Νεανική Πύλη
Ενοριακές Πλοηγήσεις
ΜΗΝΥΜΑ Μ. ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ 2014
Ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ ἀποτελεῖ τὴν περίοδο τῶν πνευματικῶν εὐκαιριῶν καὶ προσδοκιῶν ὅλης τῆς Ἐκκλησίας. Τὴν περιμένουμε ὅλο τὸν χρόνο μὲ αὐτὴν τὴν ἐσωτερικὴ δίψα, αὐτὰ τὰ ἀπροσδιόριστα πολλὲς φορὲς ὄνειρα, ποὺ ὅμως εἶναι τόσο βαθειά, γιατί ὑπόσχεται ὁ Θεὸς μεγάλα καὶ γιὰ αὐτὴν τὴν περίοδο, ἀλλὰ καὶ γιὰ ὁλόκληρη τὴ ζωή μας. Ὁ σκοπός μας εἶναι νὰ ἀνεβεῖ ἡ ψυχή μας στὸν οὐρανό, νὰ γίνουμε οὐράνιοι ἄνθρωποι. Οἱ μέρες αὐτὲς ποὺ ξανοίγονται μπροστά μας μᾶς παρέχουν αὐτὴ τὴν δυνατότητα μέσα ἀπὸ τὸν αγῶνα τῆς μετανοίας. Ἂς δοῦμε λοιπὸν μερικὰ ἀπὸ τὰ χαρακτηριστικὰ ποὺ θὰ ἔπρεπε νὰ ἔχει αὐτὸς ὁ ἀγῶνας μας.
Τὸ πρῶτο εἶναι ἡ συγχώρηση. Εἶναι ἡ ἔκφραση τῆς ἀγάπης, ἡ αἴσθηση τῆς κοινωνίας, τὸ ὅτι εἴμαστε ὅλοι καὶ μαζί, ὁμονοοῦντες καὶ ὁμοφρονοῦντες σὲ αὐτὴν τὴν πορεία, σὲ αὐτὴν τὴν ἐπιδίωξη, σὲ αὐτὴν τὴν προσδοκία τῶν εὐλογιῶν τοῦ Θεοῦ. Ἀφήνουμε τὸν δικό μας χῶρο καὶ μπαίνουμε στὸν χῶρο τοῦ Θεοῦ ὅπου χωροῦν ὅλοι καὶ ὅπου δέν μᾶς ξεχωρίζει τίποτε.
Τὸ δεύτερο εἶναι ὄχι μόνο νὰ μποῦμε στὸν χῶρο του Θεοῦ, ἀλλὰ νὰ μποῦμε στὸν χρόνο τοῦ Θεοῦ, ἐκεῖ ποὺ ὁ Θεὸς πλέον κυριαρχεῖ, ἐκεῖ ποὺ δὲν παίζουν ρόλο τὰ κοσμικὰ γεγονότα, ἐκεῖ ποὺ καὶ ἡ δική μας προσωπικὴ ἱστορία ἔχει τὴν σημασία της ἀλλὰ ἐκφυλίζεται -ἂν μποροῦμε νὰ ποῦμε- μπροστὰ στὸ πῶς ὁ Θεὸς ἐνεργεῖ.
Τὸ τρίτο χαρακτηριστικὸ εἶναι ἡ προθυμία στὴν ἐργασία τῶν ἀρετῶν, αὐτῶν τῶν ἀρετῶν ποὺ χρειάζεται στὴν παροῦσα κατάσταση ἡ δική μας ψυχή. Ἂς ἐπικεντρωθεῖ ὁ κάθε ἕνας στὴν ἐργασία τῶν δικῶν του ἀρετῶν, αὐτῶν οἱ ὁποῖες θὰ τὸν ἀπελευθερώσουν τὸν ἴδιο, αὐτῶν ποὺ ἀποτελοῦν τὰ δικά του παράθυρα ἀπὸ τὰ ὁποῖα θὰ μποῦν οἱ ἀχτίδες τῆς θεϊκῆς παρουσίας.
Ὑπάρχει καὶ ἕνα τέταρτο. Εἶναι ἡ προσδοκία καὶ ἡ προετοιμασία γιὰ τοὺς πειρασμούς. Σὲ αὐτὴν τὴν περίοδο τῶν ὑψηλῶν στόχων, τῶν μεγάλων πόθων, τῶν σπανίων καὶ μοναδικῶν εὐλογιῶν δὲν θὰ ἦταν καθόλου παράξενο νὰ βρεθοῦμε μέσα σὲ πειρασμούς, ἀπροσδόκητους, ποὺ δὲν μπορούσαμε ἐκ τῶν προτέρων νὰ τοὺς φανταστοῦμε. Τί μεγάλη παρακαταθήκη εἶναι αὐτὴ ἡ βοήθεια τοῦ Θεοῦ στὴν πάλη κατὰ τοῦ διαβόλου καὶ τῶν ποικίλων πειρασμῶν, ὄχι μόνο κατὰ τῶν παθῶν, ποὺ ὁ κάθε ἕνας μας ἔχει νὰ διεξαγάγει!
Μπαίνουμε λοιπὸν στὸν χῶρο τοῦ Θεοῦ καὶ συγχωρούμεθα. Μπαίνουμε στὸν χρόνο τοῦ Θεοῦ καὶ ἡσυχάζουμε. Ἐργαζόμαστε τὶς ἀρετὲς μὲ προθυμία καὶ φιλότιμο. Ἑτοιμαζόμαστε γιὰ τοὺς πειρασμοὺς καὶ προσευχόμεθα καὶ ζοῦμε τὰ σημεῖα τῆς θεϊκῆς βοηθείας.
Ἂς ξεκινήσουμε λοιπὸν τὴν Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ μὲ αὐτὰ τὰ ὑπέρμετρα ἐσωτερικὰ αἰσθήματα, αὐτὴν τὴν ἐσωτερικὴ ὑπερβολὴ καὶ στὴν ἀγάπη μας καὶ στὸν πόθο μας καὶ στὸ φιλότιμό μας καὶ στὴν προσδοκία τῆς ἐπισκέψεως τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ μπορέσουμε ὅλοι μαζὶ στὸ τέλος αὐτῆς τῆς περιόδου νὰ ἀπολαύσουμε ὑπερβολικὰ καὶ τὰ δῶρα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου τὰ ὁποῖα δὲν φυλάσσονται γιὰ τοὺς ἀγγέλους, ἀλλὰ προσφέρονται μέσα ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία στὸν κάθε πιστὸ καὶ συνεπῶς στὸν κάθε ἕναν ἀπὸ ἐμᾶς.
Εὔχομαι σὲ ὅλους νὰ δώσει ὁ Θεὸς καλὴ καὶ εὐλογημένη καὶ παραγωγικὴ καὶ καρποφόρα καὶ χαρούμενη καὶ μὲ πλούσια συγκομιδὴ Μεγάλη πραγματικὰ Τεσσαρακοστή, ὥστε νὰ ἀξιωθοῦμε μετὰ ἀπὸ ἑπτὰ ἑβδομάδες νὰ γίνουμε μέτοχοι και τῆς Ἀναστάσεώς Του. Ἀμήν.
Μήνυμα
ΜΗΝΥΜΑ ΤΡΙΩΔΙΟΥ 2014
Ἠ Κυριακὴ τοῦ Τελώνου καὶ τοῦ Φαρισαίου εἶναι σημαδιακὴ μέρα γιὰ τὸ ἐκκλησιαστικὸ ἔτος, καθὼς προσδιορίζει ἀκριβῶς τὴν ἔναρξη μιᾶς μεγάλης καὶ κατ᾿ ἐξοχὴν πλούσιας σὲ εὐκαιρίες καὶ ἀφορμὲς μετανοίας περιόδου τῆς Ἐκκλησίας μας, τοῦ Τριωδίου. Δέκα ἑβδομάδες. Οἱ πρῶτες τρεῖς, τὸ προκαταρκτικὸ Τριώδιο, καὶ οἱ ἑπόμενες ἑπτὰ ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Στὴν κορυφὴ αὐτῆς τῆς ἀναβάσεως βρίσκεται ἡ μεγάλη γιορτὴ ποὺ ὅλοι μας ἤδη ἀπὸ τώρα κάπως ὀσφραινόμεθα καὶ ποὺ στὸ βάθος τῆς ψυχῆς μας ἀνὰ πᾶσα στιγμὴ αὐτὴν προσδοκοῦμε, ἡ γιορτὴ τοῦ Πάσχα, τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου.
Ἡ περίοδος τοῦ Τριωδίου ὀνομάζεται «πύλη τῆς μετανοίας», πόρτα ἀπὸ τὴν ὁποία κανεὶς περνάει καὶ εἰσέρχεται στὸ μυστήριο τῆς μετανοίας, τὸ ὁποῖο εἶναι τὸ μυστήριο τοῦ Θεοῦ, τῆς ἀγάπης Του καὶ τοῦ ἐλέους Του, καὶ τὸ μυστήριο τοῦ ἀνθρώπου, τῆς πτώσεως καὶ τῆς ἀναστάσεώς του. Μᾶς δίνει τὴν ἀλήθεια τοῦ ἀνθρώπου ἡ μετάνοια. Δὲν εἶναι ἕνα μηχανικό, τεχνικὸ γεγονός, ἀλλὰ εἶναι κάτι βαθὺ καὶ μυστικό.
Ἡ Ἐκκλησία ἔρχεται στὴν περίοδο αὐτὴ τῆς μετανοίας νὰ μᾶς ἀποκαλύψει τὶς κρυφὲς γωνιές τοῦ ἑαυτοῦ μας, νὰ μᾶς φανερώσει τὰ μυστικὰ τῆς ἀνθρώπινης φύσεως, ἀλλὰ καὶ τὰ μυστικά, ὅσα μποροῦμε νὰ κατανοήσουμε, τοῦ μυστηρίου τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸ τὸ ἐπιτυγχάνει μὲ ποικίλους τρόπους ἀλλὰ καὶ μ᾿ αὐτὲς τὶς Κυριακές, οἱ ὁποῖες σὰν ἄλλοι κρίκοι συναπαρτίζουν τὴν ἁλυσίδα τῶν ἀφορμῶν τῆς μετανοίας.
Οἱ δύο Κυριακὲς ποὺ προηγοῦνται τῆς Κυριακῆς τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου καὶ τοῦ Ἀσώτου, εἶναι οἱ Κυριακὲς τοῦ Ζακχαίου καὶ τῆς Χαναναίας. Καὶ οἱ τέσσερις αὐτὲς εὐαγγελικὲς περικοπὲς εἶναι περικοπὲς μετανοίας, οἱ ὁποῖες μᾶς παρουσιάζουν ἁπτὰ παραδείγματα, εἴτε ὑπὸ μορφὴ γεγονότων, εἴτε ὑπὸ μορφὴ διδακτικῶν παραβολῶν.
Τὸ πρῶτο στοιχεῖο τὸ ὁποῖο μᾶς δείχνουν εἶναι τὸ πῶς ἡ μετάνοια πηγαίνει, ὄχι ἐκεῖ ποὺ ἡ λογικὴ φαντάζεται, ἀλλὰ ἐκεῖ ποὺ ὑπάρχει ὁ ἀνυποψίαστος χαρακτήρας τοῦ ἐρχομοῦ τῆς χάριτος. Ποιός θὰ περίμενε ὅτι μέσα ἀπὸ τὸ πλῆθος θὰ ξεχώριζε ὁ Κύριος τὸν Ζακχαῖο, τὸν τελώνη, τὸν ἁμαρτωλό, αὐτὸν ὁ ὁποῖος εἶχε κακιά φήμη γιὰ τὴν σκληρότητά του; Ποιός θὰ περίμενε ὅτι πάλι θὰ ἀγνοοῦσε τελικὰ ὁ Κύριος τὴν σύσταση καὶ τὴν ὑπόδειξη τῶν μαθητῶν καὶ θὰ ὑπήκουε σὲ μιὰ ἀλλογενῆ γυναῖκα, τὴν Χαναναία, γιὰ νὰ τῆς ἐπιτελέσει τὸ θαῦμα, καθὼς αὐτὴ προβάλλοντας τὴ δική της μετάνοια, ζητοῦσε τὴν θεραπεία τῆς κόρης της; Ποιός θὰ περίμενε ὅτι ὁ γεμᾶτος ἀπὸ ἔργα ἀγαθὰ καὶ τοῦ νόμου Φαρισαῖος, ἀλλὰ καὶ φουσκωμένος ἀπὸ τὸν ἐγωισμό του, δὲν θὰ δικαιωνόταν, ἀλλὰ ἕνας ἄλλος τελώνης, ὁ τελώνης τῆς παραβολῆς, θὰ ἔφευγε ἀπὸ τὸν ναὸ δικαιωμένος; Ποιός τέλος θὰ μποροῦσε νὰ φαντασθεῖ ὅτι τὸ καλὸ παιδὶ τοῦ πατέρα, ὁ πρεσβύτερος υἱός, θὰ ἔχανε στὴν τελικὴ στροφή τὸν μισθὸ τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ καὶ θὰ τὸν κέρδιζε αὐτὸς ὁ ὁποῖος κατασπατάλησε τὴν περιουσία του μὲ τὴν ἀσωτεία του καὶ μὲ τὴν ἁμαρτία του; Δὲν θὰ τὸ ὑποψιαζόμασταν. Ἐμεῖς πιστεύουμε ὅτι τὰ δῶρα τῆς μετανοίας καὶ τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ συνήθως χαρίζονται σ᾿ αὐτοὺς οἱ ὁποῖοι ἔχουν κατὰ κάποιο τρόπο τὸ λοῦστρο τῆς ἐξωτερικῆς καθαρότητος.
