ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΜΑΡΙΑ ΓΙΑΧΝΑΚΗ
1.12.2012
Ίσως να φταίμε πιο πολύ εμείς οι δημοσιογράφοι που λόγια σαν αυτά που βγαίνουν από την ψυχή ενός αληθινού οραματιστή όπως είναι ο μητροπολίτης Μεσογαίας Νικόλαος τα προσπερνάμε και τελικά τα θάβουμε με αποτέλεσμα να εγκληματούμε απέναντι σε έναν λαό που έχει ανάγκη από μπροστάρηδες κι εμείς τους κρύβουμε.
Ποιος είπε ότι τα λόγια ενός ιεράρχη ενός επισκόπου είναι γραφικά πεπαλαιωμένα και προσαρμοσμένα στην πεπατημένη της Εκκλησίας; Σε αυτήν την περίπτωση ο Μητροπολίτης Μεσογαίας όχι μόνο δεν βαδίζει σε αυτήν την πεπατημένη αλλά ανοίγει δρόμους και καλεί όσους έχουν όραμα μέσα τους να ξαναστήσουν την Ελλάδα.
Η κρίση αξιών μέσα στην οικονομική κρίση που ζούμε ήταν το θέμα που πυροδότησε την κουβέντα στην συνάντησή μας .
Πως νιώθετε όταν ακούτε ότι μεγάλο μέρος της νεολαίας φεύγει από την χώρα μας;
Σφίγγεται η ψυχή μου. Είναι πραγματική αιμορραγία. Κατανοώ την ανάγκη της φυγής στο εξωτερικό, όταν η χώρα μας αδυνατεί να μας καλύψει. Επίσης, είναι καλό να ταξιδεύεις, προκειμένου να ξεφύγεις από τον επαρχιωτισμό και την κλεισούρα στον μικρόκοσμό σου ή να διευρύνεις τον ορίζοντά σου, αλλά με κανέναν τρόπο δεν πρέπει να χάσουμε την Ελλάδα ως βάση μας. Αυτή η βάση δίνει την ταυτότητα του πολιτισμού, των αξιών, της ιστορίας, μέσα μας. Αν χάσουμε την ταυτότητά μας, χαθήκαμε. Τί κρίμα να μη μπορεί να μας κρατήσει ο τόπος μας!
Στο ότι βρεθήκαμε εδώ που είμαστε σήμερα έχει παίξει ρόλο το ότι έχουμε χάσει την ταυτότητα μας; Ότι οι Έλληνες είχαν αποστασιοποιηθεί από τα ήθη και τα έθιμα, την κουλτούρα;
Οι Έλληνες δεν είχαν, έχουν αποστασιοποιηθεί, έχουμε αποστασιοποιηθεί από την ταυτότητά μας. Η κρίση είναι παγκόσμια, γι’ αυτό και τα αίτιά της ξεπερνούν την Ελλάδα και τις αντιλήψεις μας. Το άσχημο όμως είναι ότι στον τόπο μας είχαμε προϋποθέσεις άμυνας απέναντι σε αυτόν τον ισοπεδωτικό οδοστρωτήρα που ερχόταν από έξω. Είχαμε τρόπους να αμυνθούμε και να κρατηθούμε και να κρατήσουμε την ταυτότητά μας, αλλά δυστυχώς την χάσαμε. Αυτή τη στιγμή, καθώς επιχειρείται μια γενικευμένη πολιτισμική ισοπέδωση, το δικό μας τίμημα, επειδή ακριβώς είχαμε ψηλές ιστορικές κορυφές, ήταν πολύ μεγαλύτερο από το τίμημα άλλων χωρών με πιο ουδέτερο πολιτισμό και ταυτότητα. Είναι ανάγκη με κάθε τρόπο να κρατήσουμε κάθε στοιχείο της ιδιοπροσωπείας μας.
Η εθνική μας περηφάνια λαβώθηκε ανεπανόρθωτα, κατά τη γνώμη σας ;
Σήμερα δεν έχουμε εθνική υπερηφάνεια, το λέω με την καλή έννοια του όρου, όχι με την νοσηρή. Πώς να έχουμε εθνική υπερηφάνεια, όταν έχουμε διεθνώς διασυρθεί; Αλλά χάσαμε και την αίσθηση της ιστορικής ταυτότητας, την καύχηση για τον πλούτο της κληρονομιάς μας. Σήμερα αντί να δανείζουμε στον κόσμο παίρνουμε. Παράδειγμα η γλώσσα μας. Στο παρελθόν προσφέραμε τόσες λέξεις, τόσους όρους σε άλλες γλώσσες. Ακόμη και το αλφάβητό μας στους Σλάβους. Σήμερα δυστυχώς μόνο δανειζόμαστε.
Δηλαδή τα αίτια της κρίσης θεωρείτε ότι έχουν ρίζες στη λήθη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς;
Όχι μόνο στη λήθη αλλά και στην άρνησή της. Γενικότερα πιστεύω ότι τα αίτια της κρίσης πρέπει να τα ψάξουμε στο ότι δεν αξιοποιήσαμε τις άμυνες μας σωστά. Στο ότι δεν ομολογούμε ούτε γνωρίζουμε τον πλούτο της παράδοσης και ιστορίας μας. Τις καταντήσαμε πληροφορία, μάθημα και όχι βίωμα και εμπειρία.
Τι φταίει και οι Έλληνες δεν αξιοποίησαν τις άμυνες τους σωστά;
Φερθήκαμε μειονεκτικά και με υποτέλεια, χωρίς υπερηφάνεια και ηρωισμό. Φταίει και το πολιτικό μας σύστημα που συμβιβάστηκε. Προσπαθήσαμε ίσως ως λαός να εκφραστούμε μέσα από τους πολιτικούς χώρους με μεγαλύτερο πάθος από όσο τους άξιζε και προδοθήκαμε. Και να πού φτάσαμε! Και δεν συμβιβάστηκε μόνο το πολιτικό σύστημα, αλλά και ο καλλιτεχνικός μας κόσμος, οι διανοούμενοί μας, αν θέλετε και η Εκκλησία. Όλοι συμβιβαστήκαμε. Δεν ξέρω αν όλη αυτή η κρίση είναι υποκινούμενη ή και σχεδιασμένη από κάποια κέντρα ξένων συμφερόντων, νομίζω όμως ότι το μερίδιο της δικής μας ευθύνης δεν είναι ευκαταφρόνητο.
Οι Έλληνες δεν είχαν δηλαδή αντιστάσεις;
Βλέπετε εσείς πουθενά υγιείς αντιστάσεις; Διακρίνετε ίχνη ηρωικής αντίστασης μέσα στον Ελλαδικό χώρο σήμερα που μας τα πήραν όλα; Φοβηθήκαμε να πούμε τα ηρωικά ΟΧΙ μας. Ούτε για την οικονομική μας συρρίκνωση, ούτε για την υλιστική ασφυξία μας δεν αντιδρούμε. Εννοείται πως δεν ομιλώ για αντίδραση αναρχικού χαρακτήρα.
Θα μπορούσε να ήταν ιδεολογική δηλαδή η αντίδραση αυτή;
Μας έκλεψαν την ταυτότητα, μας πήραν την αξιοπρέπεια και στο τέλος μας έγδυσαν και οικονομικά. Στην αρχή της επιχειρούμενης αλλοίωσής μας έπρεπε να επαναστατήσουμε ιδεολογικά όπως είπατε. Αυτό μπορεί και τώρα να γίνει, μια δυναμική επιστροφή στις ρίζες μας, στην παράδοσή μας, στην ταυτότητά μας, εκεί που βρίσκεται η δύναμή μας. Φταίξαμε που μας πέθαναν, μπορούμε όμως να αναστηθούμε.
Η Εκκλησία τι θέση μπορεί να έχει σε αυτήν την επανάσταση; Και τι μερίδιο ευθύνης έχει σε αυτό το κατρακύλισμα;
Η ευθύνη της Εκκλησίας είναι μεγάλη, γιατί έγινε μέρος του κρατικού συστήματος στον τρόπο της σκέψης και της δράσης της. Αγκαλιάστηκε με το κράτος και δεν της έμειναν ελεύθερα χέρια να αγκαλιάσει το λαό πλέον. Δεν αγκαλιάζεις το λαό μόνο με τα συσσίτια, που και φυσικά δεν αμφισβητώ τη σημασία τους. Τον λαό τον αγκαλιάζεις περισσότερο ποτίζοντας τις πολιτιστικές ρίζες του, ανασταίνοντας τον πολιτισμό που έχει μέσα του, εκλεπτύνοντας τη σκέψη του, καλλιεργώντας τις βαθύτερες εσωτερικές ανάγκες του. Δεν ξεδιψάσαμε τον λαό όπως θα μπορούσαμε και όπως θα έπρεπε. Αρκεστήκαμε στις καλές συνήθειες, στην εθιμοτυπία, στους εξωτερικούς τύπους. Τι έχουμε να πούμε σήμερα στα νέα παιδιά; καταλαβαίνουμε την διάλεκτό τους; Δεν τα θέλουμε κοντά μας για να αυξήσουμε τον αριθμό των εκκλησιαστικών οπαδών. Η Εκκλησία δεν φτιάχνει οπαδούς. Η Εκκλησία φτιάχνει αγίους. Διαφέρει πολύ το ένα από το άλλο. Και άγιος σημαίνει ελεύθερος άνθρωπος. Άγιος δεν είναι αυτός που τηρεί πέντε δέκα κανόνες ή μηχανικά κάποιες εντολές. Άγιος είναι αυτός που ελευθερώνεται «εν τω αγαθώ». Συναντά έτσι τον Θεό. Ο Θεός δεν φαίνεται, όταν υπάρχει το νέφος και η θολούρα των παθών. Πρέπει να φύγει η ομίχλη για να δεις τον ήλιο.
