιώνει ἤδη ἡ  Παλαιὰ Διαθήκη. Καὶ δὲν εἶναι εὐχάριστη κατάσταση οἱ κάθε εἴδους ἀσθένειες. Εἶναι λογικὸ νὰ ἐπιζητοῦμε τὴν ἀπαλλαγή μας ἀπ’ αὐτὸν τὸν πειρασμὸ καὶ ἀπὸ ὁποιονδήποτε ἄλλο μέσα στὴν ζωή. Τὸ πρόβλημα εἶναι ὅτι οἱ ἄνθρωποι σήμερα ἀδυνατοῦν νὰ ἀντιμετωπίσουν τὴν ἀσθένεια ὡς μία εὐκαιρία προσεγγίσεως μὲ τὸν Θεό. Ἡ ἀσθένεια εἶναι δυνατὸν νὰ ἀποτελέσει μιὰ τέτοια μοναδικὴ εὐκαιρία στὴν ζωή μας, ὅταν ἀξιοποιηθεῖ ὡς περίοδος μετανοίας, καλλιεργείας τῶν χριστιανικῶν ἀρετῶν  καὶ προετοιμασίας γιὰ τὴν αἰωνιότητα.

 

π. Ν.Η.


 pdf


ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ

ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΙΟΥΛΙΟΥ 2024
ΚΥΡΙΑΚΗ E΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ  (Ματθ. (Ματθ. η΄28-θ΄1)
28 ΙΟΥΛΙΟΥ 2024



Τὴν ἐπίσκεψη τοῦ Χριστοῦ στὴν χώρα τῶν Γαδαρηνῶν μᾶς διηγήθηκε, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος. Εἶναι περιοχὴ τῆς βόρειας Παλαιστίνης, ἀλλὰ χωρίζεται ἀπ’ τὴν Γαλιλαία  μὲ τὴν γνωστὴ λίμνη τῆς Γεννησαρέτ. Ὁ Χριστὸς καὶ οἱ μαθητές Του ἐπιβιβάσθηκαν σὲ ἕνα πλοιάριο, τὸ ὁποῖο θὰ τοὺς μετέφερε ἀπ’ τὴν Γαλιλαία πρὸς τὴν ἀπέναντι πλευρὰ τῆς λίμνης, δηλαδὴ ἀπ’ τὴν ἰδιαίτερη πατρίδα τοῦ Χριστοῦ πρὸς τὴν χώρα τῶν Γαδαρηνῶν. Οἱ ἰουδαῖοι κάτοικοι τῆς περιοχῆς αὐτῆς εἶχαν ἀναμειχθεῖ μὲ ἀλλοεθνεῖς, οἱ ὁποῖοι εἶχαν καὶ αὐτοὶ ἐπιλέξει τὴν περιοχὴ αὐτὴ τῆς βόρειας Παλαιστίνης γιὰ μόνιμη ἐγκατάσταση.

Οἱ ἰουδαῖοι κάτοικοι δὲν ἔδειχναν ἰδιαίτερη προσοχὴ στὶς θρησκευτικὲς καὶ ἐθνικές τους παραδόσεις, μὲ τὸ πρόσχημα ὅτι ζοῦσαν σὲ πολυπολιτισμικὸ περιβάλλον, μέσα στὸ ὁποῖο καλοῦνταν νὰ συμβιώσουν μὲ ἀλλοεθνεῖς καὶ ἀλλοθρήσκους. Ἡ προσήλωση στὶς ἰουδαϊκὲς παραδόσεις θὰ δημιουργοῦσε ἕνα εἶδος ἀπομονώσεως καὶ ἀντιπαραθέσεως μὲ τοὺς ξένους. Γι’ αὐτὸ καὶ δὲν ἀκολουθοῦσαν τὴν ἀπαγόρευση τῆς ὁποιασδήποτε χρή-σεως χοιρινοῦ κρέατος, ὅπως διέτασσε ρητῶς ὁ Μωσαϊκὸς Νόμος, ἐπειδὴ ἔκρινε ὡς ἀπαραίτητο γιὰ τὴν ἐποχὴ ἐκείνη τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης μὲ παρόμοιες διατάξεις νὰ διαχωρίζει τὸν λαὸ μὲ τὴν μονοθεϊστικὴ θρησκεία ἀπ’ τοὺς εἰδωλολάτρες. Οἱ ἰουδαῖοι κάτοικοι αὐτῆς τῆς περιοχῆς, ἄν καὶ ἦσαν ὑποχρεωμένοι νὰ τηροῦν τὸν Νόμο, συνήθιζαν νὰ ἐκτρέφουν χοίρους, γιὰ νὰ πωλοῦν στὴν συνέχεια τὸ χοιρινὸ κρέας πρὸς τοὺς ἄλλους κατοίκους.