Ἔρχεται ὅμως ἡ Ἐκκλησία νὰ μᾶς πεῖ ὅτι ὄχι! Τὸ ἔδαφος τῆς μετανοίας δὲν εἶναι τὰ ἐξωτερικὰ ἔργα, ἀλλὰ εἶναι τὰ μυστικὰ βιώματα. Εἶναι ὁ κρυμμένος ἄνθρωπος, αὐτὸς ποὺ δὲν φαίνεται στοὺς ἄλλους καὶ ποὺ τὸν βλέπει ὅμως ὁ Θεὸς καὶ τὸν ἐπιβραβεύει μὲ ποικίλους τρόπους. Ἐκεῖ ποὺ δὲν ὑποψιαζόμαστε οὔτε ἐμεῖς, ἐνδεχομένως οὔτε καὶ οἱ ἴδιοι -ὁ Ζακχαῖος δὲν θὰ εἶχε τέτοια ὑποψία ἀσφαλῶς-, τὸν ἐρχομὸ τῆς χάριτος, ἐκεῖ ἀγαπᾶ ὁ Θεὸς νὰ φωλιάζει κι ἐκεῖ προχέεται ἡ χάρις Του. Αὐτὸ εἶναι τὸ πρῶτο στοιχεῖο τῆς μετανοίας, τὸ ἀνυποψίαστον τῆς χάριτος. Αύτὸ ἀποτελεῖ συνήθως ἐχέγγυο ταπεινοφροσύνης τέτοιας, ἡ ὁποία εἶναι δεκτική, ἑλκυστικὴ τοῦ μυστηρίου τοῦ Θεοῦ πάνω στὸν ἄνθρωπο.
Ἂς δοῦμε κι ἕνα δεύτερο, τὸ ὁποῖο ἀναδύεται μέσα ἀπὸ κάποιες μικρὲς λεξοῦλες ποὺ ὑπάρχουν σ΄ αὐτὲς τὶς εὐαγγελικὲς περικοπές. Στὴν περικοπὴ τοῦ Ζακχαίου ἀναφέρεται ὅτι «τῇ ἡλικίᾳ μικρὸς ἦν» (Λουκ. ιθ' 3). Ἡ Χαναναία λέει στὸν Κύριο ὅτι «καὶ γὰρ τὰ κυνάρια ἐσθίουσι ἀπὸ τῶν ψιχίων τῶν πιπτόντων ἀπὸ τῆς τραπέζης» (Ματθ. ιε' 27). Καὶ στὴν παραβολὴ τοῦ Τελώνου καὶ τοῦ Φαρισαίου διαβάζουμε ὅτι ὁ τελώνης «μακρόθεν ἑστὼς» (Λουκ. ιη' 13). Ὅλες αὐτὲς οἱ λέξεις ἐκφράζουν τὴν συστολὴ τῆς ἀνθρώπινης φύσης, ὄχι τὸ θράσος, ὄχι τὸν ἀέρα. Ὁ πρῶτος, ὁ Ζακχαῖος, ἦταν μικρὸς στὸ ἀνάστημα καὶ αὐτὸ τὸν δυσκόλευε νὰ δεῖ τὸν Κύριο. Ὁ Θεὸς ὅμως δίνοντάς του αὐτὸ τὸ μειονέκτημα τοῦ ἔδωσε τὴν ἀφορμὴ νὰ ζήσει προσωπικὰ τὸ μυστήριο τῆς μετανοίας. Στὴ δεύτερη περίπτωση ἡ ὀλιγάρκεια αὐτῆς τῆς γυναίκας, τῆς Χαναναίας, ὅτι, δηλαδή, ἐδέχθη νὰ εἶναι σὰν ἕνα σκυλάκι, ἀποδέχθηκε τὴν περιφρόνηση τῶν μαθητῶν, φιλοξένησε στὴν ψυχή της ἀκόμη καὶ τὴν ἀπόρριψη τοῦ Χριστοῦ καὶ ἀπάντησε στὸν ἴδιο τὸν Κύριο -ποῦ τὸ βρῆκε τὸ θάρρος καὶ τὴ δύναμη;- μ᾿ αὐτὸν τὸν ἀποστομωτικὸ τρόπο, «ναί, Κύριε, κι ἐγὼ εἶμαι ἕνα σκυλάκι, ἀλλὰ καὶ τὰ σκυλάκια τρῶνε, ὄχι ἀπὸ τὰ περισσεύματα, ἀλλὰ τὰ ψιχουλάκια ποὺ πέφτουν ἀπὸ τὸ τραπέζι». Καὶ ὁ τελώνης, ἐνῶ ἤθελε νὰ εἶναι κοντὰ στὸν Θεό, «μακρόθεν ἕστη». Ἐνῶ ἡ ψυχή του ἤθελε νὰ Τὸν βλέπει, δὲν εἶχε τὸ κουράγιο νὰ σηκώσει τὸ βλέμμα του ἐπάνω Του• ἐνῶ εἶχε τόση ἀνάγκη νὰ ἀνοιγεῖ πρὸς τὴ χάρι τοῦ Θεοῦ, ἐστρέφετο μέσα στὸν ἑαυτό του καὶ ἔτυπτε τὸ στῆθος του.
Οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ τῶν περικοπῶν καὶ τῶν παραβολῶν, ποὺ ἀναφέραμε, μπόρεσαν νὰ θεωρήσουν τὸν ἑαυτό τους ἀνάξιο, ἀνίκανο γιὰ τὰ δῶρα τοῦ Θεοῦ καὶ γι᾿ αὐτὸ πῆγε ὁ Θεός πρὸς αὐτούς. Ἔχοντας αὐτὸ τὸ δεύτερο ἐχέγγυο τῆς ταπεινοφροσύνης ἔκανε τὴν ἐπίσκεψη τῆς χάριτός Του.
Ὑπάρχει κι ἕνα τρίτο στοιχεῖο ποὺ βγαίνει ἀπὸ αὐτὲς τὶς περικοπές. Εἶναι ἡ κινητικὴ διάθεση τῆς ψυχῆς. Δὲν ἔμειναν σὲ μιὰ ἀκρούλα. Ὁ Ζακχαῖος σκαρφάλωσε στὸ δενδρο γιὰ νὰ δεῖ. Ἡ Χαναναία ἔτρεξε καὶ πῆγε στὴν Ἱεριχώ, ὅπου ἦταν ὁ Κύριος. Ὁ τελώνης ἀνέβηκε στὸ ναὸ ὅπου βρίσκονταν οἱ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ, ἔτσι νόμιζε ὁ ταπεινὸς αὐτὸς τελώνης. Καὶ τέλος αὐτὸς ὁ ἄσωτος πῆρε τὰ πόδια του καὶ ἀκολούθησε τὸν δρόμο τῆς ντροπῆς, τὸν δρόμο τῆς ἐπιστροφῆς, ὁ ὁποῖος ὅμως ἦταν τελικὰ ὁ δρόμος τῆς δόξης καὶ ὁ δρόμος τῆς συναντήσεώς του μὲ τὸν Θεό.
Τὰ παραδείγματα αὐτὰ μᾶς δείχνουν τὰ τρία βασικὰ στοιχεῖα τῆς μετανοίας ποὺ προανέφερα: τὸ πρῶτο εἶναι τὸ ἀνυποψίαστον τῆς χάριτος, τὸ δεύτερο ἡ συστολὴ τῆς ταπεινώσεως, καὶ τὸ τρίτο εἶναι ἡ κίνηση τῆς ἐπιθυμίας, ἡ διάθεση νὰ κάνουμε κι ἐμεῖς κάτι. Ὑπάρχει κι ἕνα τέταρτο. Κι αὐτὸ εἶναι ἡ ὑπέρβαση τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ Χαναναία ἐξῆλθε τῶν ὁρίων αὐτῆς, ὁ Ζακχαῖος ἀπέδωσε εἰς τετραπλοῦν τὰ ὅσα εἶχε ὑπεξαιρέσει ἀπὸ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους. Ὁ ἄσωτος δέχθηκε νὰ μὴν εἶναι στὸ σπίτι τοῦ πατέρα του υἱός, ἀλλὰ νὰ τοῦ πεῖ «ποίησόν με ὡς ἕνα τῶν μισθίων σου» (Λουκ. ιε' 19), δέξε με στὸ σπίτι σὰν ἕνα δοῦλο, δὲν θέλω κἂν νὰ εἶμαι παιδί σου γιατί τὰ ἔκανα χάλια, κατασπατάλησα τὴν περιουσία σου.
Ὁ ἄνθρωπος ποὺ μετανοεῖ ἔχει τὴ διάθεση νὰ ὑπερβεῖ λίγο τὸν ἑαυτό του καὶ νὰ κάνει τὰ παραπάνω, τετραπλᾶ νὰ ἀποδώσει, ὅλη του τὴ ζωὴ νὰ προσφέρει, τὶς συνήθειές του νὰ καταστρέψει, τὰ πάντα νὰ κάνει. Κι ἔρχεται ὁ Θεὸς καὶ ἀντιπροσφέρει τὰ δῶρα τῆς μετανοίας. Στὸν πρῶτο, στὸν Ζακχαῖο, τὸ δῶρο ἦταν ἡ ἐπίσκεψη στὸ σπίτι του. Στὴ δεύτερη περίπτωση τῆς Χαναναίας, ἦταν τὸ θαῦμα τῆς κόρης της. Στὴν τρίτη περίπτωση, ἡ δικαίωση τοῦ τελώνου, «κατέβη δεδικαιωμένος» (Λουκ. ιη' 14). Καὶ τέλος, τὸ μεγάλο δῶρο στὸν ἄσωτο ἦταν ὁ ἐναγκαλισμός, τὸ τραπέζι, ὁ μόσχος ὁ σιτευτός, τὸ δαχτυλίδι, ἡ καινούργια στολή, τὸ πανηγύρι. Αὐτὰ εἶναι οἱ καρποὶ τῆς μετανοίας. Αὐτὸ εἶναι τὸ Πάσχα γιὰ τὸ ὁποῖο ἐμεῖς ἀγωνιζόμαστε.
Ἂς ξενικήσουμε τὴν πορεία περνῶντας ἀπὸ τὴν πόρτα, τὴν πύλη τῆς μετανοίας, ποὺ εἶναι ἡ Κυριακὴ τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου μ᾿ αὐτὴν τὴν ἀπόφαση. Νὰ εἴμαστε λίγο ταπεινοί, ἀνυποψίαστοι γιὰ τὸν ἑαυτό μας ὅτι θὰ ἔλθει ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ. Ἂς ἔχουμε τὴν ἐλπίδα κι ἂς ἀρκεσθοῦμε σὲ μιὰ γωνιά, ἔχοντας ὅμως τὴν ἐλπίδα τοῦ ἐλέους τοῦ Θεοῦ. Τὸ ἔλεος ζητοῦσε ὁ τελώνης, τὸ ἔλεος ζητοῦσε καὶ ἡ Χαναναία. Ἂς κάνουμε τὸν ἀγῶνα μας. Ἀγώνας εἶναι τὸ Τριώδιο. Ἀγώνας εἶναι ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Ἀγώνας εἶναι ἡ νηστεία. Ἀγώνας εἶναι ὁλόκληρη ἡ ζωή μας. Τὸ μερίδιο τοῦ ἀγῶνα μας νὰ τὸ συνεισφέρουμε κι ἐμεῖς. Ἂς ἀγαπήσουμε λίγο, ὄχι συμβατικά, ὄχι μὲ τὰ μέτρα μόνο τῆς λογικῆς μας -καὶ ἡ ἀνθρώπινη ἀγάπη ὅταν εἶναι αὐθεντικὴ δὲν ἔχει λογική, πόσο μᾶλλον ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸ πρέπει κι αὐτὴ νὰ ξεπερνᾶ τὰ μέτρα τοῦ ὀρθοῦ λόγου. Τότε ὁ Θεὸς θὰ χαρίσει καὶ σὲ μᾶς, στὸ τέλος αὐτῆς τῆς περιόδου, τὴν πανήγυρη τοῦ Πάσχα. Θὰ μᾶς κάνει τὴν ἐπίσκεψη στὸν οἶκο τῆς ψυχῆς μας, θὰ δώσει τὸ θαῦμα τῆς δικῆς μας Ἀναστάσεως, θὰ μᾶς χαρίσει τὴ δικαίωση ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες μας καὶ τέλος θὰ μᾶς φιλοξενήσει στὴν πανηγυρικὴ πασχάλιο τράπεζα τῆς ἑορτίου ἡμέρας τῆς Ἀναστάσεως ὅπου εὐχόμεθα ἐκ βαθέων, ὅλοι νὰ συναντηθοῦμε, κανεὶς νὰ μὴ λείψει.