Είναι αργά πιστεύετε τώρα για την Εκκλησία να κερδίσει το χαμένο έδαφος για να κάνει το χρέος της και απέναντι στον πολιτισμό μας ;
Ποτέ δεν είναι αργά. Ίσα-ίσα, η σημερινή κρίση θα μπορούσε να είναι μια εξαιρετική ευκαιρία, μέσα στην πλήρη απαξίωση των πάντων να ακουστεί αυθεντικός λόγος. Σήμερα όμως αυτό που νομίζει η νεολαία ότι είναι Εκκλησία, είναι κάτι πολύ διαφορετικό από αυτό που στην πραγματικότητα είναι. Γι’ αυτό και ενώ κατά βάθος τον λόγο της ζητεί, τελικά την αποφεύγει σαν κάτι στενό ή νοσηρό στην καλύτερη περίπτωση και επικίνδυνο ή αηδιαστικό στη χειρότερη. Πρέπει να γίνει ερμηνεία του όρου, του τι είναι Εκκλησία. Αν Εκκλησία είναι ένας συντηρητικός οργανισμός, ταυτόσημος με τον συμβιβασμό και το συμφέρον, αυτό δεν έχει να πει κάτι σε έναν νέο. Αν είναι εστία διαφθοράς και υποκρισίας, τότε πρέπει να την περιθωριοποιήσουμε άμεσα. Αν όμως Εκκλησία είναι ελευθερία, ζωή, δημιουργία -κάτι που δεν φαντάζεται ο νέος σήμερα- αυτό είναι άλλο πράγμα. Γι’ αυτό λέω ότι πρέπει να ξαναχτιστεί στη συνείδηση των νέων η έννοια της Εκκλησίας.
Μήπως η Εκκλησία παραδόθηκε στην εξέλιξη των γεγονότων χωρίς να αντισταθεί;
Δεν αντισταθήκαμε. Ας αντισταθούμε τώρα. Ας ανακαλύψουμε τον θησαυρό μας και ας τον προσφέρουμε. Έτσι προχώρησε η Εκκλησία. Όταν πήγε ο Απόστολος Παύλος και μίλησε στον Άρειο Πάγο για αναστημένο Χριστό, ποιος τον άκουσε; Του είπαν «ακουσόμεθά σου και πάλιν», και τον εγκατέλειψαν. Τελικά όμως ο λόγος του είχε αλήθεια και τον κατέθεσε. Και να το αποτέλεσμα! Σήμερα εμείς είμαστε Χριστιανοί. Το ίδιο μπορεί να γίνει και στις μέρες μας, γιατί ποτέ δεν είναι αργά. Μπορεί να είναι αργά για να αποτραπεί η ροή των πραγμάτων, αλλά για να ξυπνήσουν συνειδήσεις δεν είναι αργά. Οι ξυπνημένες συνειδήσεις θα δημιουργήσουν νέα ιστορία. Αυτό μπορεί να γίνει. Αλλά θέλει επανάσταση. Και η επανάσταση πρέπει να ξεκινήσει από την Εκκλησία. Δεν μπορώ να φανταστώ ποιός άλλος θα μπορούσε να αναλάβει μια τέτοια πρωτοβουλία. Η Ακαδημία φαίνεται μάλλον γερασμένη στο φρόνημα. Βλέπω με λύπη μου επίσης ότι ο κόσμος της τέχνης που συνήθως ηγείτο σε τέτοιες περιπτώσεις είναι παγωμένος. Έχει καταστραφεί η παιδεία μας. Δεν υπάρχει παιδεία. Υπάρχει μόνο μια διαδικασία συγκέντρωσης πληροφοριών. Συνεπώς δεν μπορώ να δω άλλον φορέα εκτός από την Εκκλησία, που διατηρεί όλον αυτόν τον ιδεολογικό και πολιτιστικό θησαυρό, ικανό να αναλάβει το βάρος αυτής της αποστολής. Το άσχημο είναι που δεν το συνειδητοποιούμε.
Υπάρχουν όμως τα κατάλληλα πρόσωπα μέσα στους κόλπους της Εκκλησίας να ξεκινήσουν αυτήν την προετοιμασία της επανάστασης;
Το πότε και το με ποιόν είναι δουλειά του Θεού. Βεβαίως υπάρχουν και ιεράρχες και ιερείς και λαός. Υπάρχει φρόνημα. Υπάρχουν και άνθρωποι που δεν είναι μεν της Εκκλησίας, αν όμως αντιληφθούν τι είναι η Εκκλησία, αυτοί μπορούν και να συμπορευθούν και να ηγηθούν. Υπάρχουν άνθρωποι που είναι πολέμιοι της Εκκλησίας, οι οποίοι πολεμούν μια εκκλησία, την οποία κι εμείς συνειδητά απορρίπτουμε, χωρίς βέβαια να αντιλαμβάνονται ότι υπάρχει κάτι άλλο πολύ μεγαλειώδες, το οποίο αν το χτυπήσεις, τέλειωσες ο ίδιος. Τελικά, υπάρχει η μηχανή, υπάρχει το καύσιμο, μας χρειάζεται ο οδηγός. Το πρόβλημα είναι ότι, ενώ όλοι γνωρίζουν ότι κάτι πρέπει να γίνει, αυτό που υπερισχύει είναι ότι ο ένας περιμένει τον άλλον. Ελπίζω ο Θεός να μη μας αφήσει έτσι.
Όλη όμως αυτή η πολιτική του να πολεμούν την Εκκλησία με την πρώτη ευκαιρία, δεν πληγώνει το γόητρό της;
Δυστυχώς, κάνει πολύ μεγάλη ζημιά. Χτυπούν όποιον βρουν. Τώρα βγήκαν δημοσιεύματα ότι δήθεν κάποιοι ιεράρχες έχουν καταθέσεις στο εξωτερικό κλπ Όλα με ασάφειες και αόριστες υπερβολές. Πώς να αντιδράσουν οι άνθρωποι; Όλο αυτό δημιουργεί ένα νέφος αμφισβήτησης της Εκκλησίας. Και ενώ επικαλούνται το ΣΔΟΕ αυτό δεν φαίνεται να ξέρει κάτι.
Εγώ ένα πράγμα θα σας πω. Σήμερα υπάρχουν ιεράρχες που ζουν και πάμφτωχα και θυσιαστικά, και με την ευθύνη τους επιτελείται στις επαρχίες τους ένα τεράστιο έργο με ελάχιστα μέσα. Αυτό το ξέρει ο λαός. Το αισθάνεται. Ολόκληρος ο εκκλησιαστικός μηχανισμός λειτουργεί με θαυμαστό τρόπο στην υπηρεσία των αναγκών του λαού.
Και κάτι ακόμη: «η Εκκλησία πολεμουμένη νικά». Η μαρτυρία της δεν στηρίζεται στο γόητρο αλλά στην αλήθεια της, στη δύναμη του Θεού.
Και το δικό σας όνομα όμως είπαν ότι είναι μέσα σε κάποια λίστα.
Αν είναι δυνατόν! Αλλά τα πάντα μπορούν να λεχθούν. Ρώτησαν κάποιους αν είχαν κάνει δήλωση πόθεν έσχες. Το πρόβλημα όμως δεν ήταν με το πόθεν όσο με το έσχες. Ας ψάξουν και ό,τι βρουν δικό τους.
Αυτήν την εποχή η Εκκλησία θα μπορούσε να είναι το μεγαλύτερο στήριγμα!
Αυτό λέμε τόση ώρα. Αν και την χτυπούν, στήνοντας ένα ψέμα και τραυματίζουν το κύρος της με τέτοια μυθεύματα, αυτή την στιγμή η Εκκλησία αποτελεί μοναδικό στήριγμα για τον λαό. 60.000 άνθρωποι τρώνε από την Εκκλησία καθημερινά. Σε αυτήν χιλιάδες άνθρωποι καταθέτουν τον πόνο και την αγωνία τους. Κάθε επίθεση στην Εκκλησία είναι επίθεση στον πονεμένο και πεινασμένο συνάνθρωπό μας. Αν σταματήσουν τα εκκλησιαστικά συσσίτια, ποιός θα μπορέσει να τα αντικαταστήσει; Αν γκρεμίσουμε το στήριγμά της, που θα πάνε όλοι αυτοί οι άνθρωποι; Φτάσαμε ένα ολόκληρο κράτος να μην μπορεί να δώσει φαγητό στους πολίτες του κι εμείς να στηρίζουμε τα ιδρύματά του. Δεν νομίζετε ότι αυτή η πολεμική είναι αυτοκαταστροφική; Όποιος κρίνει την Εκκλησία, ας την κρίνει για να διορθωθεί, όχι για να εξαφανιστεί. Δυστυχώς, πάντοτε θα υπάρχουν αυτοί που χτυπούν την Εκκλησία. Ας είναι όμως και αυτοί που χτυπιούνται αγνοί και καθαροί για να μπορέσουν με τη μαρτυρία της ζωής τους να επιβεβαιώνουν τον λόγο τους.
