Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ἡ ἐποχὴ μας ἀδικεῖ μιὰ μεγάλη εὐλογία ποὺ ἔχει δώσει ὁ Θεός: τὴν εὐλογία τῶν ἐντολῶν. Θεωρεῖ ὅτι ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν ἀποτελεῖ μιὰ μηχανική, ἐπιφανειακὴ ἠθικὴ καὶ ὅτι ὁ λόγος περὶ τηρήσεως τῶν ἐντολῶν εἶναι μία ἠθικολογία ποὺ προάγει τὸν εὐσεβισμό. Δὲν εἶναι ὅμως ἔτσι τὰ πράγματα. Ἂν προσέξουμε, θὰ δοῦμε ὅτι καὶ τὸ Εὐαγγέλιο καὶ ἡ πατερικὴ γραμματολογία καὶ ἡ ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας εἶναι γεμάτα ἀπὸ προτροπὲς γιὰ τήρηση τῶν ἐντολῶν καὶ προσδιορίζουν τὴν ἁγιότητα -μεταξὺ ἄλλων- καὶ ὡς ἔκφραση τῆς τηρήσεως τῶν ἐντολῶν• «ἐὰν ἀγαπᾶτε με, τὰς ἐντολὰς τὰς ἐμᾶς τηρήσατε», λέει ὁ ἴδιος ὁ Κύριος. Ἡ προσπάθεια τηρήσεως τῶν ἐντολῶν μᾶς μεταφέρει ἀπὸ τὴν ἀμφιβολία καὶ τοὺς ἐπικίνδυνους ἀκροβατισμοὺς τῶν «βιωμάτων», στὴν πραγματικότητα τῶν ἀδυναμιῶν μας.

Διαβάζουμε συχνὰ ἕνα βιβλίο, κάνουμε μιὰ ὡραία συζήτηση, μιλᾶμε γιὰ τὸν πλατυσμὸ τῆς καρδιᾶς, γιὰ τὶς ἀναρριχήσεις τοῦ νοός, γιὰ τὶς πνευματικὲς ἀναβάσεις, καὶ μετὰ ἀπὸ λίγο μᾶς διακόπτει ὁ ἄντρας ἢ ἡ γυναίκα μας στὸ σπίτι καὶ ἀντιδροῦμε μὲ ἔνταση καὶ ἐκνευρισμό. Τί ἔννοια ἔχουν τότε ὅλες αὐτὲς οἱ συζητήσεις; Κρατᾶμε τὸ κομποσχοίνι στὸ χέρι, τηροῦμε ἴσως τὶς νηστεῖες, ἐπειδὴ ἔτσι μάθαμε, ἀλλὰ δὲν μποροῦμε νὰ τηρήσουμε τὶς ἐντολὲς τῆς ἀγάπης, τῆς ὑπομονῆς, τῆς ἀμοιβαίας ἀνοχῆς, τῆς συγχωρητικότητας. Καὶ παρατηρεῖται τὸ ἑξῆς φαινόμενο: Ἐνῶ ἐμφανιζόμαστε μὲ μιὰ μοναχικοῦ χαρακτήρα παραδοσιακότητα, εἴμαστε πολὺ σκληρόκαρδοι ἄνθρωποι. Αὐτὸ ποὺ μαλακώνει τὴν ψυχὴ σὰν σφυρὶ ποὺ τὴ χτυπάει, εἶναι οἲ ἐντολὲς καὶ ὁ ἀγώνας τους.

Οἲ ἐντολὲς ὑπάρχουν γιὰ δύο λόγους: Πρῶτον, γιὰ νὰ μᾶς ταπεινώνουν καί, δεύτερον, γιὰ νὰ μᾶς δείχνουν τὴν πορεία μας.