Μὲ τὸ πνεῦμα αὐτὸ στὴν ἀρχὴ τοῦ Τριωδίου ἐπιτρέψτε μου νὰ εὐχηθῶ καλὴ πορεία γιὰ νὰ γιορτάσουμε καὶ ὅλοι μαζί, ὅπου κι ἂν βρισκόμαστε, τὴν εὐλογία τῆς πνευματικῆς Ἀναστάσεως καὶ μέσα στὴν καρδιά μας. Ἀμήν.
Μήνυμα
ΜΗΝΥΜΑ IΑΝΟΥΑΡΙΟΥ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2014
Ἡ ἑορτὴ τῆς Περιτομῆς τοῦ Κυρίου ἀποτελεῖ τὸν μεσαῖο κρίκο μιᾶς ἁλυσσίδας τριῶν ἑορτῶν ποὺ ἐμφανίζουν τὸν Κύριο ταπεινωμένο στὸν ἄνθρωπο καὶ γιὰ τὸν ἄνθρωπο, σὲ τέτοιο βαθμὸ ποὺ θὰ λέγαμε πὼς προκαλεῖ τὴ σκέψη καὶ σκανδαλίζει τὴν πίστη μας.
Ἡ πρώτη εἶναι ἡ κατὰ σάρκα Γέννησις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ποὺ μόλις πρὸ ἑβδομάδος ἑορτάσαμε, ὅπου ὁ Κύριος ἐνδυόμενος τὴν ἀνθρώπινη φύση «κενοῦται», ταπεινοῦται καὶ «λαμβάνει δούλου μορφήν» (Φιλιπ. β΄ 7). Ἡ τρίτη εἶναι αὐτὴ ποὺ σὲ λίγες μέρες θὰ ἑορτάσουμε, ἡ Βάπτισις τοῦ Κύριου. Ἐδῶ ἐμφανίζεται νὰ δέχεται ἀκόμη μεγαλύτερη ταπείνωση, ἀφοῦ ὁ Κύριος ἔχοντας ἤδη φορέσει τὴν ἀνθρώπινη φύση, ἀκουμπᾶ ὄχι βέβαια κατὰ τὴν οὐσία ἀλλὰ κατὰ τὸν τύπο, καὶ σ᾿ αὐτὴν τὴ φοβερὴ ἀρρώστεια της, τὴν πτώση.
Ἡ δεύτερη εἶναι ἡ ἑορτὴ τῆς Περιτομῆς, ὅπου ὁ Κύριος δέχεται μιὰ ἐπὶ πλέον ταπείνωση τῆς σαρκός του• εἶναι ἡ ταπείνωση ἐνώπιον τοῦ παλαιοῦ νόμου. Οἱ ὑπόλοιπες δεσποτικὲς ἑορτές, ἡ Μεταμόρφωσις, ἡ Εἴσοδος εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα, ἡ Ἀνάστασις καὶ ἡ Ἀνάληψις, μὲ ἐξαίρεση αὐτὲς τοῦ πάθους ποὺ ὅμως ἀκολουθοῦνται ἀμέσως ἀπὸ τὴν Ἀνάσταση, εἶναι ἑορτὲς ποὺ δείχνουν τὴ δόξα τῆς θεότητός Του.
Ἡ ἑορτὴ αὐτὴ εἶναι κάπως δύσκολη στὴν κατανόησή της καὶ κλειστὴ στὸ μήνυμά της. Ἡ περιτομὴ ἀποτελοῦσε παλαιὰ νομικὴ διάταξη τῶν Ἑβραίων. Αὐτὸν τὸν νόμο τῆς περιτομῆς τῆς σαρκός, ἐν ἄκρᾳ ταπεινώσει, «ἐκπληροῖ» ὁ Κύριος σήμερα. Ἡ περιτομή, ὅμως, τῆς σαρκὸς συνδυάζεται μὲ δύο ἄλλες περιτομές• μία πνευματικὴ καὶ μία συμβολική, ποὺ ὑπαινίσσονται μία τρίτη, τὴν μυστικὴ γιὰ τὴν ὁποία μᾶς ὁμιλεῖ ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὶς πρὸς Ρωμαίους, πρὸς Γαλάτας καὶ πρὸς Κολασσαεῖς ἐπιστολές του.
Ἡ πνευματικὴ περιτομὴ εἶναι ἡ τομή, ἡ κατάργηση τοῦ νόμου καὶ ὁ ἐγκαινιασμὸς τῆς χάριτος. «Χριστοῦ περιτμηθέντος ἐτμήθη νόμος, καὶ νόμου τμηθέντος εἰσήχθη χάρις», μᾶς λέγουν οἱ στίχοι τοῦ συναξαρίου. «Παρῆλθεν ἡ σκιὰ τοῦ νόμου τῆς χάριτος ἐλθούσης» (Δοξαστ. ἑσπερ. β' ἤχου), τονίζει ὁ ὑμνογράφος τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἀποτέμνεται ὁ νόμος, ἀπογυμνώνεται ἀπὸ κάθε τι ἐπουσιῶδες καὶ ἀνελεύθερο καὶ προσφέρεται στοὺς πιστοὺς ἡ ἐλευθερία τῆς χάριτος.
Ὑπάρχει ὅμως καὶ μία τρίτη περιτομὴ ἐκτὸς ἀπὸ αὐτὴ τῆς σαρκὸς καὶ τοῦ νόμου. Εἶναι ἡ περιτομὴ ποὺ ἀναφέρεται στὰ τροπάρια τοῦ κανόνος ὡς σχολιασμὸς τοῦ ὅτι τὸ γεγονὸς ἔλαβε χώραν τὴν ὀγδόη ἡμέρα ἀπὸ τῆς γεννήσεως. Ἡ ὀγδόη ἡμέρα ἀπὸ τῆς γεννήσεως τοῦ Κυρίου καὶ τῆς ἀναγεννήσεως τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως αὐτὴ ἀναφέρεται στὴν Καινὴ τώρα Διαθήκη, εἶναι σύμβολο τῆς αἰωνιότητος. Γι᾿ αὐτὸ καὶ τὸ ὄνομα δίδεται τὴν ὀγδόη ἡμέρα. Τὸ ὄνομα εἶναι γιὰ τὸν καθένα μας τὸ πιστοποιητικὸ τῆς αἰωνιότητος: «Χαίρετε ὅτι τὰ ὀνόματα ὑμῶν ἐγράφη ἐν τοῖς οὐρανοῖς» (Λουκ. ι' 20).
Σήμερα, λοιπόν, ποὺ ἀλλάζει ὁ χρόνος ὡς ἔτος καὶ χρονολογία, καλὸ θὰ εἶναι νὰ γνωρίζουμε ὅτι ἀλλάζει ὁ χρόνος καὶ ὡς οὐσία• μπολιάζεται μὲ τὸ πνεῦμα καὶ τὴ χάρι τῆς αἰωνιότητος. Ἡ Περιτομὴ τοῦ Κυρίου σημαδεύει καὶ τὴν περιτομὴ τοῦ χρόνου, τὴ μεταμόρφωσή του σὲ αἰωνιότητα.
Αὐτὲς οἱ τρεῖς περιτομές, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, τῆς σαρκός -ἡ οὐσιαστική-, τοῦ νόμου -ἡ πνευματικὴ- καὶ τοῦ χρόνου -ἡ συμβολική-, προεικονίζουν τὴν τελεία, τὴ μυστικὴ περιτομὴ• εἶναι ἡ «ἀχειροποίητος περιτομὴ» τοῦ σημερινοῦ ἀποστολικοῦ ἀναγνώσματος (Κολ. β' 11), ἡ περιτομὴ τῆς καρδίας «ἐν πνεύματι οὐ γράμματι» (Ρωμ. β' 29) καὶ (Πράξ. ζ' 51).
Οἱ πρῶτες περιτομὲς στὴν οὐσία σημαίνουν μερικὴ τομή• ὅ,τι μολύνει τὴ σάρκα, ὅ,τι στενεύει τὸ νόμο, ὅ,τι παχαίνει τὸ χρόνο σήμερα κόβεται καὶ ἔτσι μεταμορφώνεται ἡ σάρκα σὲ πνεῦμα, ὁ νόμος σὲ χάρι, ὁ χρόνος σὲ αἰωνιότητα. Ἡ μυστικὴ ὅμως περιτομὴ εἶναι μιὰ ἀπόλυτη ἐκτομὴ τῶν παθῶν καὶ τοῦ φρονήματος τῆς ἁμαρτίας. Εἶναι αὐτὴ ποὺ τὸν ἄνθρωπο τὸν κάνει ὄχι κυνηγό, ἀλλὰ μέτοχο τῆς ζωῆς τοῦ πνεύματος, τῆς χάριτος, τῆς αἰωνιότητος, ἀπὸ τώρα ποὺ φοροῦμε ἀκόμη τὴ σάρκα, ποὺ ζοῦμε ἐν χρόνῳ, ποὺ καλούμεθα νὰ τηροῦμε τὶς ἐντολές. Εἶναι αὐτὴ ποὺ μᾶς μεταμορφώνει σὲ θεϊκοὺς ἀνθρώπους• ποὺ ἐκτέμνει τὰ πάθη μας, περιτέμνει τὴ φύση μας καὶ συντέμνει τὸ χρόνο μας. Μᾶς κάνει νὰ μὴν ζοῦμε ἔντονα τὴ φύση, τὴ σάρκα, τὸν νόμο, τὸν χρόνο.
Παράξενο αὐτὸ τὸ τελευταῖο. Καὶ ὅμως τὸ ἐπιλέγω γιὰ εὐχή. Ὁ χρόνος μας νὰ εἶναι συντετμημένος φέτος, «συνεσταλμένος» (Α' Κορ. ζ' 29). Ὄχι βέβαια, συντετμημένος στὸ μῆκος. Κάθε ἄλλο. Ἀλλὰ συντετμημένος στὴ φυσικὴ οὐσία του. Ὅσο λιγοστεύει σὲ φυσικὴ οὐσία καὶ κοσμικὴ σημασία, τόσο χάνει τὴν παχύτητά του, λεπτύνεται, μετασχηματίζεται σὲ αἰωνιότητα.
Σᾶς εὔχομαι «χρόνια πολλά», σᾶς εὔχομαι καὶ «χρόνια αἰώνια»• τὰ πολλὰ αὐτῆς τῆς ζωῆς ἀλλὰ καὶ τὰ αἰώνια ποὺ ἀρχίζουν ἀπὸ σήμερα καὶ δὲν τελειώνουν ποτέ.
Καλὴ χρονιὰ καὶ εὐλογημένη!
Μήνυμα
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΜΗΝΥΜΑ
οὐρανὸν τὸ Σπήλαιον, θρόνον Χερουβικόν τὴν Παρθένον,
τὴν φάτνην χωρίον ἐν ᾧ ἀνεκλίθη ὁ ἀχώρnτος, Χριστὸς ὁ Θεός,
ὃν ἀνυμνοῦντες μεγαλύνομεν»
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
«ΚΑΛΗ ΚΑΙ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΧΡΟΝΙΑ!»
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
Χριστουγεννιάτικο Μήνυμα 2013 - Ἐγκύκλιος 92η
ΜHΝYMA ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013
Ἡ θεία λατρεία ἔχει ἄμεση σχέση μέ αὐτό ποὺ ὀνομάζουμε θεία οἰκονομία. Ἡ θεία λειτουργία εἶναι ἡ ἐπανάληψη τοῦ γεγονότος τῆς Θείας Ἐνανθρωπήσεως, τοῦ γεγονότος τῆς Πεντηκοστῆς, τοῦ γεγονότος τῆς Μεταμορφώσεως, τοῦ γεγονότος τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου, τοῦ γεγονότος τῆς Θείας Ἀναλήψεως. Θυμόμαστε ἀκόμη καί αὐτά ποὺ θά συμβοῦν, τή μέλλουσα κρίση. Θυμόμαστε «τῆς δευτέρας καί ἐνδόξου πάλιν παρουσίας»• θυμόμαστε αὐτό ποὺ θά γίνει. Δέν εἶναι ἕνα λεκτικό φραστικό ὡραῖο πρᾶγμα ποὺ λέγεται, ἀλλά εἶναι μιά ἔκφραση τοῦ πῶς ζεῖ κανείς μέσα στήν Θεία Οἰκονομία.
Ὅπως ἐκχύθηκε ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ στούς δώδεκα ἀποστόλους τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς καί δι’ αὐτῶν στόν λαό, μέ τόν ἴδιο τρόπο κι ἐμεῖς σέ κάθε λειτουργία προσδοκοῦμε αὐτή ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ νά ἐκχυθεῖ ἐπάνω μας καί νά διαφωτίσει τήν ὅλη μας ὕπαρξη.