Ὅταν ὁ Χριστὸς ἀποβιβάσθηκε στὴν περιοχὴ καὶ ἄρχισε νὰ βαδίζει, συνάντησε  δύο δαιμονισμένους ἀνθρώπους. Ὅτι ἦσαν ὅντως δαιμονισμένοι, ἀποδεικνύεται ἀπ’ τὰ λόγια τους πρὸς τὸν Χριστό. Στὴν πραγματικότητα τὰ λόγια αὐτὰ φανερώνουν ὅτι οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ κατέχονταν ἀπὸ πλῆθος πονηρῶν πνευμάτων καὶ εἶχαν ἀπωλέσει τὴν δική τους προσωπικὴ ταυτότητα. Γι’ αὐτὸ καὶ στὴν ἐρώτηση τοῦ Χριστοῦ  «ποιὸ εἶναι τὸ ὄνομά σας;» οἱ δαίμονες ἀπάντησαν (ἀντὶ τῶν ἀνθρώπων) ὅτι τὸ ὄνομά τους ἦταν «λεγεών», τὸ ὁποῖο σημαίνει ὅτι μέσα στοὺς ἀνθρώπους εἶχαν εἰσβάλει πολλοὶ δαίμονες, ἰσάριθμοι μὲ τοὺς στρατιῶτες μιᾶς ρωμαϊκῆς λεγεώνας τῆς ἐποχῆς ἐκείνης. Ἐκτὸς ἀπ’ τὴν κατάργηση τῆς ἀνθρώπινης ταυτότητας καὶ μοναδικότητας, οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ εἶχαν ἀπομακρυνθεῖ ἀπ’ τὸ κοινωνικὸ περιβάλλον, ζοῦσαν μέσα σὲ τάφους, δένονταν μὲ ἀλυσίδες, ἦσαν ἐπιθετικοὶ καὶ ἐπικίνδυνοι γιὰ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι φοβοῦνταν καὶ ἀπέφευγαν νὰ ἔλθουν σὲ ὁποιαδήποτε ἐπικοινωνία πρὸς αὐτούς. Ὁ διάβολος καλλιεργεῖ τὴν ἀντικοινωνικὴ συμπεριφορὰ στοὺς ἀνθρώπους, ὅταν ἔχει τὴν δυνατότητα νὰ τοὺς ἐπηρεάσει μὲ ὁποιοδήποτε τρόπο. Ἀλλὰ καὶ τοὺς σπρώχνει πρὸς τὴν αὐτοκαταστροφή, ἐπειδή «ἀνθρωποκτόνος ἦν ἀπ’ ἀρχῆς». Τὸ μόνο εὐχάριστο στὸ σημεῖο αὐτὸ εἶναι ὅτι δὲν εἶναι παντοδύναμος καὶ γενικῶς δὲν εἶναι ἰσότιμος μὲ τὸν Θεό, γι’ αὐτὸ καὶ δὲν ἔχει τὴν ἀπόλυτη δυνατότητα νὰ ἐπιβάλλει τὴν θέλησή του. Δὲν εἶναι Παντοκράτωρ, ὅπως εἶναι ὁ Θεός, δυστυχῶς ὅμως εἶναι κοσμοκράτωρ, ἐπειδὴ οἱ ἄνθρωποι σὲ μεγάλο βαθμὸ ὑπακούουν στὰ κελεύσματά του. Τὴν ὑπεροχὴ τοῦ Χριστοῦ ἔναντι τοῦ διαβόλου ἀναγνωρίζουν οἱ δαίμονες στὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα, ἐπειδὴ διαισθάνονται ὅτι ἔχει τὴν δύναμη νὰ περιορίσει τὴν δράση τους.

Ὁ Χριστὸς θεράπευσε ἀμέσως τοὺς δύο ἀνθρώπους, ἐπιβεβαιώνοντας τὸν φόβο τῶν δαιμόνων. Οἱ ἄνθρωποι ἐπέστρεψαν στὰ σπίτια τους καὶ ἡ ἀλλαγή, τὴν ὁποία ἐπέφερε τὸ θαῦμα πάνω στὴν ὕπαρξή τους, δὲν ἔμεινε ἀπαρατήρητο καὶ δὲν ἦταν δυνατὸ νὰ μείνει, ἐπειδὴ ὅλοι γνώριζαν ὅτι οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ στὴν προτέρα τους κατάσταση ἀποτελοῦσαν τὸν φόβο καὶ τὸν τρόμο γιὰ ὅλους τοὺς κατοίκους. Ὁ Χριστός, ὡστόσο, ἱκανοποίησε καὶ ἕνα αἴτημα τῶν δαιμόνων, οἱ ὁποῖοι Τὸν παρεκάλεσαν νὰ τοὺς ἐπιτρέψει, ἀφοῦ μετακινηθοῦν ἀπ’ τὸ ἐσωτερικὸ τῶν ἀνθρώπων, νὰ εἰσέλθουν στοὺς χοίρους, σὲ ἕνα κοπάδι χοίρων ποὺ ἔβοσκε στὴν περιοχή. Τότε τὸ κοπάδι αὐτό, μέσα στὸ ὁποῖο εἰσῆλθαν οἱ δαίμονες, σὰν νὰ τρελάθηκε καὶ ὥρμησε πρὸς τὰ νερὰ τῆς λίμνης, μέσα στὰ ὁποῖα  τὰ ζὼα πνίγηκαν.

Οἱ κάτοικοι τῆς πόλεως πληροφορήθηκαν καὶ αὐτὸ τὸ δεύτερο γεγονὸς καὶ ἔσπευσαν νὰ συναντήσουν τὸν Ἰησοῦ Χριστό. Μέσα τους δυστυχῶς δὲν μέτρησε τὸ γεγονὸς ὅτι οἱ δὺο συνάνθρωποί τους ἐπανῆλθαν στὴν κανονικὴ κατάσταση. Ἄν μέσα τους βάρυνε αὐτό, τότε θὰ εὐχαριστοῦσαν τὸν Χριστὸ γιὰ τὴν εὐεργεσία καὶ θὰ Τὸν ὑποδέχονταν στὴν πόλη τους. Ἀπ’ ἐναντίας, αὐτοὶ λυπήθηκαν καὶ φοβήθηκαν μὲ τὸ δεύτερο γεγονὸς καὶ θεώρησαν ὅτι ὁ Χριστὸς ἦταν ἡ αἰτία τῆς οἰκονομικῆς ζημίας καὶ καταστροφῆς, τὴν ὁποία ὑπέστησαν.  Γι’ αὐτὸ καὶ ζήτησαν ἀπ’ Αὐτὸν νὰ ἀπομακρυνθεῖ. Μὲ ἄλλα λόγια, οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ δήλωσαν στὸν Χριστὸ ὅτι τοὺς ἐνδιαφέρει τὸ κέρδος καὶ ὅλα τὰ ὑπόλοιπα (ἀνθρωπιστικὲς ἀξίες, θρησκευτικὲς παραδόσεις) δὲν ἔχουν καμμία ἀξία. Καὶ αὐτὴ ἡ βιοθεωρία τους δὲν διαφέρει ἀπ’ τὴν στάση τῶν χοίρων, οἱ ὁποῖοι ζοῦν εὐχαρίστως μέσα στὴν ἀκαθαρσία καὶ τὸ κεφάλι τους εἶναι συνεχῶς στραμμένο πρὸς τὰ κάτω. Εἶναι βεβαίως ἐλεύθεροι οἱ ἄνθρωποι νὰ ἐκδιώξουν τὸν Χριστὸ καὶ Αὐτὸς σέβεται τὴν ἐπιλογή τους. Δὲν εἶναι βέβαιο ὅμως ὅτι οἱ ἄνθρωποι εἶναι  ἀληθινά «προοδευτικοί» καὶ «ἀνθρωπιστές», ὅπως συνήθως αὐτοχαρακτηρίζονται. Τὶς ἀντιφάσεις αὐτές, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, νὰ τὶς ἀποφεύγουμε στὴν ζωή μας καὶ νὰ τὶς ἐπισημαίνουμε στὸ περιβάλλον μας.

