Τὸ κεντρικὸ μήνυμα τῆς σημερινῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,  ἀφορᾶ στὸν πυρῆνα τοῦ περιεχομένου τῆς πρώτης προσκλήσεως τοῦ Κυρίου πρὸς κάθε  ἄνθρωπο μέσα στὴν ἱστορία καὶ ἔκτοτε στὴν ἐπαναλαμβανόμενη προτροπὴ τῆς Ἐκκλησίας γιὰ μετάνοια. Νὰ ξέρουμε ὅτι κάνοντας λόγο  γιὰ τὴν μετάνοια, στὴν οὐσία ἀποκαλύπτουμε τὸ βαθύτερο μήνυμα ὅλου τοῦ κηρύγματος τοῦ Χριστοῦ, ἀφοῦ μὲ σύσταση μετανοίας ἄρχισε τὸ κήρυγμά Του καὶ μ᾽᾿αὐτὴν τὸ τελείωσε.

Ἔτσι καὶ σήμερα θὰ κάνουμε λόγο γιαυτὴν τὴν σωτήρια ἀρετὴ  καὶ μακάρι νὰ τὸ κάναμε συχνότερα. Μ'αὐτὸν ἄλλωστε τὸν τρόπο συνειδητοποιοῦμε ὅτι καθημερινῶς σφάλλουμε, ἀδικοῦμε καὶ ἁμαρτάνουμε.

Ἔχει λοιπὸν βαρύτητα τὸ γεγονὸς ὅτι τὸ κήρυγμα τοῦ Χριστοῦ ξεκίνησε καὶ τελείωσε μὲ προτροπὴ γιὰ μετάνοια. Βεβαιώνεται ἔτσι πώς, γιὰ νὰ ζήσουμε ὡς πνευματικοὶ ἄνθρωποι,  πρέπει μὲ τὰ ἔργα μας νὰ ἐμφανίζουμε καρποὺς μετανοίας, ἐπειδὴ ἡ μετάνοια εἶναι ἡ κατὰ Θεὸν ζωὴ ποὺ ἐξασφαλίζει τὴ σωτηρία μας.

Ὁ Χριστὸς ἀρχίζοντας τὴν διδασκαλία Του παρέλαβε τὸν λόγο τοῦ προφήτου Ἰωάννου στὴν ἔρημο, ὅπως μᾶς τὸ διασώζει ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος, μὲ τὴν προτροπὴ «Μετανοεῖτε· γιατὶ πλησιάζει ἡ Βασιλεία τῶν οὐρανῶν...». Μὲ τὸν ἴδιο τρόπο τελείωσε τὸ ἔργο Του ἐπὶ τῆς γῆς, ἀφοῦ μετὰ τὴν Ἀνάστασή Του, παραγγέλλει στοὺς Ἀποστόλους νὰ κηρύξουν μετάνοια σ᾿᾽ ὅλα τὰ ἔθνη στὸ ὄνομά Του.

Ἔτσι, ἀποκαλύπτεται πὼς ὁ Χριστὸς μὲ τὸν λόγο Του εἶναι ἡ συνέχεια τῶν Προφητῶν καὶ δὲν ἦλθε νὰ καταργήσει τοὺς νόμους ἢ τοὺς Προφῆτες, ἀλλὰ νὰ τοὺς συμπληρώσει⋅· τὸν μὲν προφητικὸ λόγο νὰ συμπληρώσει μὲ τὸν Εὐαγγελικὸ καὶ ὅλα νὰ τὰ συμπυκνώσει στό «μετανοεῖτε».

Μετὰ ἀπὸ αὐτὸ ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἕνα μοναδικὸ τρόπο  νὰ διορθώσει ὅ,τι κακὸ ἔχει κάνει καὶ ἕνα σωτήριο μέσο νὰ διασφαλίσει τὴ σωτηρία του. Τὴν μετάνοια, τὴν ὁποία κάποτε  ἀπαξιώνει καὶ ἄλλοτε ἀγνοεῖ. Καὶ ὅσο συμβαίνει αὐτό, τόσο ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὸν λόγο τοῦ Εὐαγγελίου, ὁ ὁποῖος τοῦ γίνεται ἀνεφάρμοστος, ἐπειδὴ ἀδυνατεῖ νὰ τὸν κατανοήσει.