Ὅπως συνέβη τό γεγονός τῆς Μεταμορφώσεως ἐνώπιον τῶν μαθητῶν καί παρουσίᾳ τῶν προσώπων τοῦ Μωϋσέως καί τοῦ προφήτη Ἠλία, κατά τόν ἴδιο τρόπο κάθε στιγμὴ τῆς θείας λατρείας εἶναι μιά εὐκαιρία -ἔτσι τήν προσφέρει ἡ Ἐκκλησία, ἔτσι καί μόνον τήν ζεῖ-, νά ζήσουμε κι ἐμεῖς τή Μεταμόρφωση τοῦ Κυρίου ἐν ἡμῖν. Ὁ Κύριος παρουσιάζεται «ἐν ἑτέρᾳ μορφῇ», ἀλλοιώτικος ἀπ’ ὅ,τι νόμιζαν, ἀπ’ ὅ,τι Τόν ἤξεραν. Τόν ἐγνώριζαν ὡς διδάσκαλο, ἀλλά στὸ Θαβὼρ ἐμφανίζεται μὲ «τὸ πρόσωπον ἕτερον». Ἕτερον θά πεῖ «ἠλλοιωμένον», «ξένον», ἐνδεικτικὸ τῆς θεότητος. Αὐτήν τήν ἀλλοίωση ἐμεῖς τήν ψάχνουμε στή σχέση μας μέ τόν Θεό.
Ἡ στάση μας ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ ὡς πιστῶν καί ὡς Ἐκκλησίας εἶναι στάση συντριβῆς, ταπεινώσεως καί συστολῆς. Ὁ Κύριος ἀποκαλεῖ τούς μαθητές Του φίλους. Αὐτοί ὅμως ποτέ δέν διανοοῦνται νά τόν ἀποκαλέσουν φίλο. Ὁ Κύριος κενώνει διαρκῶς τόν ἑαυτό Του στήν ἱστορία Του. Ἐμεῖς ὅμως ποτέ δέν τολμοῦμε νά ζητήσουμε τήν κένωσή Του. Δέν μποροῦμε νά ζητήσουμε τή σταύρωση καί θυσία Του γιά μᾶς. Αὐτός τό κάνει καί ἐμεῖς ταπεινωνόμαστε. Δέν τό ζητοῦμε. Ποτέ δέν θά μπορούσαμε νά διανοηθοῦμε νά ζητήσουμε τέτοια κένωση ἀπό τόν Θεό. Ἐπίσης ὁ Θεός δίνει σημεῖα καί κάνει θαύματα. Ἐμεῖς ὅμως ποτέ δέν ζητοῦμε σημεῖα καί θαύματα. Ζητοῦμε τήν παρουσία Του. Δέν θέλουμε νά παχύνεται ἐμφανιζόμενος καί ἀποκαλυπτόμενος, ἀλλά νά δοξάζεται ἀενάως κρυπτόμενος. Ὅταν ζητοῦμε τήν ἐμφάνιση τοῦ Θεοῦ, τότε Τόν ξοδεύουμε. Ὅταν Αὐτός ἐμφανίζεται ἀπό μόνος Του, τότε δοξάζεται. Αὐτή εἶναι ἡ σοφία καί ἡ ἀγάπη Του.
Μήνυμα Νοεμβρίου - Δεκεμβρίου 2013
ΔΗΛΩΣΗ
Μητροπολίτου Μεσογαίας & Λαυρεωτικῆς Νικολάου
28 Ὀκτωβρίου 2013
Σήμερα γιορτάζουμε μιὰ μέρα δόξας τῆς ἱστορίας μας, μιὰ μέρα πανηγυρικῆς ἀπόδειξης τῆς ἡρωικῆς ἑλληνικῆς ψυχῆς μας. Ὅλοι οἱ τότε ἰσχυροί, Γερμανοὶ καὶ Ἰταλοί, ἐναντίον μας. Οἱ γονεῖς μας φτωχοί, μικροί, ἀδύνατοι. Δυνατοὶ ὅμως στὴν ψυχή, μεγάλοι στὰ ὁράματα, πλούσιοι σὲ ἰδανικά. Μὲ κυβερνῆτες ποὺ ἄκουγαν τὸν ἀναστεναγμὸ τῆς ἱστορίας καὶ ἤξεραν νὰ ἐκφράζουν τὴ φωνὴ τοῦ λαοῦ στὶς ἀπειλὲς τῶν ξένων καὶ ὄχι τὴ λαίμαργη βούληση τῶν ἀδίστακτων δυνάμεων στὸν γονατισμένο καὶ τότε λαό. Τὸ ΟΧΙ δὲν τὸ εἶπε ἕνας• τὸ εἶπε ὁλόκληρος ὁ λαός. Ἁπλά, βρέθηκε αὐτὸς ποὺ συνδύασε τὴν ἁρμοδιότητα τῆς ἐξουσίας του μὲ τὸν παλμὸ τοῦ λαοῦ.
Καὶ σήμερα ἡ πατρίδα μας βρίσκεται σὲ ἰδιότυπη ἐμπόλεμη κατάσταση καὶ ζεῖ σὲ κατοχή. Καὶ αὐτὴ τὴ φορὰ δυστυχῶς Γερμανική. Καὶ ὄχι μόνον. Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι, θύματα καὶ τῆς δικῆς μας ἀπερισκεψίας καὶ μικρόνοιας, ξεγελαστήκαμε καὶ παρασυρθήκαμε σὲ ἀνόητη ζωή. Χαλάσαμε ὡς λαός. Τὶς τελευταῖες δεκαετίες φροντίσαμε νὰ καταστρέψουμε ἕνα-ἕνα τὰ θεμέλιά μας, τοὺς βωμοὺς καὶ τὰ ἱερά μας, πίστη, παιδεία, παράδοση, ἱστορία, γλῶσσα, θεσμούς, ἀξίες. Γι’ αὐτὸ καὶ δὲν ἀντέξαμε τὴ σύγχρονη ἐπίθεση. Καὶ νὰ ποῦ φτάσαμε! Μέσα σὲ λίγα χρόνια βλέπουμε τὶς περιουσίες μας νὰ χάνονται, τὴν ἀνεργία νὰ αὐξάνεται, τοὺς νέους μας νὰ ἐκπατρίζονται, τὸν λαό μας νὰ πεινάει, τὴν ἀξιοπρέπειά μας νὰ ἐξανεμίζεται, τὴ χώρα μας νὰ ἀδειάζει. Βουλιάξαμε σὲ χρέη καὶ δάνεια, βυθιστήκαμε σὲ προβλήματα καὶ ἀδιέξοδα, γεμίσαμε συσσίτια.
Ἂν συνεχίσουμε ἔτσι, σὲ λίγο θὰ τρῶμε μπομπότα καὶ κονσερβαρισμένες τροφές. Ἂν τὰ βρίσκουμε κι’ αὐτά. Ἡ ἑλληνικὴ σημαία δὲν θὰ μονοπωλεῖ τὴν κυριαρχία μας σὲ αὐτὸν τὸν τόπο. Κάποιες ἄλλες ξένες σημαῖες θὰ θυμίζουν τὰ λάθη μας καὶ τὴν κατοχικὴ μανία ἄλλων λαῶν. Κάτι πρέπει νά ἀλλάξει. Τώρα. Ἄμεσα. Χωρὶς δεύτερη σκέψη, δίχως καμία καθυστέρηση. Αὐτοὶ ποὺ μὲ τὴν ψῆφο μας διαχειρίζονται τὶς τύχες μας ἴσως ἀποκατέστησαν τὴν ἀξιοπιστία μας στὸ ἐξωτερικό, ἴσως μείωσαν τοὺς δεῖκτες τῆς ὕφεσης, ἴσως δημιούργησαν πρωτογενὲς πλεόνασμα. Ἔτσι μᾶς λένε. Δὲν θέλουμε νὰ τοὺς ἀδικήσουμε, τοὺς πιστεύουμε. Οἱ ἴδιοι ὅμως φορολόγησαν ἀδυσώπητα τὸν λαό, δημιούργησαν στρατιὲς ἀνέργων, πλήθη πεινασμένων καὶ ἀπελπισμένων, ἑκατομμύρια φτωχῶν καὶ λεγεῶνες αὐτοεξορίστων. Καὶ τὸ χειρότερο, γέννησαν πολιτικὰ μορφώματα καὶ κοινωνικὰ ἐκρηκτικὰ μείγματα πού, ἂν δὲν γίνει κάτι σύντομα, θὰ βρεθοῦμε μέσα σὲ μία κοινωνία ἀνεξέλεγκτης ἀναρχίας καὶ ἀνασφάλειας, βίας καὶ ἐγκλήματος, διάλυσης καὶ καταστροφῆς, διχασμένοι καὶ ἀγριεμένοι, μὲ κυβερνῆτες χωρὶς ἀξίες, δίχως ὑπόληψη καὶ σοβαρότητα, πραγματικὰ ἐπικίνδυνους. Ἀλήθεια, ποιός θὰ πάρει αὐτὴ τὴν εὐθύνη; ποιός θὰ ἀντέξει τὸν αἰώνιο στιγματισμὸ τῆς ἱστορίας;
«Ποτέ ἡ χώρα δὲν ἦταν σὲ χειρότερο σημεῖο», εἶπε πρὶν ἀπὸ λίγες μέρες κάποιος ἀπὸ τοὺς σημερινοὺς ἀντιπολιτευόμενους πολιτικούς. Καὶ ἔχει δίκιο. Ἀλλὰ καὶ ποτέ δὲν εἶχε τόσο ἐπικίνδυνες πολιτικὲς ἐναλλακτικὲς λύσεις. Τὸ παρὸν τῆς χώρας εἶναι δραματικό. Ἀλλὰ καὶ τὸ μέλλον της πολὺ ζοφερό. Ὄχι γιατὶ δὲν ὑπάρχουν λύσεις, ἀλλὰ γιατὶ δὲν βρίσκονται πολιτικοὶ μὲ καθαρή σκέψη καὶ ἐξυπνάδα, μὲ ἡρωισμὸ καὶ τόλμη. Τουλάχιστον στὸ ὁρατὸ πολιτικὸ φάσμα.
Δὲν θέλουμε πολιτικοὺς ποὺ μόνο νὰ ψηφίζουν κατὰ παραγγελία νόμους. Θέλουμε ἀνθρώπους νὰ μᾶς κυβερνήσουν, ἴσως νὰ μᾶς διορθώσουν. Ὄχι νὰ μᾶς τιμωρήσουν γιὰ τὰ δικά τους κυρίως λάθη. Τοὺς θέλουμε νὰ ἐκπροσωποῦν τὸν λαό στοὺς δανειστές. Ὄχι τὸ ἀντίστροφο. Δὲν ἀντέχουμε πολιτικὲς συμβιβασμοῦ, γιατὶ ἡ ἀξιοπρέπειά μας δὲν ἐπιδέχεται οὔτε καθυστερήσεις οὔτε καὶ μισὲς λύσεις. Δὲν τοὺς ψηφίσαμε γιὰ νὰ μᾶς στείψουν στὸ ὄνομα τῆς Εὐρωπαϊκῆς σκοπιμότητας οὔτε γιὰ νὰ ἀντικαταστήσουν τὴν πίστη μας στὸν Τριαδικὸ Θεὸ μὲ τὴν ὑποτέλειά μας στὴ μνημονιακὴ Τρόϊκα. Δὲν τοὺς ἐκλέξαμε γιὰ νὰ μᾶς δέσουν μὲ εὐρωπαϊκὲς χειροπέδες οὔτε γιὰ νὰ ὑπογράψουνε τὸν ὑπαρκτικὸ ἐκφυλισμὸ μας, ἀλλὰ γιὰ νὰ ἐκφράζουν τὴ δόξα τοῦ ἱστορικοῦ λαοῦ μας. Δὲν τοὺς ψηφίσαμε γιὰ νὰ σώσουν τὸ Εὐρώ• τοὺς ἐξουσιοδοτήσαμε νὰ σώσουν τὴν ἱστορία μας, τὴ ζωή μας, τὴν καθημερινότητά μας, τὴν ἀξιοπρέπειά μας, ἐμᾶς τοὺς ἴδιους.
Χωρὶς ἀμφιβολία, κάτι πρέπει νὰ γίνει. Τὴν πορεία μᾶς τὴν δείχνει ἡ σημερινὴ μέρα. Εἶναι μονόδρομος. Ἡ χώρα μας τὴν ἱστορία της τὴν ἔγραψε στὸ παρελθὸν μὲ ἕνα ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ, μὲ ἕνα ἡρωικὸ ΟΧΙ, ποὺ τὰ εἴπανε κάποιοι συγκεκριμένοι ἄνθρωποι τὴν κατάλληλη στιγμή. Ὅταν ἔφτασαν οἱ πρόγονοί μας νὰ τρῶνε ποντίκια καὶ γέμισαν μὲ ἀρρώστιες, τότε ἔκαναν τὴν ἔξοδό τους στὸ Μεσολόγγι καὶ ὅταν ἡ κατοχὴ χτυποῦσε τὴν πόρτα τῆς πατρίδας μας τὸ 1941, δυὸ νέοι ὁ Μανώλης Γλέζος καὶ ὁ Λάκης Σάντας τόλμησαν νὰ κατεβάσουν τὴ Γερμανικὴ σημαία ἀπὸ τὸν βράχο τῆς Ἀκρόπολης. Τέτοια πρότυπα κρύβει στὰ σπλάγχνα του ὁ λαός μας. Τέτοια γονίδια ἔχει ἡ ταυτότητά μας.