 

π. Ν.Η.


 pdf


ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ

ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΙΟΥΛΙΟΥ 2024
ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΑΤΕΡΩΝ Δ΄ΟΙΚΟΥΜ. ΣΥΝΟΔΟΥ  (Ματθ. ε΄14-19)
14 Ἰουλίου 2024



  Ἡ σημερινὴ Κυριακή, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, εἶναι ἀφιερωμένη στοὺς ἁγίους Πα-τέρες τῆς Δ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, οἱ ὁποῖοι διεκήρυξαν ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι τέλειος Θεὸς καὶ τέλειος ἄνθρωπος, ἀλλὰ ταυτόχρονα εἶναι ἕνας. Οἱ δύο φύσεις ἑνώθηκαν καὶ ἐξακολουθοῦν νὰ διακρίνονται καὶ νὰ διαφέρουν μεταξύ τους, ἀλλὰ καὶ δὲν χωρίζονται, ἐπειδὴ εἶναι ἑνωμένες σὲ ἕνα πρόσωπο. Ἀπ’ τὴν συνύπαρξή τους γίνεται μία ἀνταλλαγὴ δώρων καὶ ἡ ἀνθρώπινη φύση ἐμπλουτίζεται ἀπ’ τὴν θεία. Ἡ κατώτερη ἀπ’ τὶς δύο φύσεις λαμβάνει ἀπ’ τὴν ἄλλη ὅ,τι δὲν ἔχει μόνη της.

Στὸ ἀπόσπασμα ἀπὸ τὴν ἐπὶ τοῦ  Ὄρους Ὁμιλία τοῦ Κυρίου ποὺ ἀκούσαμε στὴ Θεία Λειτουργία, ὁ Χριστὸς παρομοιάζει τοὺς μαθητές Του μὲ τὸ ἁλάτι καὶ τὸ φῶς. Οἱ πιστοὶ δηλαδὴ θὰ πρέπει νὰ ἔχουν τὶς ἰδιότητες τοῦ ἁλατιοῦ καὶ τοῦ φωτός, ἀλλὰ σὲ σχέση μὲ τὸν κόσμο, μέσα στὸν ὁποῖο ζοῦν. Τὸ ἁλάτι ἐκείνη τὴν ἐποχὴ ἦταν τὸ ὑλικὸ ἐκεῖνο ποὺ προστάτευε τὶς τροφὲς ἀπ’ τὴν σήψη, ἐπειδὴ δὲν ὑπῆρχαν τὰ ψυγεῖα καὶ ὁ ἠλεκτρισμός. Τὸ φῶς ἐμποδίζει καὶ διαλύει τὸ σκοτάδι. Οἱ Χριστιανοὶ ἀναλαμβάνουν τὴν εὐθύνη νὰ ἐμποδίζουν στὸν κόσμο γύρω τους τὴν ἀποσύνθεση καὶ τὴν κυριαρχία τοῦ σκοταδιοῦ. Γιὰ νὰ παρομοιάζει ὁ Χριστὸς τοὺς πιστοὺς μὲ τὸ ἁλάτι καὶ τὸ φῶς σὲ σχέση μὲ τὸν κόσμο, αὐτὸ σημαίνει ὅτι ὁ κόσμος εἶναι δυνατὸν νὰ κινηθεῖ πρὸς δύο κατευθύνσεις, εἴτε νὰ προοδεύσει εἴτε νὰ καταστραφεῖ. Πότε κινεῖται πρὸς τὴν μία καὶ πότε πρὸς τὴν ἄλλη κατεύθυνση, εὔκολο εἶναι νὰ καταλάβουμε ἀπ’ τὰ συμφραζόμενα τῆς ἐπὶ τοῦ Ὄρους Ὁμιλίας. Λίγο παραπάνω ὁ Χριστὸς εἶπε τούς «μακαρισμούς», περιέγραψε δηλαδὴ τὰ χαρακτηριστικὰ τῶν ἀληθινῶν μαθητῶν Του. Εἶπε σὲ γενικὲς γραμμὲς ὅτι σὲ ἕνα κόσμο ποὺ κυριαρχεῖ τὸ μίσος, ἡ ἀδικία, τὸ συμφέρον καὶ ὁ ἐγωισμός, οἱ ἀληθινοὶ Χριστιανοὶ ὀφείλουν νὰ ἀντιπαραθέτουν τὴν ἀγάπη, τὴν θυσία, τὴν ἀνιδιοτέλεια καὶ τὴν ταπεινοφροσύνη.