Εσείς πιστεύετε σε μια ενδυνάμωση της φιλοσοφίας της ζωής μας σε μια ενδυνάμωση της ανθρώπινης υπόστασης; Πέρα από τα καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ελληνική οικογένεια; Έχετε ελπίδα ή είστε απογοητευμένος;
Είμαι και τα δύο. Δεν ελπίζω, αλλά δεν είμαι και απελπισμένος. Δηλαδή, αν δεν δω κάποια σημάδια αλλαγής νοοτροπίας, γιατί και πώς να ελπίζω; Αν όμως δω σημάδια αυτογνωσίας και μεταστροφής και κάποια ουσιαστικά βήματα, τότε τα πράγματα θα είναι αλλιώς. Έχω ελπίδα μόνο αν ανατραπούν τα πάντα, υπογραμμίζω τα πάντα. Αλλά αυτό σημαίνει ότι επιστρέφουμε στις ρίζες μας, στις αξίες μας με συνέπεια, στην ιστορία μας, στον μοναδικό πολιτισμό μας, στην πίστη μας. Από κει θα ξεκινήσει η επανάσταση και όχι από το να πάρουμε την δόση του δανείου και μετά από λίγους μήνες να επανέλθουμε.
Το να αγκαλιάσουμε αυτήν την απίθανη ιστορία μας, την ταυτότητά μας, την φιλοσοφία μας, την παράδοσή μας, τον πολιτισμό μας, την πίστη μας, αυτό είναι υπέροχο. Αυτό που περιφρονούμε είναι αυτό που πρέπει να αγκαλιάσουμε. Αν συνεχίσουμε να το κλωτσούμε, δεν ελπίζω. Αν το ξαναζωντανέψουμε είμαι σίγουρος ότι θα γίνουν μεγάλα πράγματα.
Θα γίνει αυτή η στροφή;
Δεν ξέρω, αλλά αν συνεχίσει η τύφλωση που βλέπουμε να υπάρχει, η κακότητα, η μικρότητα, η μικροψυχία και η στενοκαρδία, τότε τί και γιατί να αλλάξει;. Όταν βέβαια βρεθεί κανείς σε αδιέξοδο ψάχνει για νέους δρόμους. Αν εμείς ως Εκκλησία ανοίξουμε την πόρτα αυτής της εκκλησιαστικής διεξόδου, είμαι βέβαιος πως θα αλλάξουν πάρα πολλά πράγματα. Όσο παραμένουμε μουδιασμένοι παρατηρητές δεν θα αλλάξει τίποτα. Τα πράγματα δεν γίνονται από μόνα τους.
Η άποψη ότι δεν θα αφήσει ο Θεός που επαναλαμβάνουν κάποιοι της Εκκλησίας δεν πείθει. Ο Θεός αφήνει όσους τον αφήνουν. Άφησε 400 χρόνια σκλαβιάς, άφησε να πέσει η Τσαρική Ρωσία και να επικρατήσει η επανάσταση και η αθεΐα των μπολσεβίκων, να γκρεμιστούν οι ναοί, να ξεφτιλιστεί η πίστη. Άφησε πολλά πράγματα στην ιστορία. Γιατί να μην αφήσει και τώρα; Τι έχει δηλαδή με μας; Το θέμα δεν είναι αν θα αφήσει ο Θεός, αλλά αν εμείς θα αφήσουμε τον Θεό.
Υπάρχει όμως ένας λαός που έχει σπόρο μέσα του.
Ακόμη και ο άθεος έχει σπόρο καλού μέσα του που περιμένει. Απλά δεν πιστεύει ότι μπορεί να είναι αληθινό. Αποστολή της Εκκλησίας είναι να βοηθήσει να βλαστήσει ο σπόρος του καλού.
Αυτό πάνε να καταστρέψουν. Αν δουν ότι κάποιος χτίζει κάτι, τότε έρχεται το σύστημα να το γκρεμίσει. Αρχίζουν και ρίχνουν λάσπη, να βρίζουν, να κακολογούν, να συκοφαντούν. Δεν πειράζει όμως, η Εκκλησία στηρίζεται σε μάρτυρες και σε διωγμούς, στηρίζεται σε Θεό Σταυρωμένο, ηττημένο. Η μεγαλύτερη νίκη είναι η ...ήττα του Σταυρού.
Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος συκοφαντημένος και εξόριστος πέθανε. Έμεινε όμως στην ιστορία και σε αυτόν πίστεψε ο λαός. Δεν πίστεψε ούτε στους ισχυρούς της γης ούτε στους διώκτες του. Και σήμερα το ίδιο θα γίνει. Αρκετά μας χάιδεψαν ως Εκκλησία. Τώρα θα μας χτυπήσουν. Και από την περιφρόνηση και τον διωγμό θα βγει η δόξα μας .
Τι ανατρεπτικό θα μπορούσε να γίνει κατά τη γνώμη σας ώστε να αλλάξει τα ως τώρα δεδομένα ώστε και η Εκκλησία να μην έχει μόνο αυτήν την μονότονη όψη και την παθητική θα έλεγα στάση στα γεγονότα;
Το ανατρεπτικό δεν είναι κατ’ ανάγκην θεαματικό. Μικρά αλλά δυνατά πράγματα πρέπει να γίνουν. Ας αρχίσουμε από το να αλλάξουμε μερικές ματαιόδοξες συνήθειές μας. Φανταστείτε για παράδειγμα μια μεγάλη πανήγυρη. Είθισται να κάνουν δώρα και τραπέζια στους επισήμους. Γιατί να τρώνε οι χορτασμένοι και να ανταλλάσσουν δώρα αυτοί που τα έχουν; Τί ωραία που θα ήταν αντί για εόρτιο τραπέζι σε ένα ξενοδοχείο, όλοι οι προσκεκλημένοι να έτρωγαν με τους φτωχούς και ταλαιπωρημένους ένα πιάτο απλό φαγητό, νοστιμισμένο με αλήθεια και αγάπη! Και αυτό όχι για λόγους επίδειξης, αλλά με αναγνώριση του μεγαλείου και της αλήθειας που κρύβει ένα τέτοιο φρόνημα. Η επιστροφή στην εκκλησιαστική λιτότητα είναι επιστροφή στην ευαγγελική αλήθεια. Από απλές κινήσεις θα αρχίσει η αλλαγή.
Πολλοί λένε ότι ήρθε η ώρα να κάνει ο καθένας το χρέος του και όχι να περιμένει στην πολυθρόνα του και να παρακολουθεί αν κάποιοι θα επαναστατήσουν. Εσείς θεωρείτε ότι μόνο μέσα από τον πολιτισμό θα κάνουμε το χρέος μας;
Γιατί λίγο είναι αυτό; Χρέος μας είναι να στραφούμε στην δύναμη που έχουμε. Ο θησαυρός που έχουμε είναι σαν το φυσικό αέριο ή το πετρέλαιο που κρύβεται στο υπέδαφος. Κρυμμένος θησαυρός. Αυτό είναι η Ελλάδα∙ έχει μέσα της έναν τεράστιο πλούτο που όμως τον αγνοούμε. Σαν τα αρχαία μνημεία που είναι χωμένα μέσα στο χώμα και όμως υπάρχουν. Είναι φοβερό πράγμα αυτό που μας έκανε η τουρκοκρατία. Είναι φοβερότερο αυτό που έγινε από την βαβαροκρατία και ακόμη χειρότερο αυτό που γίνεται σήμερα με την εκκοσμικευμένη αντίληψή μας. Καιρός να τα βγάλουμε όλα αυτά από μέσα μας και να φέρουμε τον θησαυρό μας στο φως. Φανταστείτε τι σημαίνει για έναν έλληνα που κουβαλάει μέσα του πολιτισμό, πίστη και παράδοση, όχι κατ’ ανάγκην συνειδητοποιημένα, «τα εγκώμια», «η ζωή εν τάφω», ο επιτάφιος, το «Χριστός Ανέστη» και τι σημαίνει για ένα σύγχρονο παιδί. Για τους μεγαλύτερους όλα αυτά σημαίνουν κάτι πολύ βαθύ. Για τα παιδιά όμως τίποτα. Εκεί μας φτάσανε, τα νέα παιδιά να μην καταλαβαίνουν, να μην είναι μέρος του πολιτισμού τους αυτό. Έρχεται όμως ένας Ελύτης και γράφει το «Άξιον Εστί», έρχεται ένας Σεφέρης, που δεν ήταν πολύ της Εκκλησίας οι άνθρωποι, στηριζόμενοι όμως στην παράδοση, στο αισθητήριό της, δημιούργησαν πολιτισμό και τέχνη. Αυτό είναι ο θησαυρός μας. Έτσι, και της Εκκλησίας να μην είσαι, είσαι της Εκκλησίας.
Υπάρχουν όμως αυτοί οι άνθρωποι που θα πρωτοστατήσουν;
Δεν ξέρω αν υπάρχουν. Αν ναι, να τους βρούμε. Αν όχι να τους δημιουργήσουμε. Πρέπει να βρεθούν οι άνθρωποι που ο ένας θα συμπληρώσει τον άλλον και θα τραβήξουν μπροστά. Ο καθένας ό,τι έχει θα βάλει, ο ένας το πνεύμα του, ο άλλος το έργο του, ο τρίτος τα χαρίσματά του. Είναι μεγάλη δύναμη ο συντονισμός του συλλογικού δυναμικού. Μέσα στους 3 πρώτους αιώνες αναδείχθηκαν 11 εκατομμύρια επώνυμοι μάρτυρες∙ τότε κυοφορήθηκε η Εκκλησία. Μέσα από 250 χρόνια διωγμών και απειλής υπαρκτικού εκφυλισμού. Αυτό γέννησε την Εκκλησία. Αυτό την δυνάμωσε. Και τώρα που κρατικοποιηθήκαμε και γίναμε υπάλληλοι, να πού καταντήσαμε. Η δόξα αναδύεται από την αφάνεια. Εκεί γίνεται η δουλειά. Σήμερα μας έχει σκεπάσει η κρίση. Από πάνω έχει νέφος, από κάτω όμως έχει κρυμμένο πλούτο….