Θέλουμε πολιτικούς ποὺ νὰ ποῦνε ΟΧΙ στὴν Τρόικα καὶ νὰ δείξουν τὶ σημαίνει ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ σὲ ὅλο τὸν κόσμο. Θέλουμε ὁδηγοὺς σὲ μία ἔξοδο ἐλεύθερων πολιορκημένων γιὰ νὰ κατεβάσουμε κάθε ξενικὴ σημαία ἀπὸ τὴν Ἀκρόπολη τῆς ἱστορίας, τοῦ τόπου καὶ τοῦ πολιτισμοῦ μας. Ἂν δὲν βρεθοῦν ἡγέτες μὲ ἡρωικὰ χαρακτηριστικά, χαθήκαμε. Δώσαμε τὸν ἱδρῶτα μας, δώσαμε καὶ τὸ δάκρυ μας. Δὲν θὰ δώσουμε ὅμως καμιὰ σταγόνα ἀπὸ τὸ αἷμα μας. Αὐτὸ πρέπει νὰ βρεθεῖ αὐτὸς ποὺ θὰ τὸ πεῖ σὲ ὅλον τὸν κόσμο. Γιατὶ ἐκεῖ φτάσαμε. Μόνο τὸ αἷμα μᾶς ἔμεινε.
Θὰ μᾶς ποῦνε ὅτι, ἂν τολμήσουμε ἔτσι, θὰ ἔρθουν τὰ χειρότερα. Δὲν ὑπάρχουν πλέον χειρότερα. Ὑπάρχει ἡ εὐκαιρία τοῦ ἡρωισμοῦ. Τὸ ΟΧΙ καὶ τὸ ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ δὲν τὰ ἀκουλούθησε μιὰ φαινομενικὴ ἧττα• τὰ διαδέχθηκε ἡ δόξα. Γι’ αὐτὸ κι ἐμεῖς σήμερα γιορτάζουμε. Ἡ μπομπότα μὲ ἀξιοπρέπεια ἀξίζει περισσότερο ἀπὸ τὸ σουβλάκι μὲ ὑποτέλεια. Τὴν ὅποια δυσκολία καὶ θυσία, μὲ ἐνθουσιασμὸ θὰ τὴν σηκώσουμε ὡς συνακόλουθο τοῦ ἡρωισμοῦ. Δὲν μποροῦμε ὅμως ἄλλο νὰ τὴν ἀντέξουμε ὡς συνέπεια δουλικότητας καὶ ἐξευτελισμοῦ.
Μέχρι σήμερα ἔχουμε δεῖ μέτρα, συμφωνίες, εἰς βάρος μας ἐκβιασμούς, ἀνεκπλήρωτες ὑποσχέσεις, ἀτέλειωτες ὑποχωρήσεις. Δὲν ἔχουμε δεῖ καμία νίκη, καθόλου τόλμη. Κάνουμε ἔκκληση στὸν πολιτικό μας κόσμο. Ὀφείλουν νὰ φωνάξουνε παντοῦ ὅτι δὲν πεινᾶμε μόνον ὡς πολίτες, κυρίως πονᾶμε ὡς λαός. Ὅποιος ἡγέτης στὴν παροῦσα φάση δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι ριψοκίνδυνος, γίνεται ἀπὸ μόνος του ἐπικίνδυνος. Ἀντίθετα, ἂν βρεθοῦν τώρα κάποιοι ποὺ μπορέσουν νὰ κινηθοῦν μὲ συνέπεια στὴν ἱστορία μας, τότε θὰ μπορέσουμε κι ἐμεῖς νὰ τοὺς συγχωρέσουμε γιὰ ὅσα κατεργάστηκε εἰς βάρος μας ἡ ὑποτέλεια στὴν ξένη λογικὴ καὶ τὰ ἀλλότρια συμφέροντα. Ἐὰν σιωπήσουν, δὲν θὰ τοὺς συγχωρέσει ἡ ἱστορία. Δὲν μᾶς ἐνδιαφέρει πλέον ποιός φταίει γιὰ τὴ σημερινή μας κατάσταση. Μᾶς νοιάζει ποιὸς καὶ τὶ θὰ μᾶς σώσει. Ψάχνουμε γιὰ πατριῶτες, ὄχι γιὰ ἐνόχους. Ἂν οἱ πολιτικοί μας ἔκαναν ὣς τώρα τὸ σωστό, θὰ τοὺς παραδεχόμασταν ἐμεῖς ὡς ἱκανούς. Ἂν τὸ κάνουν τώρα, αὐτὴ τὴ στιγμή, θὰ τοὺς ὁμολογήσει ἡ ἱστορία ὡς ἐθνικὰ μεγάλους. Καὶ ἔξυπνους.
Τὸ ΟΧΙ τοῦ 1940 δὲν εἶχε καμία λογική, εἶχε ὅμως ἐξυπνάδα καὶ ἀξιοπρέπεια. Τώρα τὸ ΟΧΙ ἔχει τὴ σοφία τοῦ αὐτονόητου καὶ τὴ σαφήνεια τῆς μοναδικῆς λύσης. Οἱ νίκες δὲν στηρίζονται σὲ ΝΑΙ συμβιβασμοῦ. Στηρίζονται σὲ ΟΧΙ ἡρωισμοῦ.
Δήλωση Μητροπολίτου 28 Ὀκτωβρίου 2013
ΜΗΝΥΜΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2013
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Ἡ 1η Σεπτεμβρίου κάθε ἔτους ὀνομάζεται ἀρχὴ τῆς Ἰνδίκτου καὶ ἑορτάζεται στὴν Ἐκκλησία μας ὡς ἡ ἀρχὴ τοῦ νέου ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους. Μὲ τὴν εὐκαιρία λοιπὸν αὐτήν, εὔχομαι σὲ ὅλους σας ἡ νέα ἐκκλησιαστικὴ χρονιὰ νὰ εἶναι καρποφόρα καὶ εὐλογημένη.
Οἱ μέρες ποὺ βρίσκονται μπροστά μας διαγράφονται δύσκολες. Οὔτε οἱ συνθῆκες καὶ οἱ ὅροι τῶν τελευταίων ἐτῶν δικαιολογοῦν αἰσιοδοξία οὔτε ἡ παγκόσμια κατάσταση μᾶς ἐπιτρέπει νὰ ἐλπίζουμε σὲ ἀνώδυνη ἀναστροφὴ τοῦ κλίματος. Κρίσιμα γεγονότα στὴν Εὐρώπη, προκλητὲς ἐξεγέρσεις στὴ γεωγραφικὴ γειτονιά μας ἀλλὰ καὶ λάθος ἐπιλογὲς σὲ ὁλόκληρο τὸν πλανήτη ρυθμίζουν τὶς λεπτομέρειες τῆς ζωῆς μας σὲ κοινωνικό, οἰκονομικό, ἐθνικὸ ἀλλὰ καὶ πνευματικὸ ἐπίπεδο. Ὁ πόλεμος ποὺ διεξάγεται παγκοσμίως καὶ στὸν ὁποῖο ὀφείλεται ἡ ὅλη ἀναταραχὴ εἶναι καὶ οἰκονομικός, εἶναι ὅμως κυρίως πνευματικός. Καὶ στὴν πατρίδα μας, τὸ ξήλωμα τοῦ πολιτισμοῦ καὶ τῆς πίστης, τὸ ξέφτισμα τῶν παραδόσεων καὶ τῶν συνηθειῶν μας, ἡ ἀλλοίωση τῆς νοοτροπίας καὶ τοῦ ἤθους ἐξελίσσονται μὲ ἐπιταχυνόμενους ρυθμούς.
Ἡ μόνη ἐλπίδα μας θὰ μποροῦσε νὰ εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Ὄχι βέβαια ἡ ἐκκλησία τῆς ἐκκοσμίκευσης καὶ τοῦ συμβιβασμοῦ, ὄχι ἡ ἐκκλησία τῶν νεκρῶν συνηθειῶν καὶ τῆς τυπολατρίας, ὄχι ἡ ἐκκλησία τῆς βίας καὶ τοῦ ἐμπαθοῦς ζηλωτισμοῦ, ὄχι ἡ ἐκκλησία τῆς ἀδράνειας καὶ τοῦ ἐφησυχασμοῦ, ὄχι ἡ ἐκκλησία ὡς ἐξάρτημα τοῦ κοσμικοῦ κράτους. Ἡ μόνη λύση εἶναι ἡ Ἐκκλησία τῆς ὁμολογίας καὶ τοῦ ἡρωισμοῦ, ἡ Ἐκκλησία τοῦ συνεποῦς βίου καὶ τοῦ ἀληθοῦς ἁγιασμοῦ, ἡ Ἐκκλησία τῆς γνήσιας ἀγάπης καὶ τῆς αὐθεντικῆς προσευχῆς, ἡ Ἐκκλησία τῆς εὐλογημένης μας παράδοσης καὶ τοῦ καινοτόμου λόγου, ἡ Ἐκκλησία τοῦ σταυρωμένου καὶ ἀναστημένου Χριστοῦ.
Γιὰ αὐτὸ καὶ σᾶς προτρέπω ὅλους, ὅπου συναντήσετε ζωντανό λόγο, καθαρὴ μαρτυρία, τίμιο ἱερέα, ἀληθινὴ ζωή, νὰ τὰ στηρίξετε μὲ ὅλη σας τὴ δύναμη ὡς ὅ,τι πολυτιμότερο ὑπάρχει. Παράλληλα ὅμως σᾶς καλῶ νὰ ἀγωνιστοῦμε μαζὶ γιὰ τὴν ἐξυγίανση τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας ζωῆς. Ὅπου δεῖτε ψέμα, συμφέρον, τεμπελιά, ἀδιαφορία, ἀνηθικότητα, ἐκμετάλλευση, πρόκληση, ἀσέβεια στὴ ζωὴ τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας, στιγματῆστε το μέσα σας καὶ μὴ διστάσετε διακριτικὰ νὰ τὸ μοιρασθεῖτε μαζί μας. Δὲν θὰ φερθοῦμε σκληρὰ σὲ κανένα πρόσωπο, ἀλλὰ καὶ δὲν θὰ ἐπιτρέψουμε τὸν πνευματικὸ ἐκφυλισμό μας σὲ κανέναν ἀπολύτως. Πρέπει νὰ τὸ καταλάβουμε ὅλοι. Δὲν ὑπάρχουν περιθώρια ἀνοχῆς στὴν ἀσέβεια καὶ στὸ γκρέμισμα τῆς πίστης. Ἡ ἐξυγίανση καὶ τὸ ζωντάνεμά μας εἶναι μονόδρομος. Καὶ πρέπει νὰ τὸν βαδίσουμε ὅλοι μαζί.
Ἡ ἀρχὴ τῆς Ἰνδίκτου ὅμως συνδυάζεται καὶ μὲ τὴν ἔναρξη τῆς νέας σχολικῆς χρονιᾶς. Εἴθισται μὲ αὐτὴ τὴν ἀφορμή, κάθε χρόνο ὁ Μητροπολίτης νὰ στέλνει μιὰ ἐγκύκλιο στὰ παιδιά. Ἐγὼ φέτος δὲν θὰ τὸ κάνω, γιατὶ οὔτε ἡ κραυγή μου θὰ ἀκουστεῖ οὔτε ἡ φωνή μου θὰ γίνει κατανοητὴ ἐκείνη τὴ στιγμή.
Ἀπευθύνομαι ὅμως σὲ σᾶς, ὡς πιστοὺς τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ ὡς ἁγνοὺς πολῖτες τῆς τσακισμένης κοινωνίας μας. Ἡ πρώτη αἰτία τοῦ παγκόσμιου διασυρμοῦ μας καὶ τῆς κοινωνικο-οικονομικῆς κρίσης μας εἶναι ἡ ἀπονεύρωση καὶ ἴσως ἀπονέκρωση τῆς παιδείας μας. Αὐτὴ εἶναι ἡ σπονδυλικὴ στήλη τῆς ἐθνικῆς μας ὑπόστασης. Ἀσυγχώρητα ἐπιπόλαιες ἢ καὶ καταστροφικὲς πολιτικὲς στὸν χῶρο τῆς παιδείας, ἐδῶ καὶ χρόνια, προσπάθησαν συστηματικὰ νὰ μᾶς ἀποξενώσουν ἀπὸ τὴ γλῶσσα μας, νὰ ξεθωριάσουν τὴν ἱστορία μας, νὰ γελοιοποιήσουν τὴν πίστη μας, νὰ ἀλλοιώσουν τὶς διαχρονικὲς ἀρχές μας, νὰ καταργήσουν τὴν ἠθική μας, νὰ ἀμφισβητήσουν τὶς ἱστορικὲς σταθερές μας, νὰ γκρεμίσουν τὰ θεμέλια τῆς κοινωνίας μας. Ἡ αἰδὼς ἐξαφανίστηκε ἀπὸ τὸ στερέωμα τῆς ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν μας, ὁ σεβασμός, ἡ ἐπιδίωξη τῆς ἀρετῆς, ὁ στόχος τῆς ἀξιοκρατίας, ἡ ἀγάπη στὴν πατρίδα ἔχουν πλέον ἀποκτήσει ἄλλη σημασία ἀπὸ τὴν πρωταρχική τους.