Δὲν ζήτησε ὁ Χριστὸς ἀπ’ τοὺς μαθητές Του τὴν ἀπομάκρυνση ἀπ’ τὸν κόσμο καὶ τὴν ἀπομόνωση. Πολὺ περισσότερο δὲν συμφωνεῖ μὲ τὴν ἀδιαφορία γιὰ τὴν πορεία καὶ τὴν κατάσταση τοῦ κόσμου. Ἀπ’ τὴν ἄλλη πλευρά, ὑπογραμμίζει τὴν ἀνάγκη νὰ διαφέρουν οἱ μαθητές Του ἀπ’ τὸν κόσμο, νὰ σκέπτονται καὶ νὰ ἐνεργοῦν διαφορετικὰ ἀπ’ τὸ πνεῦμα τοῦ κόσμου, νὰ ἔχουν ὡς κριτήριο τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ εἶναι σταθερὸς ὁ προσανατολισμός τους πρὸς τὸν ἐρχόμενο κόσμο τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἄν δὲν συμβαίνει αὐτό, τότε δὲν ἔχει νόημα ἡ παρουσία τους. Στὴν περίπτωση αὐτὴ θὰ εἶναι ὅπως τὸ ἁλάτι ποὺ ἔχασε τὴν ἰδιαίτερη χημική του σύσταση καὶ ἔπαυσε νὰ προστατεύει ἀπ’ τὴν σήψη τὶς τροφὲς ἤ νὰ ἐμποδίζει τὴν μόλυνση ἀπ’ τὶς πληγὲς καὶ τὰ τραύματα. Ὁπότε εἶναι ἄχρηστο καὶ οἱ ἄνθρωποι θὰ τὸ ρίξουν στὰ σκουπίδια. Κατὰ ἕνα ἀνάλογο τρόπο, τὸ φῶς, μὲ τὴν παρουσία του καὶ μόνο, λάμπει μέσα στὸ σκοτάδι. Καὶ ἡ παρουσία τῶν ἀληθινῶν χριστιανῶν, χωρὶς οἱ ἴδιοι νὰ θέλουν νὰ αὐτοπροβάλλονται καὶ νὰ διαφημίζονται, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ μὴν προκαλέσει τὸν θαυμασμὸ στὸ περιβάλλον τους. Ὅπως εἶναι γραμμένο σὲ ἄλλο σημεῖο τῆς Καινῆς Διαθήκης, ἐὰν ἐξ αἰτίας τῆς κακῆς συμπεριφορᾶς τῶν λεγομένων χριστιανῶν βλασφημεῖται τὸ  Ὄνομα τοῦ Θεοῦ μπροστὰ στὰ μάτια τῶν ἀνθρώπων, ἄλλο τόσο μὲ τὴν ἀρετὴ τῶν πραγματικῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ δοξάζεται τὸ ἅγιο Ὄνομα τοῦ Θεοῦ.  

Ἡ ἔκφραση «ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων» δὲν σημαίνει, ὅπως ἤδη εἴπαμε, ὅτι οἱ χριστιανοὶ ἐπιδιώκουν τὴν αὐτοπροβολή. Λίγο παραπάνω ἄλλωστε ὁ Χριστὸς μίλησε γιὰ τὸ θέμα αὐτό. Ὡστόσο, «ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων» σημαίνει ὅτι οἱ πιστοὶ ἔχουν καθῆκον νὰ ὁμολογοῦν τὴν ἀλήθεια σὲ μία κοινωνία ποὺ ὁ καθένας θεωρεῖ ὅτι εἶναι ἐλεύθερος νὰ πράττει ὅ,τι τοῦ ἀρέσει. Σὲ ἕνα κόσμο ποὺ κυριαρχεῖ ὁ ὑποκειμενισμὸς καὶ σὲ μία κοινωνία ποὺ ἀνέχεται καὶ δικαιολογεῖ τὰ πάντα, οἱ Χριστιανοὶ μὲ τὸν λόγο τους, ὅταν βεβαίως εἶναι «ἅλατι ἠρτυμένος», κυρίως ὅμως μὲ τὴν ζωή τους, καλοῦνται νὰ δείξουν τὸν διαφορετικὸ τρόπο ζωῆς, τὸν σύμφωνο μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ.    

Ὁ Χριστός, ὅταν δίδασκε, ἀντιμετώπιζε πολὺ συχνά, τὴν κατηγορία ὅτι εἶναι παραβάτης τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου. Στὴν κατηγορία αὐτὴ ὁ Χριστὸς ἀπαντοῦσε ὅτι, ὄχι μόνο δὲν εἶναι παραβάτης, ἀλλὰ στὴν πραγματικότητα Αὐτὸς ἐκπλήρωσε τὸν Νόμο μὲ ἰδιαίτερη ἀκρίβεια. Κανεὶς ἄλλος δὲν τήρησε τὸν Νόμο ὅπως ὁ ἀναμάρτητος Χριστός. Ἀλλὰ καὶ κάτι ἄλλο πολὺ σημαντικό. Οἱ ἄνθρωποι αἰσθάνονται καταπίεση μπροστὰ στὸν ὁποιοδήποτε νόμο, δὲν τοὺς εὐχαριστεῖ ἡ τήρηση τῶν νόμων, ἐπειδὴ αἰσθάνονται ὅτι τοὺς περιορίζει. Ὁ Χριστὸς προσφέρει ἕνα ἐσωτερικὸ κίνητρο, ὥστε ὁ Νόμος τοῦ Θεοῦ νὰ φαίνεται εὔκολος καὶ εὐχάριστος. Τὸ ἐσωτερικὸ αὐτὸ κίνητρο δὲν εἶναι ἄλλο ἀπ’ τὴν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἡ ὁποία δόθηκε στοὺς ἀνθρώπους μὲ τὴν Πεντηκοστή. Μὲ τὴν δύναμη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι σχετικῶς εὔκολο νὰ τηρήσει ὁ ἄνθρωπος τὸν Νόμο τοῦ Θεοῦ. Ἄλλωστε, ὁ Χριστὸς συμπλήρωσε τὸν Νόμο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης μὲ καινούριες ἐντολές, οἱ ὁποῖες φαίνονται δυσκολότερες στὰ μάτια τῶν συνηθισμένων ἀνθρώπων. Ἐάν στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἀπαγορευόταν ὁ φόνος, ἔρχεται ὁ Χριστὸς καὶ προσθέτει ὅτι δὲν ἀπαγορεύεται μόνο ὁ φόνος, ἀλλὰ ὅτι καὶ ὁ φθόνος εἶναι ἐπικίνδυνος, γι’ αὐτὸ ἄς φροντίζουν οἱ μαθητές Του νὰ τὸν βγάζουν γρήγορα ἀπ’ τὶς καρδιές τους.