Σὲ αὐτὴν τὴν περίπτωση βαθαίνει στὴν ἀμετανοησία καὶ προσεγγίζει στὸν ψυχικὸ θάνατο, ἀφοῦ μὴ συναισθανόμενος τὸ σφάλμα του ἀδιαφορεῖ στὴν πρόσκληση στὴ νέα ζωὴ τοῦ Θεοῦ. Δὲν ἀποζητᾶ τὸ ἔλεός Του γιὰ σωτηρία, ἐπειδὴ δὲν γνωρίζει τὴν ἄπειρη φιλανθρωπία καὶ ἀγάπη Του. Συνεχίζει τὴν ἀμετανόητη ζωή, ποὺ γίνεται ἡ χειρότερη ἀνθρώπινη στάση, διότι εἶναι θόλωση τοῦ νοῦ· τύφλωση ποὺ συσκοτίζει τὸν κόσμο μας καὶ δὲν μᾶς ἐπιτρέπει νὰ ἔχουμε καθαρὴ εἰκόνα, ποῦ βαδίζουμε. Νομίζουμε πὼς ὅλα  εἶναι καλὰ καὶ συνεχίζουμε νὰ ζοῦμε ἀνυποψίαστοι.

Ὁ φιλάνθρωπος ὅμως Θεὸς δίνει συνέχεια ἀφορμὲς νὰ ἔλθουμε σὲ ἐπίγνωση τῆς ἀλήθειάς Του, γιὰ νὰ συνειδητοποιοῦμε ὅτι Ἐκεῖνος μόνον μπορεῖ καὶ συγχωρεῖ κάθε ἁμαρτία, ὅσο τραγικὴ κι ἄν εἶναι, καὶ ἐλεεῖ ἐκείνους ποὺ νοιώθουν τὸ σφάλμα τους, παύουν τὶς ἁμαρτίες τους καὶ ζητοῦν τὸ ἔλεός Του.

Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἡ μετάνοια εἶναι νόμος τοῦ Θεοῦ καὶ λόγος τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστὸς μᾶς καλεῖ καὶ μέσα στὸν νέο χρόνο ποὺ ξεκίνησε, ὡς ἐπαναλαμβανόμενη πνευματικὴ εὐκαιρία, νὰ μᾶς κάνει καινούργιους μὲ ἕναν μόνον ὅρο καὶ ἕνα νόμο, τὴν μετάνοια. Ἡ δύναμη καὶ ἡ ἀξία τῆς ὁποίας παρέχει ζωὴν αἰώνιον.

Στοχεύοντας νὰ γίνουμε μέτοχοι αὐτῆς τῆς αἰώνιας ζωῆς ποὺ εἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Χριστοῦ, καλούμεθα ἁπλῶς νὰ ἀνοίξουμε τὰ αὐτιὰ τῆς ψυχῆς μας στὴν ἀκατάπαυστη προτροπὴ τοῦ ἐν Ἰορδάνῃ βαπτισθέντος Χριστοῦ καὶ τοῦ Προφήτου Ἰωάννου «μετανοεῖτε· γιατὶ πλησιάζει ἡ Βασιλεία τῶν οὐρανῶν».

Γένοιτο.

Στὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα ἀκούσαμε τὴ διήγηση γιὰ τὸ θαῦμα τῆς θεραπείας τῶν δέκα λεπρῶν καὶ θαυμάσαμε τὴ θερμὴ εὐγνωμοσύνη τοῦ ἑνὸς ἀπὸ τοὺς δέκα θεραπευμένους. Αὐτός, «ἰδὼν ὅτι ἰάθη», σημειώνει ὁ ἱερὸς εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς, ἐπέστρεψε στὸν Κύριο καὶ μὲ δυνατὴ φωνή, πεσμένος στὸ ἔδαφος, δόξαζε τὸν Θεὸ καὶ εὐχαριστοῦσε τὸν Εὐεργέτη του.

Μὲ αὐτὴ τὴν ἀφορμὴ ἂς δοῦμε ποιὲς εἶναι οἱ δωρεὲς τοῦ Θεοῦ καὶ πῶς ἐμεῖς μποροῦμε νὰ ἐκφράσουμε πρὸς Ἐκεῖνον τὴν εὐγνωμοσύνη μας.

Οἱ εὐεργεσίες τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀλήθεια ἀμέτρητες. Μᾶς δημιούργησε ἐκ τοῦ μηδενὸς καὶ μᾶς δίνει ὅλα τὰ μέσα γιὰ τὴ συντήρησή μας. Ἡ πρόνοιά Του ἁπλώνεται σὲ κάθε πτυχὴ τῆς ζωῆς μας. Τὶς περισσότερες φορὲς ἔχουμε ὅ,τι χρειαζόμαστε πρὶν προλάβουμε νὰ Τοῦ τὸ ζητήσουμε.