Πρέπει μὲ πόνο νὰ ποῦμε τὴν ἀλήθεια. Ἡ παιδεία μας δὲν ἐμπνέει, δὲν ἀσκεῖ ἀγωγή, δὲν καλλιεργεῖ. Τὸ σημερινὸ σχολεῖο δὲν ἔχει καμμία σχέση μὲ τὸ σχολεῖο τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ. Ἐκεῖνο συγκρινόταν μὲ ναό, τὸ σημερινὸ μὲ ἐργαστήρι πληροφόρησης καὶ μόνον∙ ἐκεῖνο ἔδινε φτερὰ στὴν καρδιὰ καὶ ἔφτιαχνε ἐλεύθερους ἀνθρώπους· τὸ σημερινό κατασκευάζει ἐπίπεδα μυαλὰ καὶ μονοδιάστατες ἀνθρώπινες ὀντότητες·∙ ἐκεῖνο εἶχε στόχο τὴν ὁλοκλήρωση τοῦ προσώπου, τὸ σημερινό τὴν ἰσοπέδωσή του στὸ ἐπίπεδο τοῦ μηδενισμοῦ καὶ τοῦ ἀτομισμοῦ.
Τί νὰ τὴν κάνουμε τέτοια παιδεία, τί μᾶς προσφέρει αὐτὸ τὸ σχολεῖο, τί νὰ ἐλπίζουμε ἀπὸ ἕνα τέτοιο ἐκπαιδευτικὸ μηχανισμό; Οὔτε τὴν ψυχή μας ζωντανεύει οὔτε τὸν νοῦ μας φωτίζει. Δὲν εἶναι ἱκανὸ οὔτε ἐργασιακὴ προοπτικὴ νὰ μᾶς ἐξασφαλίσει. Προβάλλει ὡς καινούργια ἰδέα τὴν διὰ βίου μάθηση, καὶ μᾶς ὁδηγεῖ νομοτελειακὰ στὴ διὰ βίου ἀνεργία. Ἐκεῖ φτάσαμε!
Kάποιοι πάλι ἔφτασαν νὰ ἐπιμένουν στὴν κατάργηση τοῦ μαθήματος τῶν θρησκευτικῶν ἐνῶ ἀρκετοὶ ὑπερασπίζονται τὴ διατήρησή του. Ἡ λύση ὅμως δὲν εἶναι οὔτε τὸ ἕνα οὔτε τὸ ἄλλο. Αὐτὸ ποὺ χρειάζεται ἡ παιδεία μας εἶναι ἕνα ἀνανεωμένο μάθημα καὶ μία διδαχὴ ποὺ θὰ ξαναζωντανέψει τὴν πίστη καὶ θὰ ἐπαναφέρει τὴν ἐμπειρία τοῦ Θεοῦ στὴ ζωὴ τῶν παιδιῶν μας.
Καιρὸς νὰ ἀπαιτήσουμε τὴν ἀναγκαία ἀλλαγή. Αὐτὴν ποὺ ἐπιβάλλει ἡ λογικὴ τῆς ἐθνικῆς ἐπιβίωσης καὶ ἀρνεῖται νὰ υἱοθετήσει δυστυχῶς τὸ σύνολο τῶν πολιτικῶν φορέων μας. Ἂς ὑψώσουμε τὴ φωνή μας. Ἂς τὸ ποῦμε ἐμεῖς στὰ παιδιά μας καὶ στοὺς δασκάλους τους. Ἂς τὸ φωνάξουμε στὰ αὐτιὰ τῶν κυβερνώντων, ἂς κάνουμε ὅ,τι μποροῦμε. Ἂς ἀποφύγουμε τὸν ἐφησυχασμό, τὴ σιωπή, τὴν ἀδράνεια, τὴν ἀναβολή. Ἡ παιδεία μας πρέπει νὰ ἀναστηθεῖ. Καὶ αὐτὸ δὲν θὰ γίνει μὲ θαῦμα οὔτε ἀπὸ μόνο του. Θὰ τὸ πετύχουμε μὲ ἀγῶνα καὶ προσπάθεια.
Καλῶ καὶ ὅσους ἐκ τῶν ἐκπαιδευτικῶν μας συμμερίζονται αὐτὴ τὴ διαπίστωση σὲ μιὰ συμπόρευση ἀναγεννητική. Ἡ τιμὴ ποὺ θὰ ἀπολαύσουν εἶναι ἀσύγκριτα μεγαλύτερη ἀπὸ τὸ ὅποιο τίμημα θὰ καταβάλουν. Ἐμεῖς προσευχόμαστε γι’ αὐτοὺς καὶ εὐχόμαστε.
Ὁ Θεὸς νὰ σᾶς εὐλογεῖ ὅλους, ἀδελφοί μου, καὶ νὰ μᾶς φωτίζει.
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† ῾Ο Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Σεπτέμβριος - Ὀκτώβριος 2013 - Ἐγκύκλιος 86η
ΜΗΝΥΜΑ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2013
Ἡ Παναγία ἀποτελεῖ τὴν συγκλονιστικότερη ἀνθρώπινη παρουσία στὴν ἱστορία. Oἱ ὑμνογράφοι καὶ θεολόγοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας δὲν διστάζουν συγκρίνοντάς την μὲ τοὺς ἀγγέλους νὰ προκρίνουν τὸ δικό της ἅγιο πρόσωπο. Tὴν προσφωνοῦν ὡς «τιμιωτέραν τῶν Xερουβεὶμ καὶ ἐνδοξοτέραν ἀσυγκρίτως τῶν Σεραφείμ».
Πράγματι ἡ Παναγία ἔχει μία μοναδικότητα. Πρῶτο· εἶναι ὁ μεγαλύτερος εὐεργέτης τῆς ἀνθρωπότητος. Δι΄ αὐτῆς ἔλαβε τὴν ἀνθρώπινη φύση Tου ο Θεάνθρωπος Kύριος καὶ κατέστη δυνατή γιὰ κάθε ἄνθρωπο ἡ κοινωνία μαζί Tου. Δεύτερο· εἶναι τὸ ἐγγύτερο πρὸς τὸν Θεὸ πλάσμα μὲ τὴν μεγαλύτερη παρρησία πρὸς Aὐτόν: «πολλὰ γὰρ ἰσχύει δέησις Mητρὸς πρὸς εὐμένειαν Δεσπότου». Tρίτο· εἶναι ὅμως καὶ τὸ πλησιέστερο πρὸς τὸν καθένα μας πρόσωπο. Eἶναι πιὸ κοντά μας ἀπὸ τοὺς στενότερους συγγενεῖς μας, εἶναι πιὸ πλησίον μας καὶ ἀπὸ τὸν φύλακα ἄγγελό μας, εἶναι πιὸ μάννα καὶ ἀπὸ την μητέρα μας. Ἡ Παναγία ἐπίσης συνδέει τὸ πρόσωπό της μὲ τὸ μεγαλύτερο θαῦμα στὴν ἱστορία τοῦ κόσμου· τὴν θεία ἐνανθρώπηση. Tέλος, ἡ Παναγία, ὡς Mητέρα τοῦ Θεοῦ, μᾶς εἰσάγει στὸ μεγαλύτερο μυστήριο γιὰ τὸ ὁποῖο «ἀπορεῖ πᾶσα κτίσις εὐφημεῖν πρὸς ἀξίαν, ἰλιγγιᾷ δὲ νοῦς» καθὼς ἀναλογίζεται τὸ πῶς μέσα ἀπὸ τὴν πύλη τοῦ θεομητορικοῦ σώματος ὁ Kύριος καὶ Θεός μας εἰσέρχεται στὴν ἱστορία καὶ τὸν κόσμο Tου «ἐν δούλου μορφῇ».
Aὐτά τὰ πέντε διακριτικὰ γνωρίσματα προσδιορίζουν καὶ πέντε ἐσωτερικὰ βιώματα ποὺ γεννιοῦνται ἀπὸ τὴν κοινωνία μας μαζί της. Ἡ σχέση μας αὐτὴ προξενεῖ τὴν βαθύτερη εὐγνωμοσύνη ποὺ μπορεῖ νὰ νοιώσει ἄνθρωπος γι΄ αὐτό καὶ δὲν χορταίνουμε νὰ τὴν εὐχαριστοῦμε καὶ δοξολογοῦμε. Προξενεῖ ἐπίσης τὴν σταθερότερη ἐμπιστοσύνη, αὐτὴν ποὺ μᾶς κάνει νὰ προσφεύγουμε στὴ βοήθειά της ἀκόμη καὶ γιὰ τὰ πιὸ δύσκολα προβλήματά μας: «οὐδεὶς προστρέχων ἐπὶ σοὶ κατῃσχυμένος ἀπὸ σοῦ ἐκπορεύεται, ἁγνὴ Παρθένε Θεοτόκε, ἀλλ΄ αἰτεῖται τὴν χάριν καὶ λαμβάνει τὸ δώρημα πρὸς τὸ συμφέρον τῆς αἰτήσεως». Ἀλλά αἰσθανόμαστε καὶ τὴν πιὸ γλυκιὰ ζεστασιὰ καὶ τὴν βαθύτερη παρηγοριὰ μαζί της. Γι΄ αὐτό καὶ μεταξὺ τῶν ὀνομάτων ποὺ τῆς προσδίδουμε συγκαταλέγονται καὶ αὐτὰ τῆς «Παραμυθίας», τῆς «Παρηγορήτριας», τῆς «Γλυκοφιλούσας». Mεγάλοι θεολόγοι Πατέρες, ὅπως ὁ Ὅσιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ὁ Ἅγιος Nικόδημος ὁ Ἁγιορείτης ἐκφράζουν τὸ δέος καὶ τὸν θαυμασμὸ τῆς Ἐκκλησίας μὲ μοναδικῆς συλλήψεως ὕμνους καὶ δογματικὲς διατυπώσεις σὲ μιά προσπάθεια εὐγνώμονα καὶ δοξολογικά νὰ βάλουν σὲ λόγια τὸ θαῦμα τῆς παρθενίας της. Tέλος, κάθε προσευχή πρός τὴν Mητέρα τοῦ Θεοῦ προικίζει τὸ ἐσωτερικό μας μὲ τὸν ἐντονότερο φωτισμό ποὺ μπορεῖ νὰ καταυγάσει τὴν ἀνθρώπινη ψυχή.
Εὔχομαι νὰ δώσει ὁ Θεὸς νὰ ὑπάρχει οὐσιαστικὴ καρποφορία στὴν προσευχὴ καὶ ἡ Παναγία καὶ νὰ μᾶς λυτρώσει ἀπὸ τὶς ἀνάγκες, τὶς θλίψεις, τοὺς πόνους, τὶς καθημερινὲς δυσκολίες, κυρίως ὅμως ν᾿ ἀποτελέσει γιὰ τὸν καθένα αὐτὸ τὸ μυστικὸ πρότυπο τῆς ἐν χάριτι καὶ ἐν πνεύματι ἄλλης ζωῆς.
Μήνυμα
ΜΗΝΥΜΑ IOYNIOY - ΙΟΥΛΙΟΥ 2013
«Λήψεσθε δύναμιν ἐπελθόντος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος» (Πράξ. 1, 8)
Ὅπως μᾶς διδάσκουν οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀλλὰ καὶ ἡ ἴδια ἡ Ἐκκλησία μᾶς κατευθύνει, σκοπός τῆς ζωῆς τοῦ κάθε χριστιανοῦ εἶναι ἡ ἀπόκτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Τὴν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς γιορτάζουμε τὴν ἔκχυση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στὴν Ἐκκλησία, σ᾿ αὐτὸν τὸν κόσμο καὶ στὴν δική μας τὴν καρδιά, ὥστε νὰ εἶναι δυνατὴ ἡ κοινωνία μας μαζί Του καὶ νὰ ἐνεργεῖ ἡ χάρις Του στὴ ζωή μας. Ἔτσι, θὰ μπορέσουμε νὰ γίνουμε πραγματικὰ ἁγιοπνευματικοὶ ἄνθρωποι, ἄνθρωποι δηλαδὴ ποὺ θὰ κινοῦνται ἀπὸ τὴν χάρι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ θὰ ἐπιβεβαιώνουν τὴν παρουσία Του σ᾿ αὐτὸν τὸν κόσμο.