Ὁ Χριστός, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἔθεσε αὐτὸν τὸν καινούριο Νόμο τῆς Χάριτος καὶ πρῶτος Αὐτὸς ἐφάρμοσε αὐτὴν τὴν καινούρια διδασκαλία. Ὑπάρχει βεβαίως κίνδυνος νὰ δημιουργηθεῖ ἡ ἐντύπωση ὅτι ὁ Χριστιανισμὸς εἶναι μόνο ὡραῖες θεωρίες. Καὶ ὑπάρχει ἐπίσης ὁ κίνδυνος νὰ νομίσει κάποιος ὅτι ὅλες αὐτὲς οἱ ἐντολὲς εἶναι ἀνεφάρμοστες καὶ οὐτοπικές. Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας εἶναι αὐτοὶ ποὺ δίδαξαν τὸ Εὐαγγέλιο χωρὶς προσθαφαιρέσεις καὶ χωρὶς ἐκπτώσεις, ἀλλὰ καὶ αὐτοὶ ποὺ ἔζησαν τὸ περιεχόμενο τῆς εὐαγγελικῆς διδασκαλίας. Ἀπέφυγαν μὲ τὸν συνδυασμὸ αὐτὸ τὸν μεγαλύτερο κίνδυνο, ὁ ὁποῖος εἶναι ἡ ὑποκρισία καὶ ἡ ἀσυνέπεια. Ὅπως λέγει ὁ λαὸς σοφότατα, «δάσκαλε ποὺ δίδασκες καὶ λόγο δὲν ἐκράτεις…». Ὅπως οἱ ἅγιοι Πατέρες μετέδιδαν ἀπ’ τὸ Φῶς τοῦ Χριστοῦ πρὸς τὸν κόσμο, αὐτὸ τὸ Φῶς μὲ τὴν σειρά μας νὰ ἀκτινοβολοῦμε καὶ ἐμεῖς πρὸς τὸ εὑρύτερο περιβάλλον μας.  

π. Ν.Η.


 pdf


ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ

ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΙΟΥΛΙΟΥ 2024
ΚΥΡΙΑΚΗ Β΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ  (Ματθ. δ΄18-23)
7 ΙΟΥΛΙΟΥ 2024



 Τὸ χρονικὸ διάστημα τῆς καλοκαιρινῆς περιόδου, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, τὰ εὐαγγελικὰ ἀναγνώσματα ἐπιλέγονται ἀπ’ τὸ κατὰ Ματθαῖον ἱερὸ Εὐαγγέλιο. Εἴμαστε στὴν ἀρχὴ αὐτῆς τῆς περιόδου, ἡ σημερινὴ Κυριακὴ εἶναι ἡ δεύτερη μετὰ τὴν ἑορτὴ τοῦ ἁγίου Πνεύματος καὶ ἡ περίοδος αὐτὰ θὰ ὁλοκληρωθεῖ μὲ τὴν ἑορτὴ τῆς Ὑψώσεως τοῦ τιμίου Σταυροῦ. Στὴν ἀρχὴ τῆς νέας αὐτῆς περιόδου τὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα αὐτῆς τῆς Κυριακῆς ἀναφέρεται στὴν κλήση τῶν τεσσάρων πρώτων μαθητῶν ἀπ’ τὸν Κύριο στὸ ἀποστολικὸ ἀξίωμα. Καὶ μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο ἡ σημερινὴ Κυριακὴ συνδέεται μὲ τὴν προηγουμένη, κατὰ τὴν ὁποία συνέπεσε ἡ ἑορτὴ τῶν ἁγίων πάντων μὲ τὴν σύναξη τῶν δώδεκα Ἀποστόλων.

Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ πάνω στὴν γῆ εἶναι ὁ προθάλαμος τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν. Αὐτὸ τὸ ἔργο θεμελίωσε ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός «ἐπὶ τοῦ θεμελίου τῶν ἀποστόλων». Ἐκεῖνος εἶναι ὁ πρῶτος ἀπόστολος, δηλαδὴ ὁ ἀπεσταλμένος τοῦ Θεοῦ Πατέρα ἀπ’ τὸν Οὐρανὸ στὴν γῆ. Καὶ Αὐτὸς στὴν συνέχεια κάλεσε τοὺς μαθητές Του, τοὺς ὁποίους θὰ χρησιμοποιοῦσε μετὰ τὴν Πεντηκοστὴ ὡς συνεργάτες γιὰ τὴν προέκταση τοῦ ἔργου τῆς σωτηρίας σὲ ὅλους τοὺς λαοὺς τῆς γῆς. Ἡ Κυριακὴ αὐτὴ λοιπόν, ὅπως ἤδη εἴπαμε, μὲ αὐτὸ τὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα συνδέεται μὲ τὶς δύο προηγούμενες, δηλαδὴ τῆς Πεντηκοστῆς καὶ τῆς μνήμης τῶν Ἀποστόλων στὸ τέλος του μηνὸς Ἰουνίου. 

Οἱ συνεργάτες τοῦ Χριστοῦ στὸ ἔργο τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων προσεκλήθησαν ἀπ’ τὸν  Ἴδιο τὸν Κύριο. Ἔπρεπε νὰ μαθητεύσουν πλησίον τοῦ Χριστοῦ γιὰ μία τριετία καὶ στὴν συνέχεια, μετὰ τὴν Ἀνάσταση καὶ τὴν Πεντηκοστή, θὰ ἀποστέλλονταν πρὸς τὸν κόσμο. Στοὺς ἀνθρώπους δὲν θὰ μετέδιδαν ὡραῖες ἰδέες καὶ σοφὲς σκέψεις, ἀλλὰ ὅ,τι ἄκουσαν καὶ εἶδαν μὲ τὶς σωματικές τους αἰσθήσεις γιὰ τὸ Πρόσωπο τοῦ Θεανθρώπου Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὁ Θεάνθρωπος Κύριος μὲ τὴν ζωὴ καὶ τὸ ἔργο Του, κυρίως ὅμως μὲ τὸν σταυρικὸ θάνατο καὶ τὴν Ἀνάστασή Του, ἐγκαινίασε μία καινούρια πραγματικότητα στὸν κόσμο, τὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἡ Ἐκκλησία διὰ τοῦ ἁγίου Πνεύματος λειτουργεῖ ὡς συνδετικὸς κρίκος μεταξὺ τῆς ἐπίγειας ζωῆς τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς ἐρχομένης Βασιλείας, μεταξὺ τοῦ ἐγκαινιασμοῦ τῆς μοναδικῆς αὐτῆς νέας πραγματικότητας καὶ τῆς πλήρους πραγματοποιήσεως καὶ τῆς ὁριστικῆς ἐπικρατήσεώς της κατὰ τὰ Ἔσχατα. 