Θα μπορούσατε να είσαστε ένας επαναστάτης που θα ανοίγατε δρόμους με τον λόγο σας αλλά και να αφυπνίζατε συνειδήσεις !
Μου αρέσει πολύ που έγινα παπάς. Πολλές φορές με ρωτούν πως από επιστήμονας γίνατε ιερωμένος; Τί να απαντήσω; Δεν θα μπορούσα τώρα να σας μιλήσω έτσι αν ήμουν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο. Με φαντάζεστε να λύνω εξισώσεις; Είναι μεγάλο πράγμα να κατεβάζεις τον Θεό στη γη. Είναι τεράστια αποστολή να φυτεύεις την χάρη του στις καρδιές των ανθρώπων. Να προσκαλείς σε μετάνοια και ανάσταση. Να κηρύσσεις μεταμόρφωση και αναγέννηση.
Όλα αυτά που λέτε είναι ωραία αλλά τι θα γίνει αν δεν έχω να πάρω γάλα στα παιδιά μου, θα μπορούσε να σας ρωτήσει κάποιος που διαβάζει αυτήν την συνέντευξη.
Εγώ τι απαντώ σε αυτόν που λέει ότι δεν έχει γάλα να δώσει στο παιδί του; Ελάτε να μαζευτούμε όλοι και να μοιραστούμε αυτό που έχουμε. Όχι ο ένας χορτασμένος και ο άλλος πεινασμένος. Αλλά όλοι μαζί σε όποια κατάσταση. Αυτό που έχει αξία είναι το μαζί. Αυτό θα μας λύσει και τα καθημερινά και πρακτικά προβλήματα. Και κάτι άλλο∙ ο Θεός δεν θα μας κρίνει σύμφωνα με το πόσα έχουμε ούτε όμως σύμφωνα και με το πόσα δίνουμε. Θα μας κρίνει σύμφωνα με το πόσα μας μένουνε! Τί ωραίο που είναι ό,τι έχουμε όλοι να το μοιραζόμαστε και να μη μας μένει τίποτα! Αυτή είναι η αληθινή Εκκλησία.
Αυτά μπορεί να τα κάνει η Εκκλησία. Τί νομίζετε τότε θα μπορούσαμε και χωρίς τους πολιτικούς;
Πώς να λειτουργήσει ένα κράτος χωρίς πολιτικούς; Δεν γίνεται. Εκεί που δεν είναι απαραίτητοι είναι στην αλλαγή της νοοτροπίας. Δυστυχώς η ζημιά έχει πολιτικές ρίζες. Άρχισε από το ξεθεμελίωμα της παιδείας. Και αυτό βασίστηκε σε πολιτικές επιλογές. Τα τελευταία 30 χρόνια καταστρέψαμε την παιδεία μας. Τώρα χρειάζονται 60 χρόνια για να επανέλθουμε. Για να αλλάξει η νοοτροπία μας, η αλλαγή πρέπει να αρχίσει από την παιδεία. Όχι όπως τώρα που πρέπει να μάθουμε στους Έλληνες τον ελληνικό πολιτισμό και την ιστορία μας σαν ξένη γλώσσα. Και δεν πρέπει να βλέπουμε τι κάνουν οι πολλοί. Η κατάσταση θα αλλάξει από μικρούς πυρήνες πνευματικής αντιστάσεως. Στη Φιλική Εταιρεία δεν ήταν πολλοί, ήταν λίγοι. Είναι ανάγκη να υπάρξουν ομάδες ανθρώπων που να λένε αλήθειες και να συσπειρωθούν ώστε να κάνει ο καθένας ό,τι μπορεί. Αισθάνομαι μέσα μου ένα πάθος να βγάλω τον πόνο της ψυχής μου και να τον εκφράσω. Είμαι σίγουρος ότι όπως εγώ έτσι θα υπάρχουν και πολλοί άλλοι.
Πρέπει να γίνει επανάσταση Πίστεως, διότι το έρεισμα της Πίστεως μας σπάσανε και γι’ αυτό δεν υπάρχουν αξίες.Όσον αφορά στους πολιτικούς, δεν σας κρύβω πως δεν μπορώ να στηρίξω και πολλές ελπίδες επάνω τους. Δεν είναι μόνον οι δικοί μας. Είναι παγκόσμιο φαινόμενο η κρίση της πολιτικής. Θα θέλαμε να είχαμε τους καλύτερους, προκειμένου να διαχειριστούν τις δύσκολες καταστάσεις. Η ιστορία στηρίζεται σε σωστές πολιτικές αποφάσεις και η καταστροφή βασίζεται σε λάθη συγκεκριμένων ανθρώπων. Η επιτυχία μιας καλής προσπάθειας ανατροπής οφείλεται σε πρόσωπα.
Όλοι οι πόλεμοι ως τώρα γίνονταν με όπλα. Σήμερα φαίνεται πως γίνονται με την οικονομία και την ηλεκτρονική πληροφορία. Πιστεύω ότι οι μεγάλες ανατροπές 'α μας μπορούν να γίνουν με επίθεση πολιτισμού. Η αγάπη στον πολιτισμό μας είναι σαν φωτιά. Έχει δύναμη μεγαλύτερη και από την επιστήμη και από το χρήμα. Πιστεύω στην ανατροπή των δεδομένων από τον πνευματικό πολιτισμό μας.
Σε όλη αυτήν την πορεία των πραγμάτων και την αλλαγή που ονειρευόμαστε οι νέοι τι μερίδιο θα έχουν;
Κάποιοι πρέπει να δυναμώσουν την ψυχή των νέων. Περήφανος νέος στην Ελλάδα είναι δύναμη. Ιδίως σήμερα, διότι τώρα το σύστημα τους τσάκισε τους νέους, τους έχει συντρίψει.
Γι’ αυτό το λόγο ξενιτεύονται και το χειρότερο είναι ότι, ότι έμαθαν και σπούδασαν στην Ελλάδα τώρα θα πάνε να τα αποδώσουν σε μια άλλη χώρα. Εκεί θα γίνει η απόσβεση και όχι στην Ελλάδα. Δεν είναι άδικο αυτό;
Βεβαίως και είναι άδικο, αλλά κυρίως για τους ίδιους. Αν πάει κανείς έξω, χάνεται μέσα στους πολλούς. Αν μείνει εδώ παλεύει για την ιστορική αλλαγή. Έξω θα είναι πετυχημένος. Εδώ ήρωας που πάει κόντρα στο πανίσχυρο αλλά άρρωστο σύστημα. Διαμορφωτής μιας νέας κατάστασης. Όποιος θέλει να βοηθήσει σε αυτό, πρέπει να δώσει τη μάχη του από εδώ, όχι απ έξω. Είναι φοβερό πράγμα να περάσει το τσουνάμι και να μείνεις όρθιος. Αυτό είναι η Ελλάδα, αυτή είναι η Ορθοδοξία.
Η Ορθοδοξία αντέχει σε απίστευτες επιθέσεις. Δείτε τους μάρτυρες, τους ασκητές, δεν ξεγελιούνται από τίποτα, ξεπερνούν την φύση τους. Φεύγουν στην έρημο και μαζεύεται ο κόσμος γύρω τους, δεν πηγαίνουν αυτοί στον κόσμο. Και αυτό είναι πολύ ωραία θεμελιωμένο πάνω στην διδασκαλία της Εκκλησίας. Χριστός, Σταυρωμένος Θεός. Αυτή είναι η μεγαλύτερη νίκη. Αλλά για να το καταλάβει κανείς αυτό πρέπει να γυρίσει όλο το μυαλό σε άλλη κατεύθυνση. Και αυτό δεν είναι εύκολο, θέλει δουλειά.
Γιατί η Εκκλησία δεν αποδεσμεύεται από το πολιτικό σύστημα;
Κατά την γνώμη μου η Εκκλησία θα έπρεπε να είχε αφήσει το πολιτικό σύστημα στην άκρη. Δεν το έχει ανάγκη. Την έχει ανάγκη. Ειλικρινά δεν μπορώ να καταλάβω σε τί βοηθάει η παρουσία μας σε ανούσιες τελετές και κούφιους ρόλους. Όπου παρουσιάζεται η Εκκλησία θα έπρεπε να υπάρχει αλήθεια και ουσία. Ούτε πολιτικά προνόμια της χρειάζονται, ούτε κοσμική αναγνώριση. Αυτό που έχουμε ανάγκη είναι η ομολογία της ασυνθηκολόγητης αλήθειας.
Πολλές φορές μέσα από φωνές που όλοι εμείς της έχουμε κρυμμένες μπορεί να γεννηθεί μια νέα δύναμη που θα πάρει μαζί της όλους όσους επιθυμούν την ριζική αλλαγή των γεγονότων. Όλους όσους δεν πείθονται με τις πολιτικές καλοφτιαγμένες υποτίθεται λύσεις που προσπαθούν να μας σερβίρουν για να μας ρίξουν στάχτη στα μάτια. Και κάπου εδώ λες στοπ ότι είπατε, είπατε αγαπητοί κυβερνήτες και διαμορφωτές της ως τώρα πραγματικότητάς μας. Τώρα ήρθε η ώρα μας να πάρουμε στα χέρια μας αυτό που εσείς μας συντρίψατε και να του ξαναδώσουμε μορφή σάρκα και οστά. Την εθνική μας περηφάνια. Ας μπουν λοιπόν μπροστά άνθρωποι που πιστεύουν και μάχονται γι αυτόν τον θησαυρό για να ακολουθήσουν και άλλοι.