Πῶς ὅμως πιστοποιεῖται ἡ παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στὴ ζωὴ ἑνὸς πιστοῦ;
Τὸ πρῶτο στοιχεῖο ποὺ φανερώνει τὴν παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στὴ ζωή μας εἶναι ὅτι ἡ αἴσθηση τῆς δυνάμεως. Ὁ τελευταῖος λόγος τοῦ Κυρίου, ἡ τελευταία Του ὑπόσχεση στοὺς ἁγίους Ἀποστόλους, ἦταν: «λήψεσθε δύναμιν ἐπελθόντος τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐφ’ ὑμᾶς» (Πρ. α΄ 8). Ἕνας χριστιανὸς ποὺ εἶναι ἀδύναμος, γεμᾶτος ἀμφιβολίες καὶ ἀσάφεια, ποὺ εἶναι ἀσταθής, αὐτὸς στερεῖται τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Ἀντίθετα, αὐτὸς ποὺ μέσα σὲ φοβερὲς δοκιμασίες πορεύεται σὰν νὰ μὴν συμβαίνει τίποτα, ἐνῶ ὅσοι τὸν ἀντικρύζουν κλονίζονται καὶ μόνο στὴ θέα τῶν δοκιμασιῶν του, αὐτὸς δημιουργεῖ τὴν ὑποψία τῆς παρουσίας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στὴ ζωή του καὶ τῆς ἐγκαταστάσεώς Του στὴν ψυχή του. Ἔρχεται τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ τοὺς ἀδύνατους ἀποστόλους, τοὺς φοβισμένους καὶ δειλούς, τοὺς δίνει αὐτὴ τὴ δύναμη, μεταμορφώνονται οἱ ἴδιοι σὲ λέοντες πνευματικοὶ καὶ ἀλλάζουν ὅλον τὸν κόσμο. Πρῶτο στοιχεῖο εἶναι ἡ δύναμις.
Τὸ δεύτερο εἶναι ἡ καθαρότητα, «καὶ καθάρισον ἡμᾶς ἀπὸ πάσης κηλῖδος», προσευχόμαστε στὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Ἕνας καθαρὸς χριστιανὸς μόλις ἀνοίγει τὸ στόμα του, εὐωδιάζει ὁ λόγος του. Εἶναι εἰλικρινής, εἶναι σαφής. Ἔχει κριτήριο ἐσωτερικὸ διαυγέστατο. Ἔχει μιὰ ἰσορροπία διακρίσεως. Ἔχει μιὰ πεντακάθαρη καὶ κρυστάλλινη ζωή, χωρὶς νὰ τὴν ἐπιδεικνύει, ἐλεύθερη ὅμως ἀπὸ κηλῖδες ἁμαρτίας καὶ ἐμπαθῶν κινήσεων. Ἀπὸ τὴ ζωή του ἀναδύεται ἕνα πνευματικὸ ἄρωμα. Αὐτὴ ἡ καθαρότητα ἀποτελεῖ μιὰ ἐπιβεβαίωση τῆς παρουσίας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στὴ ζωή τοῦ ἀνθρώπου. Δὲν ἀντέχει ψέμα, δὲν ἀντέχει ἀσάφεια, δὲν ἀντέχει ἀμφιβολία. Ὑπάρχει μέσα του τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Εἶναι πνευματικὸς ἄνθρωπος.
Τρίτο ἰδίωμα εἶναι «ἡ ὑπερέχουσα πάντα νοῦν εἰρήνη» (Φιλ. δ΄ 7). Βλέπουμε τὸν ἁγιοπνευνατικὸ ἄνθρωπο νὰ ζεῖ μὲ ἕναν τρόπο ποὺ δὲν μποροῦμε νὰ τὸν ἐξηγήσουμε. Θὰ ἦταν δικαιολογημένος νὰ ἦταν ἀναστατωμένος καὶ δὲν εἶναι. Θὰ ἦταν δικαιολογημένος νὰ εἶχε ἀγωνίες καὶ δὲν ἔχει. Θὰ ἦταν δικαιολογημένος νὰ βρίσκεται σὲ μιὰ κατάσταση πλήρους ἀποσυντονισμοῦ καὶ ταραχῆς, καὶ ἀντ᾿ αὐτοῦ τὸ πρόσωπό του ἀναδίδει τὸ ἄρωμα μιᾶς ὑπερκόσμιας εἰρήνης. Σίγουρα ὅλοι ἔχουμε κάποια ἐμπειρία τέτοιων συνανθρώπων, ἐνδεχομένως κάποιοι ἀπὸ ἐμᾶς νὰ ζοῦμε μία ἀνάλογη κατάσταση. Νὰ βομβαρδιζόμαστε ἀπὸ πειρασμοὺς καὶ ἡ καρδιά μας νὰ διατηρεῖ τὴν ἀτμόσφαιρα τῆς εἰρήνης της. Νὰ βρισκόμαστε ἐνώπιον τῆς δοκιμασίας ἑνὸς θανάτου καὶ νὰ παραμένει ἀδιατάρακτο τὸ στερέωμα τῆς ψυχῆς μας. Νὰ δεχόμαστε προσβολὲς ἢ συκοφαντικὲς ἐπιθέσεις καὶ ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ νὰ φρουρεῖ τὴν ψυχή μας. Αὐτὸ εἶναι ἀπόδειξη τῆς παρουσίας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Τὸ πρῶτο λοιπόν ποὺ ἀνέφερα εἶναι ἡ δύναμις, τὸ δεύτερο ἡ καθαρότητα, τὸ τρίτο ἡ εἰρηνευμένη κατάσταση.
Ἕνα τέταρτο εἶναι ἡ μεταμορφωτικὴ ἐνέργεια. «Αὔτη ἡ ἀλλοίωσις τῆς δεξιᾶς τοῦ Ὑψίστου» (Ψαλμ. 76, 11), λέγει ὁ Δαβίδ. Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἀλλοιώνει, μεταμορφώνει, φτιάχνει ἄλλον ἄνθρωπο ἀπὸ αὐτὸν ποὺ ξέραμε. Καὶ δὲν τὸν φτιάχνει μόνο ἀπὸ τὴν μιὰ στιγμὴ στὴν ἄλλη –γίνεται καὶ αὐτό-, ἀλλὰ κυρίως προκαλεῖ ἀλλοιώσεις πνευματικὲς καὶ μεταφέρει σὲ νέες καταστάσεις καθ’ ὅλη τὴ διάρκεια τῆς ζωῆς. Ἔχουμε ἀνθρώπους ποὺ κάθε μέρα κάτι καινούργιο ξεδιπλώνουν ἀπὸ τὴν χάρι τοῦ Θεοῦ ποὺ ἐνοικεῖ στὴν ψυχή τους. Αὐτὸ δὲν εἶναι καρπὸς μόνο τοῦ ἀγῶνα του. Ὁ ἀγώνας εἶναι μία φιλότιμη ἀνταπόκριση στὴν εὐλογία τῆς ἐπισκέψεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέσα στὴν ψυχὴ καὶ συντηρεῖ αὐτὸς ὁ ἀγώνας τὴν χάρι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Πέμπτο στοιχεῖο ἡ παγκαρπία. Ὅταν ἀναφέρεται ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὸν καρπὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ξεδιπλώνει μιὰ λίστα ὁλόκληρη ἀπὸ δωρεὲς: «ὁ δὲ καρπὸς τοῦ Πνεύματός ἐστιν ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, ἀγαθωσύνη, πίστις, πραότης, ἐγκράτεια» (Γαλ. ε΄ 22, 23). Σὰν νὰ μὴν χορταίνει ὁ ἀπόστολος, σὰν νὰ μὴν χορταίνει τὸ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, ὅπως ἐκφράζεται στὴν Ἁγία Γραφή, νὰ περιγράφει τοὺς καρποὺς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στὴ ζωὴ τοῦ κάθε πιστοῦ. Συνοδεύεται λοιπὸν ἀπὸ ἕναν πλοῦτο πνευματικῶν καρπῶν, μιὰ συγκομιδὴ χαρισμάτων καὶ δωρεῶν. Ὁ πνευματικὸς ἄνθρωπος παρουσιάζει τὸ σύνολο τῶν ἀρετῶν στὴ ζωή του.
Ἕκτο στοιχεῖο ἡ κοινωνία.«Ἡ χάρις τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μετὰ πάντων ὑμῶν• ἀμήν», λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος (Β΄ Κορ. ιγ΄ 13). Ὅταν ἦλθε τὸ Ἅγιο Πνεῦμα στοὺς ἀποστόλους καὶ διὰ τῶν ἀποστόλων μεταφέρθηκε στὸ πλῆθος ποὺ ἦταν συνηγμένο δημιουργήθηκε μιὰ αἴσθηση σχέσεως πνευματικῆς καὶ κοινωνίας. Ἕνας ἄνθρωπος ποὺ φαίνεται ἐξωτερικά εὐλαβής ἀλλὰ δὲν μπορεῖ νὰ ἔχει σχέση κοινωνίας, ἀδελφικότητος, αἴσθηση ὅτι εἶναι κομμάτι ἀναπόσπαστο τῆς Ἐκκλησίας, αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος πάσχει ὅσον ἀφορᾶ τὴν ἐνέργεια τοῦ Ἁγἰου Πνεύματος στὴν ψυχή του. Ὅταν ἔλθει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα μέσα στὴν ψυχή μας, γεννᾶ Ἐκκλησία• δὲν φτιάχνει μεμονωμένους ἁγίους, ἀλλὰ ἑνωμένους ἀνθρώπους τῆς χάριτός Του.
Ἂς ὁλοκληρώσουμε μέ ἕνα ἕβδομο στοιχεῖο• τὸ Ἅγιο Πνεῦμα «ὑπερετυγχάνει ὑπὲρ ἡμῶν στεναγμοῖς ἀλαλήτοις» (Ρωμ. η΄ 26). Ἔχει μυστικὴ λειτουργία, ὄχι ἐπίδειξη, δὲν διακρίνεται ἀπὸ τὴ βαρβαρότητα τῆς ἀπόδειξης ἢ τῆς πομπώδους παρουσίας Του, ἀλλὰ «ἐνοικεῖ και ἐμπεριπατεῖ» μέσα στὴν ψυχή μυστικῶς, μὲ εὐγένεια καὶ λεπτότητα. Τὸ αἰσθάνεται κανεὶς καὶ διστάζει νὰ τὸ ὁμολογήσει ἀκόμη καὶ στὸν ἑαυτό του. Ἐνεργεῖ μέσα του, «ὑπερεντυγχάνει», καὶ τὸ μόνο ποὺ μπορεῖ νὰ βγάλει, δὲν εἶναι λόγος, ἀλλὰ ἕνας ἀναστεναγμός, μιὰ ἐσωτερικὴ μυστικὴ αἴσθηση, ἡ ταπεινὴ δοξολογία τῆς θεϊκῆς παρουσίας.
Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ὑπάρχει πάντοτε στὴν Ἐκκλησία καὶ περιμένει τὴν κάθε ψυχή. Εἶναι κρῖμα νὰ ἔχει κατεβεῖ ὁ Χριστός, νὰ ἔχει ἀναστηθεῖ, νὰ ἔχει ἀναληφθεῖ, νὰ ἔχει στείλει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα στὴν Ἐκκλησία Του κι ἐμεῖς νὰ εἴμαστε ξένοι πρὸς Αὐτό. Ἡ Ἐκκλησία μας συνεχῶς ἐπαναλαμβάνει τὸ προσκλητήριό της. Τὸ ἐπαναλαμβάνει καὶ σὲ μᾶς.
Νὰ δώσει ὁ Θεὸς νὰ ξεπεράσουμε λίγο τὴν στενότητά μας καὶ νὰ ζήσουμε τὴν δύναμη, τὴν καθαρότητα, τὴν εἰρήνη, τὴν θεϊκὴ ἀλλοίωση, τοὺς καρπούς, τὴν κοινωνία, τὴν μυστική παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Ἀμήν.
Μήνυμα
ΜΗΝΥΜΑ ΠΑΣΧΑ 2013
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!
«Ἀνέστη Χριστὸς ἐκ νεκρῶν, λύσας θανάτου τὰ δεσμά∙ (αἶνοι, ἦχος βαρύς)
ἐν τῇ ἐγέρσει Του χαρᾶς τὰ πάντα ἐπλήρωσε καὶ (αἶνοι, ἦχος δ΄)
ἐν τῇ ἀναστάσει Του τὰ σύμπαντα ἐπλούτισε» (αἶνοι, ἦχος πλ. α΄)
Γιὰ μιὰ ἀκόμη χρονιὰ ἀξιωνόμαστε νὰ γιορτάσουμε τὴν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἀπὸ τὴν πρώτη κιόλας ἀκολουθία τῆς Σαρακοστῆς, ἡ Ἐκκλησία μας μᾶς ἔβαλε ὡς στόχο τὸ νὰ ἀξιωθοῦμε «κατιδεῖν τὸ ἅγιον Πάσχα, πνευματικῶς ἐναγαλλιώμενοι» (Στιχηρὸν Κατανυκτικόν, Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς, Λυχνικόν). Ζήσαμε τὸν ἀγῶνα τῆς νηστείας, περάσαμε ἀπὸ τὴν περιγραφὴ τῶν γεγονότων τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος, συμπορευθήκαμε μὲ τὸν Κύριο στὸ πάθος Του καὶ σήμερα χαιρόμαστε τὸν θρίαμβο τῆς Ἀναστάσεως, τὴν ὑπὸ τοῦ Κυρίου συντριβὴ τοῦ θανάτου, τὴν κατάργηση τοῦ κράτους τοῦ διαβόλου.
