«Μέχρις εσχάτων». Αυτός είναι ο τίτλος που έδωσε σε ένα έργο του, ο ζωγράφος του ΄40, Αλέξανδρος Αλεξανδράκης. Οι λεπτομέρειες των προσώπων, ίσως δεν διακρίνεται πολύ καλά στο σκίτσο. Στην αντίστοιχη ελαιογραφία όμως -σε ένα κλίμα έντονης ρεαλιστικής απόδοσης- διακρίνεται η τιτάνια προσπάθεια δύο Ελλήνων στρατιωτών που πολεμούν τον εχθρό, σκαρφαλωμένοι σ’ ένα βουνό, ο ένας με περίστροφο στο χέρι κι ο άλλος -με βλέμμα όμοιο με αετού- είναι έτοιμος να εκσφενδονίσει ένα βράχο. Δίπλα τους κείτεται νεκρός, ένας συνάδελφός τους. Τα ρούχα τους είναι σκισμένα, τα χέρια έχουν ξυλιάσει, στα ταλαιπωρημένα πρόσωπά τους όμως διακρίνεται ένα άγριο πείσμα και μια αποφασιστικότητα: «Μέχρις εσχάτων».

Ήταν εξαιρετική η ιδέα, του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία και του Γενικού του Γραμματέα του Καθηγητή Παύλου Σούρλα, να προχωρήσει το φετινό καλοκαίρι στη φωτοαναστατική ανατύπωση του έργου του Αλέξανδρου Αλεξανδράκη, με τίτλο «Έτσι πολεμούσαμε 1940-41».

Πρόκειται για ένα πολύτιμο υλικό, που αποτελεί ενός είδους μαρτυρία για τον πόλεμο του ΄40. Είναι μία σειρά έργων «που αποδίδονται με τη συγκίνηση του αυτόπτη μάρτυρα, διασώζοντας την ορμή των Ελλήνων το 1940-1941», όπως σημειώνει στην εισαγωγή του έργου ο Π. Σούρλας.

Ο ζωγράφος Αλέξανδρος Αλεξανδράκης (ο παππούς του οποίου ήταν ιερέας και γραμματοδιδάσκαλος), έλαβε μέρος στον Ελληνο-ιταλικό Πόλεμο στο αλβανικό μέτωπο ως δεκανέας πυροβολητής. Είχε προλάβει το 1930, να κάνει την πρώτη του έκθεση στη Χριστιανική Αδελφότητα Νέων.

Σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών κοντά στους Βικάτο, Αργυρό, Κεφαλληνό. Έλαβε σημαντικές διακρίσεις, ενώ πήρε μέρος στην Μπιενάλε της Αλεξανδρείας το 1955. Έργα του βρίσκονται στο Πολεμικό Μουσείο, στην Εθνική Πινακοθήκη, σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Στον πόλεμο, κατέγραφε σε οποιοδήποτε κομμάτι χαρτί είχε στα χέρα του με τα «σύνεργά» του, ό,τι έβλεπε. Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1968, με βάση τα σχέδια αυτά, προχώρησε στην έκδοση, την οποία συμπλήρωσε με ορισμένες μεταγενέστερες υδατογραφίες των ίδιων θεμάτων.

Η έκδοση του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων, συμπληρώνεται με την εισαγωγή του ιστορικού της τέχνης Δημήτρη Παυλόπουλου, μέσα από την οποία παρουσιάζεται συνολικά η καλλιτεχνική δημιουργία του Αλέξανδρου Αλεξανδράκη, ο οποίος ταυτίστηκε με την εικονογραφία του έπους του ΄40, ωστόσο δεν είναι ακόμη ευρέως γνωστός.

Κατερίνα Χουζούρη