Ἀσυγκρίτως μεγαλύτερες εἶναι οἱ πνευματικὲς δωρεές Του, μὲ κορυφαία εὐεργεσία τὸ ὅτι ἀπὸ τὴν ἀγάπη Του ἔγινε ἄνθρωπος καὶ σταυρώθηκε γιὰ νὰ μποροῦμε ἐμεῖς νὰ ἔχουμε τὴν δυνατότητα νὰ ἀναστηθοῦμε. Μᾶς γλύτωσε ἀπὸ τὴν φοβερὴ κόλαση καὶ μᾶς χάρισε τὴν αἰώνια ζωή. Μᾶς ἔβαλε μέσα στὴν Ἐκκλησία Του, μᾶς ἀξίωσε νὰ γνωρίσουμε τὴν ἀλήθεια, νὰ εἴμαστε Χριστιανοί. Βαπτισθήκαμε, χρισθήκαμε, ζοῦμε μέσα στὴν ἀγκαλιὰ τῆς Ἐκκλησίας, ὅπου πνέει ἡ Χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Γνωρίζουμε τὸ νόημα τῆς ζωῆς. Μποροῦμε νὰ ἀντιμετωπίζουμε τὸν θάνατο μὲ ἐλπίδα. Μᾶς χάρισε τὸν λόγο Του, τὴν Ἁγία Γραφή, τὸ μεγάλο ὅπλο τῆς προσευχῆς. Λαμβάνουμε ἄφεση ἁμαρτιῶν στὸ Μυστήριο τῆς ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως. Παίρνουμε τὸν Θεὸ μέσα μας στὸ ἱερὸ Μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας. Ἔχουμε ἄγγελο φύλακα, βοηθοὺς καὶ συμπαραστάτες μας τοὺς Ἁγίους. Ἔχουμε ἐν Χριστῷ ἀδελφοὺς τοὺς ἄλλους πιστούς.

Εὐεργεσίες ὅμως εἶναι καὶ οἱ θλίψεις ποὺ ἐπιτρέπει ὁ Θεὸς στὴ ζωή μας. Ναί, εἶναι εὐεργεσίες, διότι ὅταν τὶς ἀντιμετωπίζουμε μὲ πίστη καὶ ὑπομονή, ἐξαγιαζόμαστε. Ἔλεγε ὁ νέος ὅσιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης: «Ἡ ὑγεία εἶναι μεγάλο δῶρο. Τὴν ὠφέλεια ὅμως ποὺ δίνει ὁ πόνος, δὲν μπορεῖ νὰ τὴ δώσει ἡ ὑγεία».

Γιὰ ὅλους αὐτοὺς τοὺς λόγους ὑπάρχει τρόπος καὶ ἐμεῖς νὰ ἐκδηλώνουμε τὴν εὐγνωμοσύνη μας.

Πρῶτα πρῶτα ἀναγνωρίζοντας τὶς εὐεργεσίες τοῦ Θεοῦ. Νὰ κάνουμε ἀποτίμηση καὶ ἀπολογισμὸ τῶν πράξεων καὶ τῶν «σημείων» τῆς κάθε ἡμέρας τῆς ζωῆς μας. Ἔτσι θὰ συνειδητοποιοῦμε τὶς φανερὲς καὶ ἴσως, τὶς πιὸ πολλὲς ἀφανεῖς Του εὐεργεσίες καὶ νὰ Τὸν εὐχαριστοῦμε προσευχητικά. Ἡ προσευχή μας εἶναι καλὸ νὰ μὴν περιέχει μόνον αἰτήματα, ἀλλὰ κυρίως εὐχαριστίες.

Νὰ μετέχουμε πρόθυμα καὶ καρδιακὰ στὴ θεία Λειτουργία, ἡ ὁποία ἔχει κατεξοχὴν εὐχαριστιακὸ χαρακτῆρα.

Τὸ σημαντικότερο ὅμως εἶναι νὰ ἐκ­δηλώνουμε τὴν εὐγνωμοσύνη μας ἔμπρακτα μὲ τὴ ζωή μας. Νὰ κάνουμε ὑπακοὴ στὸ θέλημά Του καὶ ἀναλογιζόμενοι πὼς ὁ Χριστὸς σταυρώθηκε γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας, νὰ σταυρώσουμε κι ἐμεῖς τὰ πάθη μας.