 Στὸ ἔργο αὐτό, στὸ ὁποῖο χωρὶς ἀμφιβολία ὁ Θεὸς ἔχει τὴν πρωτοβουλία τῶν κινήσεων καὶ τὴν δύναμη γιὰ τὴν ὁλοκλήρωση, προσκαλοῦνται καὶ ἄνθρωποι, γιὰ νὰ συμβάλλουν στὴν προέκτασή του μέσα στὸν κόσμο καὶ στὸν χρόνο. Εἶναι οἱ Ἀπόστολοι, τῶν ὁποίων ἡ θέση εἶναι ἰδιαίτερη μέσα στὴν Ἐκκλησία. Αὐτοὶ ἦταν, ὅπως ἤδη εἴπαμε, οἱ αὐτόπτες μάρτυρες τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ. Διάδοχοι καὶ συνεχιστὲς τῶν ἀποστόλων εἶναι  βεβαίως οἱ κληρικοί, ἀλλὰ μὲ μία οὐσιαστικὴ διαφορά. Οἱ κληρικοὶ τῶν τριῶν βα-θμῶν ἔχουν περιορισμένη ἁρμοδιότητα, ἐντὸς συγκεκριμένων γεωγραφικῶν πλαισίων (ἐνορία, ἐπισκοπὴ κλπ), ἐνὼ οἱ δώδεκα Ἀπόστολοι, ὅσο ζοῦσαν σὲ αὐτὸν τὸν κόσμο, εἶχαν εὐθύνη γιὰ τὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ σὲ ὅλη τὴν Οἰκουμένη.

Στὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα σήμερα ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος μᾶς περιέγραψε τὴν κλήση τῶν τεσσάρων πρώτων ἀπ’ τοὺς δώδεκα μαθητές.  Εἶναι τὰ δύο ζευγάρια μαθητῶν. Τὸ πρῶτο ζευγάρι εἶναι οἱ Ἀνδρέας καὶ Πέτρος, παιδιὰ τοῦ Ἰωνᾶ. Τὸ δεύτερο ζευγάρι εἶναι οἱ Ἰωάννης καὶ Ἰάκωβος, παιδιὰ τοῦ Ζεβεδαίου. Δύο σημεῖα προσελκύουν τὴν προσοχή μας. Τὸ ἕνα εἶναι ὅτι ἀνταποκρίθηκαν ἀμέσως στὴν πρόσκληση τοῦ Χριστοῦ, ἐγκατέλειψαν τὴν ἐργασία τους καὶ Τὸν ἀκολούθησαν. Ἡ ἀλήθεια βεβαίως εἶναι, ὅπως πληροφορούμαστε ἀπὸ ἄλλα σημεῖα τῆς Καινῆς Διαθήκης, ὅτι δὲν ἦταν αὐτὴ ἡ πρώτη συνάντηση καὶ γνωριμία τους μὲ τὸν Κύριο. Οἱ συγκεκριμένοι τέσσερις ἄνθρωποι διετέλεσαν προηγουμένως μαθητὲς τοῦ Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου καὶ εἶχε προηγηθεῖ μία προετοιμασία γιὰ τῆν ὁριστικὴ κλήση τους ἀπ’ τὸν Χριστό, γιὰ τὴν ὁποία ἀκούσαμε σήμερα. Τὸ δεύτερο σημεῖο εἶναι ὅτι οἱ τέσσερις αὐτοὶ πρῶτοι μαθητές (μέσα στὸν κύκλο τῶν δώδεκα) ἦσαν ψαράδες. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἦταν ἄνθρωποι ἐργαζόμενοι, εἶχαν ἐμπειρία τῶν δυσκολιῶν τῆς ζωῆς καὶ τῶν συχνῶν ἀπογοητεύσεων ἀπ’ τὸν καθημερινὸ ἀγώνα τῆς ἐπιβιώσεως. Ἡ ἐμπειρία αὐτὴ θὰ ἀποδεικνυόταν πολύτιμη στὸ καινούριο ἔργο ποὺ θὰ ἀνελάμβαναν, τὸ ἔργο τῆς ἀλιείας τῶν ψυχῶν τῶν ἀνθρώπων.

Οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἦσαν ἄνθρωποι μὲ ἀτέλειες καὶ μὲ ἀδυναμίες. Ἐν τούτοις, μὲ τὴν δύναμη τοῦ ἁγίου Πνεύματος κατόρθωσαν νὰ ὑπερνικήσουν τὶς δικές τους ἀδυναμίες, ἀλλὰ καὶ νὰ μὴν ὑπολογίζουν τὶς ἐχθρικὲς διαθέσεις τοῦ περιβάλλοντος κόσμου. Ἀπέβαλλαν τὴν δειλία καὶ τὸν φόβο, ἀλλὰ καὶ τὶς ἄλλες μικρότητες, οἱ ὁποῖες χαρακτήριζαν τὴν συμπεριφορά τους μέχρι τὴν Ἀνάσταση καὶ τὴν Πεντηκοστή. Εἶναι οἱ διδάσκαλοι ὅλων τῶν χριστιανῶν, ἀλλὰ κυρίως οἱ ἐμπνευ-στὲς τῶν κληρικῶν. Δὲν ἀρκεῖ νὰ ἐπαναλαμβάνουμε ὅτι στὴν Ἐκκλησία μας ὑπάρχει ἡ ἀποστολικὴ διαδοχή, μὲ τὴν ἔννοια ὅτι διατηρεῖται ἡ διδασκαλία τῶν ἀποστόλων καὶ παραδίδεται ἡ ἀλυσίδα τῶν χειροτονιῶν ἀπ’ τὴν μία γενιὰ στὴν ἄλλη. Χρειάζεται καὶ ἡ ἔμπνευση ἀπ’ τὸ παράδειγμά τους, ἡ αὐταπάρνηση καὶ ἡ ἑτοιμότητα γιὰ θυσίες  γιὰ χάρη τοῦ Εὐαγγελίου, ὥστε αὐτὸ νὰ ἔχει μεταμορφωτικὴ ἐπίδραση καὶ στὸ σύγχρονο κοινωνικὸ περιβάλλον.                 