Πηγή: www.briefingnews.gr
Ποιος είπε ότι τα λόγια ενός ιεράρχη ενός επισκόπου είναι γραφικά πεπαλαιωμένα και προσαρμοσμένα στην πεπατημένη της Εκκλησίας; Σε αυτήν την περίπτωση ο Μητροπολίτης Μεσογαίας όχι μόνο δεν βαδίζει σε αυτήν την πεπατημένη αλλά ανοίγει δρόμους και καλεί όσους έχουν όραμα μέσα τους να ξαναστήσουν την Ελλάδα.
Η κρίση αξιών μέσα στην οικονομική κρίση που ζούμε ήταν το θέμα που πυροδότησε την κουβέντα στην συνάντησή μας .
Πως νιώθετε όταν ακούτε ότι μεγάλο μέρος της νεολαίας φεύγει από την χώρα μας;
Σφίγγεται η ψυχή μου. Είναι πραγματική αιμορραγία. Κατανοώ την ανάγκη της φυγής στο εξωτερικό, όταν η χώρα μας αδυνατεί να μας καλύψει. Επίσης, είναι καλό να ταξιδεύεις, προκειμένου να ξεφύγεις από τον επαρχιωτισμό και την κλεισούρα στον μικρόκοσμό σου ή να διευρύνεις τον ορίζοντά σου, αλλά με κανέναν τρόπο δεν πρέπει να χάσουμε την Ελλάδα ως βάση μας. Αυτή η βάση δίνει την ταυτότητα του πολιτισμού, των αξιών, της ιστορίας, μέσα μας. Αν χάσουμε την ταυτότητά μας, χαθήκαμε. Τί κρίμα να μη μπορεί να μας κρατήσει ο τόπος μας!
Στο ότι βρεθήκαμε εδώ που είμαστε σήμερα έχει παίξει ρόλο το ότι έχουμε χάσει την ταυτότητα μας; Ότι οι Έλληνες είχαν αποστασιοποιηθεί από τα ήθη και τα έθιμα, την κουλτούρα;
Οι Έλληνες δεν είχαν, έχουν αποστασιοποιηθεί, έχουμε αποστασιοποιηθεί από την ταυτότητά μας. Η κρίση είναι παγκόσμια, γι’ αυτό και τα αίτιά της ξεπερνούν την Ελλάδα και τις αντιλήψεις μας. Το άσχημο όμως είναι ότι στον τόπο μας είχαμε προϋποθέσεις άμυνας απέναντι σε αυτόν τον ισοπεδωτικό οδοστρωτήρα που ερχόταν από έξω. Είχαμε τρόπους να αμυνθούμε και να κρατηθούμε και να κρατήσουμε την ταυτότητά μας, αλλά δυστυχώς την χάσαμε. Αυτή τη στιγμή, καθώς επιχειρείται μια γενικευμένη πολιτισμική ισοπέδωση, το δικό μας τίμημα, επειδή ακριβώς είχαμε ψηλές ιστορικές κορυφές, ήταν πολύ μεγαλύτερο από το τίμημα άλλων χωρών με πιο ουδέτερο πολιτισμό και ταυτότητα. Είναι ανάγκη με κάθε τρόπο να κρατήσουμε κάθε στοιχείο της ιδιοπροσωπείας μας.
Η εθνική μας περηφάνια λαβώθηκε ανεπανόρθωτα, κατά τη γνώμη σας ;
Σήμερα δεν έχουμε εθνική υπερηφάνεια, το λέω με την καλή έννοια του όρου, όχι με την νοσηρή. Πώς να έχουμε εθνική υπερηφάνεια, όταν έχουμε διεθνώς διασυρθεί; Αλλά χάσαμε και την αίσθηση της ιστορικής ταυτότητας, την καύχηση για τον πλούτο της κληρονομιάς μας. Σήμερα αντί να δανείζουμε στον κόσμο παίρνουμε. Παράδειγμα η γλώσσα μας. Στο παρελθόν προσφέραμε τόσες λέξεις, τόσους όρους σε άλλες γλώσσες. Ακόμη και το αλφάβητό μας στους Σλάβους. Σήμερα δυστυχώς μόνο δανειζόμαστε.
Δηλαδή τα αίτια της κρίσης θεωρείτε ότι έχουν ρίζες στη λήθη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς;
Όχι μόνο στη λήθη αλλά και στην άρνησή της. Γενικότερα πιστεύω ότι τα αίτια της κρίσης πρέπει να τα ψάξουμε στο ότι δεν αξιοποιήσαμε τις άμυνες μας σωστά. Στο ότι δεν ομολογούμε ούτε γνωρίζουμε τον πλούτο της παράδοσης και ιστορίας μας. Τις καταντήσαμε πληροφορία, μάθημα και όχι βίωμα και εμπειρία.
Τι φταίει και οι Έλληνες δεν αξιοποίησαν τις άμυνες τους σωστά;
Φερθήκαμε μειονεκτικά και με υποτέλεια, χωρίς υπερηφάνεια και ηρωισμό. Φταίει και το πολιτικό μας σύστημα που συμβιβάστηκε. Προσπαθήσαμε ίσως ως λαός να εκφραστούμε μέσα από τους πολιτικούς χώρους με μεγαλύτερο πάθος από όσο τους άξιζε και προδοθήκαμε. Και να πού φτάσαμε! Και δεν συμβιβάστηκε μόνο το πολιτικό σύστημα, αλλά και ο καλλιτεχνικός μας κόσμος, οι διανοούμενοί μας, αν θέλετε και η Εκκλησία. Όλοι συμβιβαστήκαμε. Δεν ξέρω αν όλη αυτή η κρίση είναι υποκινούμενη ή και σχεδιασμένη από κάποια κέντρα ξένων συμφερόντων, νομίζω όμως ότι το μερίδιο της δικής μας ευθύνης δεν είναι ευκαταφρόνητο.
Οι Έλληνες δεν είχαν δηλαδή αντιστάσεις;
Βλέπετε εσείς πουθενά υγιείς αντιστάσεις; Διακρίνετε ίχνη ηρωικής αντίστασης μέσα στον Ελλαδικό χώρο σήμερα που μας τα πήραν όλα; Φοβηθήκαμε να πούμε τα ηρωικά ΟΧΙ μας. Ούτε για την οικονομική μας συρρίκνωση, ούτε για την υλιστική ασφυξία μας δεν αντιδρούμε. Εννοείται πως δεν ομιλώ για αντίδραση αναρχικού χαρακτήρα.
Θα μπορούσε να ήταν ιδεολογική δηλαδή η αντίδραση αυτή;
Μας έκλεψαν την ταυτότητα, μας πήραν την αξιοπρέπεια και στο τέλος μας έγδυσαν και οικονομικά. Στην αρχή της επιχειρούμενης αλλοίωσής μας έπρεπε να επαναστατήσουμε ιδεολογικά όπως είπατε. Αυτό μπορεί και τώρα να γίνει, μια δυναμική επιστροφή στις ρίζες μας, στην παράδοσή μας, στην ταυτότητά μας, εκεί που βρίσκεται η δύναμή μας. Φταίξαμε που μας πέθαναν, μπορούμε όμως να αναστηθούμε.
Η Εκκλησία τι θέση μπορεί να έχει σε αυτήν την επανάσταση; Και τι μερίδιο ευθύνης έχει σε αυτό το κατρακύλισμα;
Η ευθύνη της Εκκλησίας είναι μεγάλη, γιατί έγινε μέρος του κρατικού συστήματος στον τρόπο της σκέψης και της δράσης της. Αγκαλιάστηκε με το κράτος και δεν της έμειναν ελεύθερα χέρια να αγκαλιάσει το λαό πλέον. Δεν αγκαλιάζεις το λαό μόνο με τα συσσίτια, που και φυσικά δεν αμφισβητώ τη σημασία τους. Τον λαό τον αγκαλιάζεις περισσότερο ποτίζοντας τις πολιτιστικές ρίζες του, ανασταίνοντας τον πολιτισμό που έχει μέσα του, εκλεπτύνοντας τη σκέψη του, καλλιεργώντας τις βαθύτερες εσωτερικές ανάγκες του. Δεν ξεδιψάσαμε τον λαό όπως θα μπορούσαμε και όπως θα έπρεπε. Αρκεστήκαμε στις καλές συνήθειες, στην εθιμοτυπία, στους εξωτερικούς τύπους. Τι έχουμε να πούμε σήμερα στα νέα παιδιά; καταλαβαίνουμε την διάλεκτό τους; Δεν τα θέλουμε κοντά μας για να αυξήσουμε τον αριθμό των εκκλησιαστικών οπαδών. Η Εκκλησία δεν φτιάχνει οπαδούς. Η Εκκλησία φτιάχνει αγίους. Διαφέρει πολύ το ένα από το άλλο. Και άγιος σημαίνει ελεύθερος άνθρωπος. Άγιος δεν είναι αυτός που τηρεί πέντε δέκα κανόνες ή μηχανικά κάποιες εντολές. Άγιος είναι αυτός που ελευθερώνεται «εν τω αγαθώ». Συναντά έτσι τον Θεό. Ο Θεός δεν φαίνεται, όταν υπάρχει το νέφος και η θολούρα των παθών. Πρέπει να φύγει η ομίχλη για να δεις τον ήλιο.