Ἀδελφοί μου,
στὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο ἀκοῦμε τὸν Κύριο νὰ διατυπώνει παράπονο. «Δὲν θεραπεύθηκαν οἱ δέκα; Οἱ ἄλλοι ἐννέα ποῦ εἶναι;». Ὁ Θεὸς φαίνεται νὰ παραπονεῖται γιὰ τὴν ἀχαριστία τῶν ἀνθρώπων, ἂν καὶ δὲν κερδίζει τίποτε ἀπὸ τὶς εὐχαριστίες τους. Οἱ ἄνθρωποι κερδίζουν, διότι ὁ Θεὸς σ᾽᾿ἐκείνους ποὺ Τὸν εὐγνωμονοῦν μὲ λόγια καὶ ἔργα προσθέτει καὶ ἄλλες εὐεργεσίες. Ἂς μάθουμε νὰ λέμε «εὐχαριστῶ» στοὺς εὐεργέτες μας, γιὰ νὰ γινόμαστε ἔμπρακτα, ὅπως ὁ ἕνας λεπρὸς, εὐγνώμονες πρὸς τὸν Σωτῆρα τῆς ζωῆς μας.

Ἀμήν.

Ὁ Ζακχαῖος τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγελίου μὲ τὴ στάση του ἀποκάλυψε μιὰ βασικὴ ἀλήθεια, πὼς εἶναι ἀσέβεια στὸ πρόσωπο τοῦ Θεοῦ νὰ ἁμαρτάνουμε προσβάλλοντας τὸ ὄνομά Του, καὶ εὐτυχία νὰ κοινωνοῦμε μὲ τὸν Χριστό.

Ὁ ἴδιος ὁ Ζακχαῖος δὲν φοβήθηκε τοὺς ἀνθρώπους νὰ μὴν γελάσουν μαζί του· δὲν λογάριασε τὴν ἡλικία του καὶ τὴν κοινωνικὴ θέση του, ἀλλὰ ἔτρεξε κι ἀνέβηκε στὸ δέντρο. Γιατὶ εἶχε μιὰ καὶ μοναδικὴ ἐπιθυμία· νὰ δεῖ τὸν Χριστὸ καὶ νὰ κοινωνήσει μαζί Του.

Μὲ αὐτὴ τὴ διάθεση ἡ παρουσία τοῦ Χριστοῦ δὲν πέρασε ἀπαρα-τήρητη ἀπ᾿ αὐτόν. Ἀπεναντίας ἔγινε αἰτία γιὰ ἔμπρακτη μετάνοια. Σὲ ἀντίθεση μὲ ἐμᾶς τοὺς ἐπίσης ἁμαρτωλούς, ποὺ ὁ Χριστὸς περνάει δίπλα μας καὶ ἐμεῖς Τὸν προσπερνοῦμε. Δὲν Τὸν προσέχουμε, οὔτε τοῦ ζητοῦμε νὰ μείνει μαζί μας. Τὸν ἀφήνουμε, ἐπειδὴ ντρεπόμαστε νὰ Τοῦ ποῦμε πὼς εἴμαστε ἁμαρτωλοὶ καὶ νὰ Τοῦ ζητήσουμε συγχώρηση.

Πολλοὶ εἶναι αὐτοὶ ποὺ ντρέπονται νὰ μετανοήσουν, ἀλλὰ δὲν ντρέπονται νὰ ἁμαρτάνουν. Ντρέπονται καὶ φοβοῦνται τοὺς ἀνθρώπους μήπως κατηγορηθοῦν  πὼς εἶναι μὲ τὸν Χριστὸ καὶ δὲν ντρέπονται καὶ δὲν φοβοῦνται ποὺ εἶναι μὲ τὸ διάβολο.

Ντρέπονται νὰ πᾶνε στὴν Ἐκκλησία, νὰ ἐξομολογηθοῦν, νὰ κοινω-νήσουν καὶ τὸ πιὸ ἁπλό, νὰ κάνουν τὸ σταυρό τους. Τί θὰ πεῖ ὁ κόσμος σκέπτονται. Πῶς θὰ μᾶς κρίνουν οἱ ἄλλοι.

Ἔτσι, ρυθμίζουμε τὸ βίο μας, τὴν πορεία μας, σύμφωνα μὲ τὴν κρίση τοῦ κόσμου. Καὶ τὸ πιὸ σπουδαῖο καὶ ἀνησυχητικό, χάνουμε ἢ δὲν ἐπιδιώκουμε τὴ σωτηρία μας γιὰ χάρη τοῦ κόσμου. Εἴμαστε ἕρμαιοι στὴν κριτικὴ τῶν ἄλλων καὶ ἀφήνουμε τὴ ζωὴ καὶ τὴ σωτηρία μας σὲ χέρια ἀκατάλληλα, ἀνάξια καὶ ἐπικίνδυνα. Δὲν ἔχουμε συνειδητοποιήσει ὅτι ἡ πιὸ σίγουρη ἀποτυχία στὴ ζωή, εἶναι ἡ προσπάθειά μας νὰ τὴν φτιάξουμε ὅπως τὴν θέλουν οἱ ἄλλοι.