π. Ν.Η.


 pdf


ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ

ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΙΟΥΝΙΟΥ 2024
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ  (Ἰωάν. ζ΄37-52, η΄12 )
23 ΙΟΥΝΙΟΥ 2024



Ἡ πρώτη ἐντύπωση ἀπ’ τὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, εἶναι  ὅτι δὲν φαίνεται νὰ ἔχει ἄμεση σχέση μὲ τὴν ἑορτὴ τῆς Πεντηκοστῆς. Ὅλα ὅσα ἀκούσαμε σὲ αὐτὸ τὸ ἀνάγνωσμα, συνέβησαν στὴν διάρκεια μιᾶς ἄλλης ἐβραϊκῆς γιορτῆς, τῆς Σκηνοπηγίας, τὴν ὁποία ἑόρταζαν στὶς ἀρχὲς τοῦ φθινοπώρου. Σὲ αὐτὴν τὴν ἑορτὴ οἱ Ἰουδαῖοι θυμοῦνταν τὰ γεγονότα τῆς διαμονῆς καὶ τῆς περιπλανήσεώς τους στὴν ἔρημο, στὸν δρόμο πρὸς τὴν Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας, καθὼς ἦταν ἀναγκασμένοι νὰ ζοῦν μέσα σὲ σκηνές, μέχρι νὰ φθάσουν στὸν προορισμό τους. Μετὰ τὴν ἑορτὴ τοῦ Πάσχα ἡ Σκηνοπηγία ἦταν ἡ πιὸ σημαντικὴ γιορτή τους.  Ἤθελαν νὰ εὐχαριστήσουν τὸν Θεὸ καὶ γιὰ τοὺς γεωργικοὺς καρποὺς τῆς περιόδου τοῦ καλοκαιριοῦ. Ἀπὸ δύο σημεῖα τοῦ τελετουργικοῦ τῆς Σκηνοπηγίας λαμβάνει τὴν ἀφορμὴ ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς καὶ ἀπευθύνεται πρὸς τὸ συγκεντρωμένο πλῆθος.  

Κατὰ τὴν ἑβδόμη καὶ τελευταία ἡμέρα τοῦ ἑορτασμοῦ ἕνας ἱερέας ἔφερνε νερὸ ἀπ’ τὴν δεξαμενὴ τοῦ Σιλωὰμ καὶ μὲ αὐτὸ ράντιζαν τὸ θυσιαστήριο τοῦ Ναοῦ τοῦ Σολομώντα. Καὶ στὸ τέλος τῆς ἡμέρας ἄναβαν μεγάλες λυχνίες.  Μὲ ἀφορμὴ τὸ νερὸ ὁ Χριστὸς φώναξε δυνατὰ καὶ εἶπε ὅτι ὅποιος πιστεύει σὲ Αὐτόν, ὅτι δηλαδὴ εἶναι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ καὶ ὁ  Σωτήρας τοῦ κόσμου, ὁ ἄνθρωπος αὺτὸς στὴν συνέχεια θὰ ἀποτελέσει, μέσα ἀπ’ τὰ ἐσωτερικὰ βάθη τῆς ὑπάρξεώς του, πηγὴ ζωντανοῦ νεροῦ, ἀπ’ τὸ ὁποῖο τόσο ὁ ἑαυτός του ὅσο καὶ οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι θὰ σβήνουν τὴν δίψα τους. Ὁ εὐαγγελιστὴς σχολιάζει στὸ σημεῖο αὐτὸ ὅτι τὸ ζωντανὸ αὐτὸ νερὸ εἶναι τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ἀπ’ τὸ Ὁποῖο ἐπρόκειτο νὰ λάβουν ὅσοι θὰ πιστεύσουν στὸν Χριστό. Καὶ μὲ ἀφορμὴ τὸ φῶς, τὸ ὁποῖο ἐξέπεμπαν οἱ μεγάλες ἐκεῖνες λυχνίες τοῦ Ναοῦ, ὁ Χριστὸς διεκήρυξε ὅτι ὁ Ἑαυτός Του εἶναι τὸ φῶς τοῦ κόσμου. Γι’ αὐτὸ ὅποιος θὰ Τὸν ἀκολουθήσει, δὲν θὰ βαδίζει μέσα στὸ σκοτάδι.