Είναι αργά πιστεύετε τώρα για την Εκκλησία να κερδίσει το χαμένο έδαφος για να κάνει το χρέος της και απέναντι στον πολιτισμό μας ;
Ποτέ δεν είναι αργά. Ίσα-ίσα, η σημερινή κρίση θα μπορούσε να είναι μια εξαιρετική ευκαιρία, μέσα στην πλήρη απαξίωση των πάντων να ακουστεί αυθεντικός λόγος. Σήμερα όμως αυτό που νομίζει η νεολαία ότι είναι Εκκλησία, είναι κάτι πολύ διαφορετικό από αυτό που στην πραγματικότητα είναι. Γι’ αυτό και ενώ κατά βάθος τον λόγο της ζητεί, τελικά την αποφεύγει σαν κάτι στενό ή νοσηρό στην καλύτερη περίπτωση και επικίνδυνο ή αηδιαστικό στη χειρότερη. Πρέπει να γίνει ερμηνεία του όρου, του τι είναι Εκκλησία. Αν Εκκλησία είναι ένας συντηρητικός οργανισμός, ταυτόσημος με τον συμβιβασμό και το συμφέρον, αυτό δεν έχει να πει κάτι σε έναν νέο. Αν είναι εστία διαφθοράς και υποκρισίας, τότε πρέπει να την περιθωριοποιήσουμε άμεσα. Αν όμως Εκκλησία είναι ελευθερία, ζωή, δημιουργία -κάτι που δεν φαντάζεται ο νέος σήμερα- αυτό είναι άλλο πράγμα. Γι’ αυτό λέω ότι πρέπει να ξαναχτιστεί στη συνείδηση των νέων η έννοια της Εκκλησίας.
Μήπως η Εκκλησία παραδόθηκε στην εξέλιξη των γεγονότων χωρίς να αντισταθεί;
Δεν αντισταθήκαμε. Ας αντισταθούμε τώρα. Ας ανακαλύψουμε τον θησαυρό μας και ας τον προσφέρουμε. Έτσι προχώρησε η Εκκλησία. Όταν πήγε ο Απόστολος Παύλος και μίλησε στον Άρειο Πάγο για αναστημένο Χριστό, ποιος τον άκουσε; Του είπαν «ακουσόμεθά σου και πάλιν», και τον εγκατέλειψαν. Τελικά όμως ο λόγος του είχε αλήθεια και τον κατέθεσε. Και να το αποτέλεσμα! Σήμερα εμείς είμαστε Χριστιανοί. Το ίδιο μπορεί να γίνει και στις μέρες μας, γιατί ποτέ δεν είναι αργά. Μπορεί να είναι αργά για να αποτραπεί η ροή των πραγμάτων, αλλά για να ξυπνήσουν συνειδήσεις δεν είναι αργά. Οι ξυπνημένες συνειδήσεις θα δημιουργήσουν νέα ιστορία. Αυτό μπορεί να γίνει. Αλλά θέλει επανάσταση. Και η επανάσταση πρέπει να ξεκινήσει από την Εκκλησία. Δεν μπορώ να φανταστώ ποιός άλλος θα μπορούσε να αναλάβει μια τέτοια πρωτοβουλία. Η Ακαδημία φαίνεται μάλλον γερασμένη στο φρόνημα. Βλέπω με λύπη μου επίσης ότι ο κόσμος της τέχνης που συνήθως ηγείτο σε τέτοιες περιπτώσεις είναι παγωμένος. Έχει καταστραφεί η παιδεία μας. Δεν υπάρχει παιδεία. Υπάρχει μόνο μια διαδικασία συγκέντρωσης πληροφοριών. Συνεπώς δεν μπορώ να δω άλλον φορέα εκτός από την Εκκλησία, που διατηρεί όλον αυτόν τον ιδεολογικό και πολιτιστικό θησαυρό, ικανό να αναλάβει το βάρος αυτής της αποστολής. Το άσχημο είναι που δεν το συνειδητοποιούμε.
Υπάρχουν όμως τα κατάλληλα πρόσωπα μέσα στους κόλπους της Εκκλησίας να ξεκινήσουν αυτήν την προετοιμασία της επανάστασης;
Το πότε και το με ποιόν είναι δουλειά του Θεού. Βεβαίως υπάρχουν και ιεράρχες και ιερείς και λαός. Υπάρχει φρόνημα. Υπάρχουν και άνθρωποι που δεν είναι μεν της Εκκλησίας, αν όμως αντιληφθούν τι είναι η Εκκλησία, αυτοί μπορούν και να συμπορευθούν και να ηγηθούν. Υπάρχουν άνθρωποι που είναι πολέμιοι της Εκκλησίας, οι οποίοι πολεμούν μια εκκλησία, την οποία κι εμείς συνειδητά απορρίπτουμε, χωρίς βέβαια να αντιλαμβάνονται ότι υπάρχει κάτι άλλο πολύ μεγαλειώδες, το οποίο αν το χτυπήσεις, τέλειωσες ο ίδιος. Τελικά, υπάρχει η μηχανή, υπάρχει το καύσιμο, μας χρειάζεται ο οδηγός. Το πρόβλημα είναι ότι, ενώ όλοι γνωρίζουν ότι κάτι πρέπει να γίνει, αυτό που υπερισχύει είναι ότι ο ένας περιμένει τον άλλον. Ελπίζω ο Θεός να μη μας αφήσει έτσι.
Όλη όμως αυτή η πολιτική του να πολεμούν την Εκκλησία με την πρώτη ευκαιρία, δεν πληγώνει το γόητρό της;
Δυστυχώς, κάνει πολύ μεγάλη ζημιά. Χτυπούν όποιον βρουν. Τώρα βγήκαν δημοσιεύματα ότι δήθεν κάποιοι ιεράρχες έχουν καταθέσεις στο εξωτερικό κλπ Όλα με ασάφειες και αόριστες υπερβολές. Πώς να αντιδράσουν οι άνθρωποι; Όλο αυτό δημιουργεί ένα νέφος αμφισβήτησης της Εκκλησίας. Και ενώ επικαλούνται το ΣΔΟΕ αυτό δεν φαίνεται να ξέρει κάτι.
Εγώ ένα πράγμα θα σας πω. Σήμερα υπάρχουν ιεράρχες που ζουν και πάμφτωχα και θυσιαστικά, και με την ευθύνη τους επιτελείται στις επαρχίες τους ένα τεράστιο έργο με ελάχιστα μέσα. Αυτό το ξέρει ο λαός. Το αισθάνεται. Ολόκληρος ο εκκλησιαστικός μηχανισμός λειτουργεί με θαυμαστό τρόπο στην υπηρεσία των αναγκών του λαού.
Και κάτι ακόμη: «η Εκκλησία πολεμουμένη νικά». Η μαρτυρία της δεν στηρίζεται στο γόητρο αλλά στην αλήθεια της, στη δύναμη του Θεού.
Και το δικό σας όνομα όμως είπαν ότι είναι μέσα σε κάποια λίστα.
Αν είναι δυνατόν! Αλλά τα πάντα μπορούν να λεχθούν. Ρώτησαν κάποιους αν είχαν κάνει δήλωση πόθεν έσχες. Το πρόβλημα όμως δεν ήταν με το πόθεν όσο με το έσχες. Ας ψάξουν και ό,τι βρουν δικό τους.
Αυτήν την εποχή η Εκκλησία θα μπορούσε να είναι το μεγαλύτερο στήριγμα!
Αυτό λέμε τόση ώρα. Αν και την χτυπούν, στήνοντας ένα ψέμα και τραυματίζουν το κύρος της με τέτοια μυθεύματα, αυτή την στιγμή η Εκκλησία αποτελεί μοναδικό στήριγμα για τον λαό. 60.000 άνθρωποι τρώνε από την Εκκλησία καθημερινά. Σε αυτήν χιλιάδες άνθρωποι καταθέτουν τον πόνο και την αγωνία τους. Κάθε επίθεση στην Εκκλησία είναι επίθεση στον πονεμένο και πεινασμένο συνάνθρωπό μας. Αν σταματήσουν τα εκκλησιαστικά συσσίτια, ποιός θα μπορέσει να τα αντικαταστήσει; Αν γκρεμίσουμε το στήριγμά της, που θα πάνε όλοι αυτοί οι άνθρωποι; Φτάσαμε ένα ολόκληρο κράτος να μην μπορεί να δώσει φαγητό στους πολίτες του κι εμείς να στηρίζουμε τα ιδρύματά του. Δεν νομίζετε ότι αυτή η πολεμική είναι αυτοκαταστροφική; Όποιος κρίνει την Εκκλησία, ας την κρίνει για να διορθωθεί, όχι για να εξαφανιστεί. Δυστυχώς, πάντοτε θα υπάρχουν αυτοί που χτυπούν την Εκκλησία. Ας είναι όμως και αυτοί που χτυπιούνται αγνοί και καθαροί για να μπορέσουν με τη μαρτυρία της ζωής τους να επιβεβαιώνουν τον λόγο τους.