Πόσο ἀγώνα ἔχει μία ἐντολή! Πόση προσπάθεια! Εἶναι πιὸ εὔκολο νὰ διαβάσουμε ἕνα κομμάτι ἀπὸ τὴ Φιλοκαλία ἢ τὰ Ἀσκητικά του Ἀββᾶ Ἰσαάκ, νὰ νομίσουμε ὅτι τὸ καταλάβαμε καὶ νὰ αἰσθανθοῦμε ὅτι φτάσαμε σὲ μιὰ δῆθεν «πνευματικὴ κατάσταση», ἀπὸ τὸ νὰ προσπαθήσουμε νὰ μὴν ποῦμε ἕνα ψέμα ἀπὸ αὐτὰ ποὺ ἀποκαλοῦμε συμβατικὰ ψέματα, ἢ ἀπὸ τὸ νὰ δεχθοῦμε τὸ παιδί μας ὅπως εἶναι, ἢ νὰ ἀνεχθοῦμε τοὺς γονεῖς μας, ἢ ἀμοιβαία ὁ ἕνας τὸν ἄλλο. Βλέπουμε λοιπόν, ὅτι ὅταν προσπαθοῦμε νὰ τηρήσουμε τὶς ἐντολὲς δυσκολευόμαστε πολύ. Κι ἔτσι, ταπεινωνόμαστε ἐπώπιόν τους.

Οἱ ἐντολὲς ὅμως, πέρα ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι μᾶς ταπεινώνουν, λειτουργοῦν καὶ ὡς ὁδοδεῖκτες στὴν πορεία μας. Βλέπει κανεὶς πολλὲς φορὲς στοὺς ὀρεινοὺς δρόμους νὰ ὑπάρχουν στὰ δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ τῆς ἀσφάλτου, πάσσαλοι μὲ φθορίζουσα ὕλη πάνω τους, ὥστε νὰ δείχνουν τὸν δρόμο, ὅταν αὐτὸς καλύπτεται ἀπὸ τὰ χιόνια. Τὸ ἴδιο κάνουν κι οἱ ἐντολές• μᾶς δείχνουν ποῦ πορευόμαστε. Γι’ αὐτὸ εἶναι πολὺ σημαντικὸ νὰ ἀναζητήσει κανείς, μὲ τὴ συμπαράσταση τοῦ πνευματικοῦ του, νὰ προσδιορίσει τὶς ἐντολὲς γιὰ τὶς ὁποῖες πρέπει νὰ ἀγωνιστεῖ στὴ ζωή του. Μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο μαθητεύει συνεχῶς στὸ συγκεκριμένο ἀγώνα του. Δὲν δικαιολογεῖ εὔκολα τὸν ἑαυτὸ τοῦ ὅταν δὲν τὰ καταφέρνει, δὲν ἀδιαφορεῖ. Στέκεται μὲ τιμιότητα ἀπέναντι στὴν ἀλήθεια. Δὲν ψεύδεται, οὔτε ξεγελᾶ τὸν ἑαυτό του, ἀλλὰ κοιτάζει ποιὲς ἀπὸ αὐτὲς τὶς ἐντολὲς θὰ ἐφαρμόσει καὶ σὲ ποιό βαθμό. Ἔτσι, διακρίνει τὸ δρόμο καὶ τὴν πορεία του, καὶ στὴ συνέχεια ζητάει μὲ τὴν προσευχὴ του τὴν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν εὐλογία Του• ὥστε, ἂν κάποια ἀπὸ τὶς ἐντολὲς μπορεῖ νὰ μεταμορφωθεῖ σὲ ἐμπειρία προσωπική, αὐτὸ νὰ γίνει μόνο μὲ τὴ χάρι τοῦ Θεοῦ. Στὴν πνευματικὴ ζωή, οἱ ἀρετὲς δὲν ἀποτελοῦν κατάκτηση ἢ ἐπίτευγμα, ἀλλὰ δῶρο Θεοῦ καὶ καρπὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Σὲ μᾶς ἀνήκει ἡ συναίνεση καὶ ἡ ἐμπιστοσύνη στὴ χάρι Του.