Μεταξὺ αὐτῶν τῶν δύο διακηρύξεων τοῦ Χριστοῦ παρεμβάλλονται ἀρκετοὶ στίχοι, στοὺς ὁποίους τὸ κύριο θέμα εἶναι ἡ ἔντονη ἀντιπαράθεση μέσα στὸ συγκεντρωμένο πλῆθος γιὰ τὸ ποιός εἶναι στὴν πραγματικότητα ὁ Χριστός. Ἄλλοι δέχονται ὅτι εἶναι ὁ ἀναμενόμενος Μεσσίας, ἄλλοι θεωροῦν ὅτι ἡ πίστη στὸν Χριστὸ εἶναι χαρακτηριστικὸ γνώρισμα τῶν ἀγραμμάτων. Διαψεύδονται ὅμως ἀπ’ τὸ γεγονὸς ὅτι ἐμφανίζονται καὶ ἐ-πίσημοι Ἰουδαῖοι, μέλη τοῦ Μεγάλου Συνεδρίου, ὅπως ἦταν ὁ νυκτερινὸς μαθητὴς τοῦ Κυρίου Νικόδημος, οἱ ὁποῖοι ἐκδηλώνουν, ἔστω καὶ μὲ προφυλάξεις, τὴν πίστη τους καὶ τὴν ὑποστήριξή τους πρὸς τὸν Χριστό. Γιὰ νὰ  δικαιολογήσουν τὴν ἄρνησή τους ἀπέναντι στὸν Χριστό, μερικοὶ ἀπ’  αὐτοὺς τοὺς δῆθεν ἐνημερωμένους πάνω στὰ θρησκευτικὰ ζητήματα, προβάλλουν τὸ «ἐπιχείρημα» ὅτι ὁ ἀναμενόμενος Μεσσίας δὲν θὰ προερχόταν ἀπ’ τὴν Γαλιλαία, ἀλλὰ ἔπρεπε νὰ κατάγεται μόνο ἀπ’ τὴν Ἰουδαία. Οἱ φαρισαῖοι εἶχαν ἤδη ἀποστείλει μιὰ παραστρατιωτικὴ ὁμάδα, γιὰ νὰ κατασκοπεύσουν καὶ νὰ συλλάβουν τὸν Ἰησοῦ Χριστό, αὐτοὶ ὅμως γοητεύθηκαν τόσο πολὺ ἀπ’ τὴν διδασκαλία Του καὶ δὲν τόλμησαν νὰ ἐκτελέσουν τὶς διαταγὲς τῶν ἀρχόντων τοῦ λαοῦ. Αὐτὸ τὸ κλίμα ἐπικρατεῖ σὲ γενικὲς γραμμὲς στὸ ἐνδιάμεσο μεταξὺ τῶν δύο διακηρύξεων τοῦ Χριστοῦ κατὰ τὴν τελευταία ἡμέρα τῆς ἑορτῆς τῆς Σκηνοπηγίας. Ὁ Χριστὸς ἦταν τότε «σημεῖον ἀντιλεγόμενον», ἀφορμὴ διχασμοῦ καὶ ἀντιπαραθέσεως μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων, καὶ τὸ φαινόμενο αὐτὸ ἐξακολουθεῖ νὰ παρατη-ρεῖται μέχρι καὶ τὶς ἡμέρες μας μὲ ἀμείωτη ἔνταση.

Τὸ δῶρο τοῦ Χριστοῦ στὴν Ἐκκλησία καὶ τὴν ἀνθρωπότητα εἶναι τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Μὲ τὴν ἀποστολὴ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ὁλοκληρώνεται τὸ ἔργο τοῦ Χριστοῦ πάνω στὴν γῆ. Μὲ τὴν ἐνεργὸ παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στὴν Ἐκκλησία συνεχίζεται καὶ ἐπεκτείνεται τὸ ἔργο τοῦ Χριστοῦ μέχρι καὶ τὴν Δευτέρα Παρουσία.  Χωρὶς τὸν Χριστὸ δὲν θὰ ἐρχόταν τὸ Ἅγιο Πνεῦμα στὴν γῆ. Ὁ εὐαγγελιστὴς σχολίασε ὅτι «δὲν ὑπῆρχε ἀκόμη τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ἐπειδὴ ὁ Ἰησοῦς δὲν εἶχε ἀκόμη δοξασθεῖ». Βεβαίως, ὅπως ἀκούσαμε στοὺς ὕμνους «τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον ὑπῆρχε πάντοτε καὶ θὰ ὑπάρχει καὶ θὰ ὑπάρχει χωρὶς ἀρχὴ καὶ χωρὶς τέλος», ἐπειδὴ εἶναι ἰσότιμο Πρόσωπο μὲ τὰ ἄλλα δύο μέσα στὴν Ἁγία Τριάδα. Ἀλλὰ μέχρι νὰ «δοξασθεῖ», δηλαδὴ νὰ σταυρωθεῖ ὁ Χριστός, κυριαρχοῦσε ἡ ἁμαρτία στὸν κόσμο καὶ δὲν ὑπῆρχε ἡ δυνατότητα τὸ Ἅγιο Πνεῦμα νὰ δράσει μὲ ἔντονο καὶ δυναμικὸ τρόπο. Ἄλλωστε, τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, τὸ Ὁποῖο δὲν ἐνανθρώ-πησε ὅπως ὁ Χριστός, συμβολίζεται μεταξὺ ἄλλων καὶ μὲ τὸ περιστέρι. Καὶ αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἀπεχθάνεται τὴν ἀκαθαρσία.

Ἀπ’ τὴν ἄλλη πλευρά, ἐὰν ὁ Χριστὸς ἄνοιξε τὸν δρόμο γιὰ τὴν ἐπαναφορὰ τοῦ ἁγίου Πνεύματος στὴν ἀνθρωπότητα, καὶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ὅμως συνετέλεσε στὴν Ἐνσάρκωση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ μέσα στὴν γαστέρα τῆς Θεοτόκου, ἡ ὁποία πραγματοποιήθηκε «ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου». Ἀλλὰ καὶ μετὰ τὴν Πεντηκοστὴ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα μᾶς ὁδηγεῖ στὸν Χριστό. Καὶ ἄν δὲν μᾶς φωτίσει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ὁ Χριστὸς ἐξακολουθεῖ νὰ εἶναι γιὰ τοὺς ἀνθρώπους ὁ ἄγνωστος Χ. Καὶ ἡ κορυφαία στιγμὴ τῆς θείας Λειτουργίας, ὁ καθαγιασμὸς τῶν τιμίων δώρων, δὲν πραγματοποιεῖται χωρὶς τὴν ἐπενέργεια τοῦ ἁγίου Πνεύματος, γιὰ τὴν ὁποία ζητοῦμε νὰ μὴν περιορίζεται στὰ «προκείμενα δῶρα», ἀλλὰ νὰ ἀλλοιώνει μὲ τὴν καλὴ ἀλλοίωση καὶ τὸν ἐσωτερικό μας κόσμο. «Τὸ Πνεῦμα Σου τὸ Ἅγιον μὴ ἀντανέλης ἀφ’ ἡμῶν δεόμεθα, Φιλάνθρωπε». Ἀμὴν

 

 

π. Ν.Η.


 pdf