Εσείς πιστεύετε σε μια ενδυνάμωση της φιλοσοφίας της ζωής μας σε μια ενδυνάμωση της ανθρώπινης υπόστασης; Πέρα από τα καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ελληνική οικογένεια; Έχετε ελπίδα ή είστε απογοητευμένος;
Είμαι και τα δύο. Δεν ελπίζω, αλλά δεν είμαι και απελπισμένος. Δηλαδή, αν δεν δω κάποια σημάδια αλλαγής νοοτροπίας, γιατί και πώς να ελπίζω; Αν όμως δω σημάδια αυτογνωσίας και μεταστροφής και κάποια ουσιαστικά βήματα, τότε τα πράγματα θα είναι αλλιώς. Έχω ελπίδα μόνο αν ανατραπούν τα πάντα, υπογραμμίζω τα πάντα. Αλλά αυτό σημαίνει ότι επιστρέφουμε στις ρίζες μας, στις αξίες μας με συνέπεια, στην ιστορία μας, στον μοναδικό πολιτισμό μας, στην πίστη μας. Από κει θα ξεκινήσει η επανάσταση και όχι από το να πάρουμε την δόση του δανείου και μετά από λίγους μήνες να επανέλθουμε.
Το να αγκαλιάσουμε αυτήν την απίθανη ιστορία μας, την ταυτότητά μας, την φιλοσοφία μας, την παράδοσή μας, τον πολιτισμό μας, την πίστη μας, αυτό είναι υπέροχο. Αυτό που περιφρονούμε είναι αυτό που πρέπει να αγκαλιάσουμε. Αν συνεχίσουμε να το κλωτσούμε, δεν ελπίζω. Αν το ξαναζωντανέψουμε είμαι σίγουρος ότι θα γίνουν μεγάλα πράγματα.
Θα γίνει αυτή η στροφή;
Δεν ξέρω, αλλά αν συνεχίσει η τύφλωση που βλέπουμε να υπάρχει, η κακότητα, η μικρότητα, η μικροψυχία και η στενοκαρδία, τότε τί και γιατί να αλλάξει;. Όταν βέβαια βρεθεί κανείς σε αδιέξοδο ψάχνει για νέους δρόμους. Αν εμείς ως Εκκλησία ανοίξουμε την πόρτα αυτής της εκκλησιαστικής διεξόδου, είμαι βέβαιος πως θα αλλάξουν πάρα πολλά πράγματα. Όσο παραμένουμε μουδιασμένοι παρατηρητές δεν θα αλλάξει τίποτα. Τα πράγματα δεν γίνονται από μόνα τους.
Η άποψη ότι δεν θα αφήσει ο Θεός που επαναλαμβάνουν κάποιοι της Εκκλησίας δεν πείθει. Ο Θεός αφήνει όσους τον αφήνουν. Άφησε 400 χρόνια σκλαβιάς, άφησε να πέσει η Τσαρική Ρωσία και να επικρατήσει η επανάσταση και η αθεΐα των μπολσεβίκων, να γκρεμιστούν οι ναοί, να ξεφτιλιστεί η πίστη. Άφησε πολλά πράγματα στην ιστορία. Γιατί να μην αφήσει και τώρα; Τι έχει δηλαδή με μας; Το θέμα δεν είναι αν θα αφήσει ο Θεός, αλλά αν εμείς θα αφήσουμε τον Θεό.
Υπάρχει όμως ένας λαός που έχει σπόρο μέσα του.
Ακόμη και ο άθεος έχει σπόρο καλού μέσα του που περιμένει. Απλά δεν πιστεύει ότι μπορεί να είναι αληθινό. Αποστολή της Εκκλησίας είναι να βοηθήσει να βλαστήσει ο σπόρος του καλού.
Αυτό πάνε να καταστρέψουν. Αν δουν ότι κάποιος χτίζει κάτι, τότε έρχεται το σύστημα να το γκρεμίσει. Αρχίζουν και ρίχνουν λάσπη, να βρίζουν, να κακολογούν, να συκοφαντούν. Δεν πειράζει όμως, η Εκκλησία στηρίζεται σε μάρτυρες και σε διωγμούς, στηρίζεται σε Θεό Σταυρωμένο, ηττημένο. Η μεγαλύτερη νίκη είναι η ...ήττα του Σταυρού.
Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος συκοφαντημένος και εξόριστος πέθανε. Έμεινε όμως στην ιστορία και σε αυτόν πίστεψε ο λαός. Δεν πίστεψε ούτε στους ισχυρούς της γης ούτε στους διώκτες του. Και σήμερα το ίδιο θα γίνει. Αρκετά μας χάιδεψαν ως Εκκλησία. Τώρα θα μας χτυπήσουν. Και από την περιφρόνηση και τον διωγμό θα βγει η δόξα μας .
Τι ανατρεπτικό θα μπορούσε να γίνει κατά τη γνώμη σας ώστε να αλλάξει τα ως τώρα δεδομένα ώστε και η Εκκλησία να μην έχει μόνο αυτήν την μονότονη όψη και την παθητική θα έλεγα στάση στα γεγονότα;
Το ανατρεπτικό δεν είναι κατ’ ανάγκην θεαματικό. Μικρά αλλά δυνατά πράγματα πρέπει να γίνουν. Ας αρχίσουμε από το να αλλάξουμε μερικές ματαιόδοξες συνήθειές μας. Φανταστείτε για παράδειγμα μια μεγάλη πανήγυρη. Είθισται να κάνουν δώρα και τραπέζια στους επισήμους. Γιατί να τρώνε οι χορτασμένοι και να ανταλλάσσουν δώρα αυτοί που τα έχουν; Τί ωραία που θα ήταν αντί για εόρτιο τραπέζι σε ένα ξενοδοχείο, όλοι οι προσκεκλημένοι να έτρωγαν με τους φτωχούς και ταλαιπωρημένους ένα πιάτο απλό φαγητό, νοστιμισμένο με αλήθεια και αγάπη! Και αυτό όχι για λόγους επίδειξης, αλλά με αναγνώριση του μεγαλείου και της αλήθειας που κρύβει ένα τέτοιο φρόνημα. Η επιστροφή στην εκκλησιαστική λιτότητα είναι επιστροφή στην ευαγγελική αλήθεια. Από απλές κινήσεις θα αρχίσει η αλλαγή.
Πολλοί λένε ότι ήρθε η ώρα να κάνει ο καθένας το χρέος του και όχι να περιμένει στην πολυθρόνα του και να παρακολουθεί αν κάποιοι θα επαναστατήσουν. Εσείς θεωρείτε ότι μόνο μέσα από τον πολιτισμό θα κάνουμε το χρέος μας;
Γιατί λίγο είναι αυτό; Χρέος μας είναι να στραφούμε στην δύναμη που έχουμε. Ο θησαυρός που έχουμε είναι σαν το φυσικό αέριο ή το πετρέλαιο που κρύβεται στο υπέδαφος. Κρυμμένος θησαυρός. Αυτό είναι η Ελλάδα∙ έχει μέσα της έναν τεράστιο πλούτο που όμως τον αγνοούμε. Σαν τα αρχαία μνημεία που είναι χωμένα μέσα στο χώμα και όμως υπάρχουν. Είναι φοβερό πράγμα αυτό που μας έκανε η τουρκοκρατία. Είναι φοβερότερο αυτό που έγινε από την βαβαροκρατία και ακόμη χειρότερο αυτό που γίνεται σήμερα με την εκκοσμικευμένη αντίληψή μας. Καιρός να τα βγάλουμε όλα αυτά από μέσα μας και να φέρουμε τον θησαυρό μας στο φως. Φανταστείτε τι σημαίνει για έναν έλληνα που κουβαλάει μέσα του πολιτισμό, πίστη και παράδοση, όχι κατ’ ανάγκην συνειδητοποιημένα, «τα εγκώμια», «η ζωή εν τάφω», ο επιτάφιος, το «Χριστός Ανέστη» και τι σημαίνει για ένα σύγχρονο παιδί. Για τους μεγαλύτερους όλα αυτά σημαίνουν κάτι πολύ βαθύ. Για τα παιδιά όμως τίποτα. Εκεί μας φτάσανε, τα νέα παιδιά να μην καταλαβαίνουν, να μην είναι μέρος του πολιτισμού τους αυτό. Έρχεται όμως ένας Ελύτης και γράφει το «Άξιον Εστί», έρχεται ένας Σεφέρης, που δεν ήταν πολύ της Εκκλησίας οι άνθρωποι, στηριζόμενοι όμως στην παράδοση, στο αισθητήριό της, δημιούργησαν πολιτισμό και τέχνη. Αυτό είναι ο θησαυρός μας. Έτσι, και της Εκκλησίας να μην είσαι, είσαι της Εκκλησίας.
Υπάρχουν όμως αυτοί οι άνθρωποι που θα πρωτοστατήσουν;
Δεν ξέρω αν υπάρχουν. Αν ναι, να τους βρούμε. Αν όχι να τους δημιουργήσουμε. Πρέπει να βρεθούν οι άνθρωποι που ο ένας θα συμπληρώσει τον άλλον και θα τραβήξουν μπροστά. Ο καθένας ό,τι έχει θα βάλει, ο ένας το πνεύμα του, ο άλλος το έργο του, ο τρίτος τα χαρίσματά του. Είναι μεγάλη δύναμη ο συντονισμός του συλλογικού δυναμικού. Μέσα στους 3 πρώτους αιώνες αναδείχθηκαν 11 εκατομμύρια επώνυμοι μάρτυρες∙ τότε κυοφορήθηκε η Εκκλησία. Μέσα από 250 χρόνια διωγμών και απειλής υπαρκτικού εκφυλισμού. Αυτό γέννησε την Εκκλησία. Αυτό την δυνάμωσε. Και τώρα που κρατικοποιηθήκαμε και γίναμε υπάλληλοι, να πού καταντήσαμε. Η δόξα αναδύεται από την αφάνεια. Εκεί γίνεται η δουλειά. Σήμερα μας έχει σκεπάσει η κρίση. Από πάνω έχει νέφος, από κάτω όμως έχει κρυμμένο πλούτο….