Ὁ Ζακχαῖος σήμερα μᾶς δίνει ἕνα γερὸ μάθημα.  Μᾶς ὑποδεικνύει νὰ ἀγνοοῦμε αὐτοὺς ποὺ μᾶς βάζουν ἐμπόδια καὶ μᾶς δημιουργοῦν δυσκολίες, ἀφοῦ τὸ θέμα τῆς δικῆς μας σωτηρίας εἶναι προσωπικὸ καὶ μοναδικό.

Καὶ ὅπως αὐτὸς βρῆκε τρόπο νὰ ξεπεράσει τὶς δυσκολίες καὶ νὰ ὑπερνικήσει τὰ ἐμπόδια, μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο καὶ ἐμεῖς μποροῦμε νὰ πορευτοῦμε. Ἂς μὴν ἰσχυριστοῦμε πὼς ἔχουμε ἐμπόδια ἀπὸ τὸ ἐπάγγελμά μας, τὴν κοινωνικὴ θέση, τὴν ἡλικία μας, τὶς διάφορες καταστάσεις, τὴν κοινὴ γνώμη. Ὅλα αὐτὰ τὰ βάζουμε στὴν ἄκρη, διότι ἡ σωτηρία μας εἶναι τεράστιο θέμα καὶ καθοριστικό.

Κάνοντας λοιπὸν αὐτὸ τὸ πρῶτο καὶ οὐσιαστικὸ βῆμα, προχωροῦμε στὸ δεύτερο, ποὺ εἶναι νὰ τὰ βροῦμε καὶ νὰ μονοιάσουμε μὲ τοὺς συνανθρώπους μας. Ἡ κοινωνία μὲ τὸν Χριστὸ σημαίνει καὶ κοινωνία μὲ τὸν πλησίον, ἀφοῦ τὸ ἕνα ἐμπεριέχεται στὸ ἄλλο.

Μὴ νομίσουμε ποτὲ ὅτι τὰ ἔχουμε καλὰ μὲ τὸ Θεό, ὅταν δὲν τὰ ἔχουμε καλὰ μὲ τοὺς ἀνθρώπους. Λέμε ψέματα, διευκρινίζει ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης. Εἶναι δυνατὸ νὰ λέμε πὼς ἀγαπᾶμε τὸ Θεό, ποὺ δὲν βλέπουμε, ὅταν δὲν ἀγαπᾶμε τοὺς συνανθρώπους μας, ποὺ καθημερινὰ βλέπουμε μπροστά μας;

Μέσα σ᾿ αὐτὴ τὴν κοινωνία τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, δὲν μποροῦμε νὰ λειτουργήσουμε διαφορετικά. Σὲ κάθε ἄλλη περίπτωση διασπᾶμε τὴν ἑνότητα καὶ τὴν κοινωνία μὲ τὸν  Ἴδιο τὸν Χριστό.

Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί,
ἂν εἶναι νὰ ντρεπόμαστε γιὰ κάτι, αὐτὸ εἶναι ἡ δική μας ζωὴ ποὺ εἶναι ἀντίθετη πρὸς τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Καὶ ἂν εἶναι νὰ φοβόμαστε, αὐτὸ εἶναι ἡ ἄδικη καὶ ἁμαρτωλὴ τακτική μας.

Τὸ ἐρώτημα ποὺ γεννιέται, εἶναι ἂν ἐμεῖς ἐπιθυμοῦμε τὴν ἀλλαγή. Ἀν ἀναζητοῦμε τρόπο γιὰ τὴ σωτηρία μας.

Ὁ Χριστὸς ἦλθε γιὰ νὰ βρεῖ καὶ νὰ σώσει τοὺς ἁμαρτωλούς. Ὅλους καὶ ἐμᾶς. Βρίσκει ἐκείνους ποὺ προσπαθοῦν νὰ Τὸν συναντήσουν· ποὺ Τὸν ἀναζητοῦν. Φανερώνεται σὲ ἐκείνους ποὺ ἐπιθυμοῦν ν᾽᾿ ἀλλάξουν καὶ ν᾽᾿ ἀναγεννηθοῦν. Λυτρώνει τοὺς ἀποφασιστικοὺς ποὺ ἀφήνουν πίσω τους τὸν παλαιὸ ἄνθρωπο τῆς φθορᾶς καὶ τῆς πτώσεως καὶ ποθοῦν τὴ ζωὴ τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς ἀφθαρσίας, ὅπως ὁ Ζακχαῖος.

Κηρύγματα Ιανουαρίου 2019