Θα μπορούσατε να είσαστε ένας επαναστάτης που θα ανοίγατε δρόμους με τον λόγο σας αλλά και να αφυπνίζατε συνειδήσεις !
Μου αρέσει πολύ που έγινα παπάς. Πολλές φορές με ρωτούν πως από επιστήμονας γίνατε ιερωμένος; Τί να απαντήσω; Δεν θα μπορούσα τώρα να σας μιλήσω έτσι αν ήμουν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο. Με φαντάζεστε να λύνω εξισώσεις; Είναι μεγάλο πράγμα να κατεβάζεις τον Θεό στη γη. Είναι τεράστια αποστολή να φυτεύεις την χάρη του στις καρδιές των ανθρώπων. Να προσκαλείς σε μετάνοια και ανάσταση. Να κηρύσσεις μεταμόρφωση και αναγέννηση.
Όλα αυτά που λέτε είναι ωραία αλλά τι θα γίνει αν δεν έχω να πάρω γάλα στα παιδιά μου, θα μπορούσε να σας ρωτήσει κάποιος που διαβάζει αυτήν την συνέντευξη.
Εγώ τι απαντώ σε αυτόν που λέει ότι δεν έχει γάλα να δώσει στο παιδί του; Ελάτε να μαζευτούμε όλοι και να μοιραστούμε αυτό που έχουμε. Όχι ο ένας χορτασμένος και ο άλλος πεινασμένος. Αλλά όλοι μαζί σε όποια κατάσταση. Αυτό που έχει αξία είναι το μαζί. Αυτό θα μας λύσει και τα καθημερινά και πρακτικά προβλήματα. Και κάτι άλλο∙ ο Θεός δεν θα μας κρίνει σύμφωνα με το πόσα έχουμε ούτε όμως σύμφωνα και με το πόσα δίνουμε. Θα μας κρίνει σύμφωνα με το πόσα μας μένουνε! Τί ωραίο που είναι ό,τι έχουμε όλοι να το μοιραζόμαστε και να μη μας μένει τίποτα! Αυτή είναι η αληθινή Εκκλησία.
Αυτά μπορεί να τα κάνει η Εκκλησία. Τί νομίζετε τότε θα μπορούσαμε και χωρίς τους πολιτικούς;
Πώς να λειτουργήσει ένα κράτος χωρίς πολιτικούς; Δεν γίνεται. Εκεί που δεν είναι απαραίτητοι είναι στην αλλαγή της νοοτροπίας. Δυστυχώς η ζημιά έχει πολιτικές ρίζες. Άρχισε από το ξεθεμελίωμα της παιδείας. Και αυτό βασίστηκε σε πολιτικές επιλογές. Τα τελευταία 30 χρόνια καταστρέψαμε την παιδεία μας. Τώρα χρειάζονται 60 χρόνια για να επανέλθουμε. Για να αλλάξει η νοοτροπία μας, η αλλαγή πρέπει να αρχίσει από την παιδεία. Όχι όπως τώρα που πρέπει να μάθουμε στους Έλληνες τον ελληνικό πολιτισμό και την ιστορία μας σαν ξένη γλώσσα. Και δεν πρέπει να βλέπουμε τι κάνουν οι πολλοί. Η κατάσταση θα αλλάξει από μικρούς πυρήνες πνευματικής αντιστάσεως. Στη Φιλική Εταιρεία δεν ήταν πολλοί, ήταν λίγοι. Είναι ανάγκη να υπάρξουν ομάδες ανθρώπων που να λένε αλήθειες και να συσπειρωθούν ώστε να κάνει ο καθένας ό,τι μπορεί. Αισθάνομαι μέσα μου ένα πάθος να βγάλω τον πόνο της ψυχής μου και να τον εκφράσω. Είμαι σίγουρος ότι όπως εγώ έτσι θα υπάρχουν και πολλοί άλλοι.
Πρέπει να γίνει επανάσταση Πίστεως, διότι το έρεισμα της Πίστεως μας σπάσανε και γι’ αυτό δεν υπάρχουν αξίες.Όσον αφορά στους πολιτικούς, δεν σας κρύβω πως δεν μπορώ να στηρίξω και πολλές ελπίδες επάνω τους. Δεν είναι μόνον οι δικοί μας. Είναι παγκόσμιο φαινόμενο η κρίση της πολιτικής. Θα θέλαμε να είχαμε τους καλύτερους, προκειμένου να διαχειριστούν τις δύσκολες καταστάσεις. Η ιστορία στηρίζεται σε σωστές πολιτικές αποφάσεις και η καταστροφή βασίζεται σε λάθη συγκεκριμένων ανθρώπων. Η επιτυχία μιας καλής προσπάθειας ανατροπής οφείλεται σε πρόσωπα.
Όλοι οι πόλεμοι ως τώρα γίνονταν με όπλα. Σήμερα φαίνεται πως γίνονται με την οικονομία και την ηλεκτρονική πληροφορία. Πιστεύω ότι οι μεγάλες ανατροπές 'α μας μπορούν να γίνουν με επίθεση πολιτισμού. Η αγάπη στον πολιτισμό μας είναι σαν φωτιά. Έχει δύναμη μεγαλύτερη και από την επιστήμη και από το χρήμα. Πιστεύω στην ανατροπή των δεδομένων από τον πνευματικό πολιτισμό μας.
Σε όλη αυτήν την πορεία των πραγμάτων και την αλλαγή που ονειρευόμαστε οι νέοι τι μερίδιο θα έχουν;
Κάποιοι πρέπει να δυναμώσουν την ψυχή των νέων. Περήφανος νέος στην Ελλάδα είναι δύναμη. Ιδίως σήμερα, διότι τώρα το σύστημα τους τσάκισε τους νέους, τους έχει συντρίψει.
Γι’ αυτό το λόγο ξενιτεύονται και το χειρότερο είναι ότι, ότι έμαθαν και σπούδασαν στην Ελλάδα τώρα θα πάνε να τα αποδώσουν σε μια άλλη χώρα. Εκεί θα γίνει η απόσβεση και όχι στην Ελλάδα. Δεν είναι άδικο αυτό;
Βεβαίως και είναι άδικο, αλλά κυρίως για τους ίδιους. Αν πάει κανείς έξω, χάνεται μέσα στους πολλούς. Αν μείνει εδώ παλεύει για την ιστορική αλλαγή. Έξω θα είναι πετυχημένος. Εδώ ήρωας που πάει κόντρα στο πανίσχυρο αλλά άρρωστο σύστημα. Διαμορφωτής μιας νέας κατάστασης. Όποιος θέλει να βοηθήσει σε αυτό, πρέπει να δώσει τη μάχη του από εδώ, όχι απ έξω. Είναι φοβερό πράγμα να περάσει το τσουνάμι και να μείνεις όρθιος. Αυτό είναι η Ελλάδα, αυτή είναι η Ορθοδοξία.
Η Ορθοδοξία αντέχει σε απίστευτες επιθέσεις. Δείτε τους μάρτυρες, τους ασκητές, δεν ξεγελιούνται από τίποτα, ξεπερνούν την φύση τους. Φεύγουν στην έρημο και μαζεύεται ο κόσμος γύρω τους, δεν πηγαίνουν αυτοί στον κόσμο. Και αυτό είναι πολύ ωραία θεμελιωμένο πάνω στην διδασκαλία της Εκκλησίας. Χριστός, Σταυρωμένος Θεός. Αυτή είναι η μεγαλύτερη νίκη. Αλλά για να το καταλάβει κανείς αυτό πρέπει να γυρίσει όλο το μυαλό σε άλλη κατεύθυνση. Και αυτό δεν είναι εύκολο, θέλει δουλειά.
Γιατί η Εκκλησία δεν αποδεσμεύεται από το πολιτικό σύστημα;
Κατά την γνώμη μου η Εκκλησία θα έπρεπε να είχε αφήσει το πολιτικό σύστημα στην άκρη. Δεν το έχει ανάγκη. Την έχει ανάγκη. Ειλικρινά δεν μπορώ να καταλάβω σε τί βοηθάει η παρουσία μας σε ανούσιες τελετές και κούφιους ρόλους. Όπου παρουσιάζεται η Εκκλησία θα έπρεπε να υπάρχει αλήθεια και ουσία. Ούτε πολιτικά προνόμια της χρειάζονται, ούτε κοσμική αναγνώριση. Αυτό που έχουμε ανάγκη είναι η ομολογία της ασυνθηκολόγητης αλήθειας.
Πολλές φορές μέσα από φωνές που όλοι εμείς της έχουμε κρυμμένες μπορεί να γεννηθεί μια νέα δύναμη που θα πάρει μαζί της όλους όσους επιθυμούν την ριζική αλλαγή των γεγονότων. Όλους όσους δεν πείθονται με τις πολιτικές καλοφτιαγμένες υποτίθεται λύσεις που προσπαθούν να μας σερβίρουν για να μας ρίξουν στάχτη στα μάτια. Και κάπου εδώ λες στοπ ότι είπατε, είπατε αγαπητοί κυβερνήτες και διαμορφωτές της ως τώρα πραγματικότητάς μας. Τώρα ήρθε η ώρα μας να πάρουμε στα χέρια μας αυτό που εσείς μας συντρίψατε και να του ξαναδώσουμε μορφή σάρκα και οστά. Την εθνική μας περηφάνια. Ας μπουν λοιπόν μπροστά άνθρωποι που πιστεύουν και μάχονται γι αυτόν τον θησαυρό για να ακολουθήσουν και άλλοι.
Πηγή: www.briefingnews.gr