Μέσα στὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα ἀντικρύσαμε μὲ ἀπορία τὸν ἄνθρωπο νὰ σταυρώνει τὸν Θεό του, μὲ ἔκπληξη τὸν Θεάνθρωπο ἑκουσίως νὰ σταυρώνεται καὶ «ἐν νεκροῖς νὰ λογίζεται», τὴν πραγματικότητα τῆς ἀνθρώπινης προδοσίας, πτώσεως καὶ πνευματικῆς αὐτοκαταστροφῆς καὶ τὴν ἀλήθεια τῆς ἄπειρης ἀγάπης καὶ μακροθυμίας τοῦ Θεανθρώπου Κυρίου. Σήμερα ζοῦμε τὴ χαρὰ τοῦ θεϊκοῦ θριάμβου, τὴν ἀπόδειξη τοῦ κενοῦ μνημείου, τὴ λάμψη τῆς θεότητος τοῦ Κυρίου, τὴν ἐλπίδα καὶ τῆς δικῆς μας ἀναστάσεως. Γι’ αὐτὸ καὶ ψάλλουμε ἀκατάπαυστα «Χριστὸς Ἀνεστη ἐκ νεκρῶν θανάτῳ θάνατον πατήσας καὶ τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι ζωὴν χαρισάμενος».
Κι ἐφέτος ὅμως, ζοῦμε τὸ Πάσχα μέσα στὴν ἀποπνικτικὴ ἀτμόσφαιρα μιᾶς κρίσης ποὺ καταστρέφει περιουσίες καὶ κόπους μιᾶς ὁλόκληρης ζωῆς, ποὺ ἀνακατεύει λαοὺς καὶ θρησκεῖες, ποὺ ἰσοπεδώνει ἱστορίες καὶ παραδόσεις, ποὺ καταργεῖ ἱερὲς ταυτότητες, ποὺ αἰφνιδιάζει μὲ ἀλλεπάλληλα ἀδιέξοδα καὶ ἐκβιάζει μὲ παράλογες ἀπαιτήσεις, πού, ἐνῷ ἐμφανίζει τοὺς ὑπεύθυνους, κρύβει τοὺς πραγματικοὺς ὑπαίτιους, ποὺ ἀπομακρύνοντας διαρκῶς τὸ φῶς μᾶς βυθίζει ὅλο καὶ περισσότερο στὸ σκοτάδι. Κυρίως ὅμως μιᾶς κρίσης ποὺ ἔχει σταυρώσει τὸν Θεὸ καὶ ὡς πρόσωπο καὶ ὡς ἐλπίδα καὶ ἐπιδιώκει ἢ νὰ Τὸν ἀγνοεῖ ἢ περισσότερο νὰ Τὸν ἐξαφανίσει.
Ἡ εἰκόνα τῆς ζωῆς μας μοιάζει μὲ μιὰ ἀτελείωτη Μεγάλη Ἑβδομάδα καὶ ἡ παροῦσα ἐμπειρία μας μὲ μιὰ ἀπαράκλητη Μεγάλη Παρασκευή. Γύρω μας σταυρωτὲς μὲ ἀσύλληπτο μῖσος, ὄχλοι μὲ ἀδιακαιολόγητη πνευματικὴ ἐπιπολαιότητα. Κι ἐμεῖς, σὰν τοὺς μαθητὲς τοῦ Κυρίου, κάποιοι ἀρνούμεθα, κάποιοι ἐγκαταλείπουμε, οἱ περισσότεροι κρυβόμαστε μὲ φόβο ἢ ἀμήχανα εἴμαστε «βραδεῖς τῇ καρδίᾳ τοῦ πιστεύειν ἐπὶ πᾶσιν οἷς ἐλάλησαν οἱ προφῆται», παραμένοντας στὴ νάρκη τῆς ὀλιγοπιστίας μας.
Παρὰ ταῦτα, ἀδελφοί μου, ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ! Ὅσο καὶ ἂν φωνάζει ὁ ὄχλος, ὅσο κι ἂν καρφώνουν οἱ σταυρωτές, ὅσο καὶ ἂν σφραγίζουν τὸν τάφο οἱ ἀρχιερεῖς καὶ φαρισαῖοι τῆς σύγχρονης ἐποχῆς, ὅσο καὶ ἂν ἀπουσιάζουν οἱ μαθητὲς ἀπὸ τὰ γεγονότα, ὅσο καὶ ἂν ἡ Ἐκκλησία φαίνεται ἀδικαιολόγητα νὰ σιωπᾶ, τὸ ἅγιο Φῶς ἀναδύεται ἀπὸ τὸν Πανάγιο Τάφο καὶ σήμερα, ἡ ἐλπίδα καὶ ἡ ζωὴ ἀνατέλλουν, διότι «Χριστὸς ἐγερθεὶς ἐκ νεκρῶν οὐκέτι ἀποθνήσκει, θάνατος αὐτοῦ οὐκέτι κυριεύει» (Ρωμ. στ΄ 9).
Ἡ πίστη στὸ πρόσωπο τοῦ Ἀναστάντος καὶ ἡ ὁμολογία τοῦ γεγονότος τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου εἶναι ὁ μόνος τρόπος ὁ καθένας μας νὰ ἐλευθερωθεῖ ἀπὸ τὰ δεσμὰ καὶ τὶς ἁλυσίδες τῆς προσωπικῆς του κρίσης. Δὲν θὰ λυτρωθοῦμε μόνοι μας. Ὁ Ἀναστὰς θὰ μᾶς λυτρώσει. Αὐτὸς θὰ μᾶς ἀναστήσει, σὲ ἐμᾶς τοῖς «ἐν τοῖς μνήμασι» τῶν παθῶν μας θὰ χαρίσει τὴ ζωή.
Ἀλλὰ καὶ ὡς ἔθνος ἔχουμε βουλιάξει στὴν κρίση τῆς πνευματικῆς μας προδοσίας. Στηρίξαμε τὴν ἐλπίδα μας στὸν θεὸ τοῦ χρήματος καὶ αὐτὸς μᾶς πρόδωσε. Καταστρέψαμε τὶς εὐλογημένες μνῆμες τῆς ἱστορίας μας. Ἐμπιστευθήκαμε τὸ μέλλον μας στὰ ἐπίγεια ἐπιτεύγματα. Καὶ αὐτὰ φάνηκαν ἀνεπαρκῆ. Ἀπομακρύναμε τὸν Θεὸ ἀπὸ τὴν παιδεία μας. Γκρεμίσαμε τὴν πίστη μας στὸν Χριστὸ ἀπὸ τὶς καρδιές μας. Τὸν ραπίσαμε μὲ τὰ χέρια τῆς ἀσεβείας μας, Τὸν σταυρώσαμε μὲ τὰ καρφιὰ τῆς σκληροκαρδίας μας καὶ Τὸν σφραγίσαμε μέσα στὸν τάφο τῆς λήθης, τῆς ἀδιαφορίας καὶ τῆς ἀπιστίας μας.
Ἡ Ἐκκλησία μας ὅμως διατηρεῖ πολλὲς ἐλπίδες γιὰ τὸν κόσμο μας, γιὰ τὸ ἔθνος μας, γιὰ τὸν καθένα μας χωριστά. Καὶ τοῦτο, διότι ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ καὶ «θάνατος αὐτοῦ οὐκέτι κυριεύει». Ὁ Χριστὸς ἀνέστη γιὰ ὅλον τὸν κόσμο, ἀνέστη καὶ γιὰ τοὺς σταυρωτές Του, καὶ γιὰ τοὺς διὰ μέσου τῶν αἰώνων διῶκτές Του καὶ γιὰ τοὺς ἀρνητές Του, καὶ γιὰ μᾶς.
Ἂς μιμηθοῦμε στὴν πίστη καὶ στὴν ἀφοσίωση τὶς μυροφόρες γυναῖκες καὶ ἂς κρατήσουμε μέσα στὶς καρδιές μας τὴν ἐλπίδα τους. Ὅσο μικρὴ καὶ νὰ εἶναι, δὲν θὰ μᾶς προδώσει. Τὰ δάκρυα τοῦ πόνου μας θὰ ἀναμειχθοῦν μὲ τὰ μύρα τῶν ἱερῶν πόθων καὶ ἐλπίδων μας καὶ θὰ ἐπιβεβαιώσουν τὴν ἁγία πίστη μας. «Αὕτη ἐστὶν ἡ νίκη ἡ νικήσασα τὸν κόσμον• ἡ πίστις ἡμῶν» (Α΄ Ἰω. ε΄ 4). «Νῦν ἐγγύτερον ἡμῶν ἡ σωτηρία ἢ ὅτε ἐπιστεύσαμεν» (Ρωμ. ιγ΄ 11).
Εὔχομαι ἡ εὐλογία τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ νὰ πλημμυρίζει τὴ ζωή σας, ἡ χαρὰ καὶ ἡ εἰρήνη Του νὰ ἐπιστρέψει στὸν κόσμο μας, καὶ τὸ φῶς Του νὰ δείξει διεξόδους στὶς κρίσεις μας καὶ νὰ ὁδηγεῖ τὰ διαβήματά μας.
καὶ πολλῆς τῆς ἐν Χριστῷ Ἀναστάντι ἀγάπης,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
Πασχάλιος Ἐγκύκλιος 84η
ΜΗΝΥΜΑ M.ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ 2013
Τὸ ξεκίνημα τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος εἶναι μιὰ πρόκληση γιὰ τὸν κάθε ἕνα μας, μιᾶς ἐξόδου, μιᾶς εἰσόδου καὶ μιᾶς ἐπιστροφῆς. Μᾶς καλεῖ ἡ Ἐκκλησία νὰ κάνουμε τὴν ἔξοδο ἀπὸ τὴν «Αἴγυπτο» τῶν παθῶν μας, τὴν σκλαβιὰ τῶν ἀδυναμιῶν μας, τῶν θελημάτων μας, τὴν ἔξοδο ἀπὸ κάθε τι ποὺ μᾶς κάνει τὸν Θεὸ τόσο δύσκολο καὶ τόσο ἀπόμακρο. Νὰ περάσουμε μέσα ἀπὸ αὐτὴ τὴν ἔρημο τῶν δοκιμασιῶν μας, τῶν δυσκολιῶν αὐτῆς τῆς ζωῆς, τοῦ ἀντίθεου καὶ ἀθεϊστικοῦ φρονήματος ποὺ κυριαρχεῖ δυστυχῶς στὸν κόσμο μας καὶ νὰ φθάσουμε κι ἐμεῖς στὴ γῆ τῶν δικῶν μας προσπαθειῶν, στὴ γῆ τῆς ἐπαγγελίας τοῦ Θεοῦ ποὺ εἶναι ἡ ἡμέρα ἡ λαμπροφόρος τῆς Ἀναστάσεως. Αὐτὴ εἶναι ἡ πρώτη κίνηση• νὰ βγοῦμε λίγο ἀπὸ τὸν ἑαυτό μας. Νὰ κάνουμε αὐτὴ τὴν καλὴ ἔξοδο ἀπὸ αὐτὰ ποὺ ξέρουμε καὶ στὰ ὁποῖα κακῶς ἔχουμε βολευτεῖ.
Ἂς μὴ μείνουμε ὅμως μόνο στὴν ἔξοδο ἀπὸ μιὰ ἔρημο, ἀλλὰ νὰ προχωρήσουμε καὶ σὲ μιὰ εἴσοδο, ὄχι στὴν ἐπίγειο Ἱερουσαλήμ, ἀλλὰ στὴν ἄνω Ἱερουσαλήμ. Αὐτὴ εἶναι ἡ Ἱερουσαλὴμ τῶν Μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ ἡ ὁποία μοιάζει πολὺ μὲ τὴν Ἱερουσαλήμ τῶν προσδοκιῶν τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ. Εἶναι ἡ Ἱερουσαλὴμ ὅπου κι ἐμεῖς πιστεύουμε ὅτι κατοικεῖ ὁ Θεός, ὅπου ὑπάρχει ἡ ζωὴ καὶ ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ, ὅπου καλλιεργεῖται πραγματικὰ κάθε τι θεϊκὸ ποὺ ἔχει νὰ κάνει μὲ τὴν φανέρωση τοῦ ὀνόματός Του ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν δόξα τοῦ προσώπου Του.
Κύρια χαρακτηριστικὰ αὐτῆς τῆς νέας Σιὼν εἶναι τὸ πάθος τοῦ Κυρίου καὶ ἡ Ἀνάστασίς Του. Εἶναι τὰ μεγαλύτερα στολίδα καὶ οἱ πλουσιότεροι θησαυροὶ τῆς νέας Ἱερουσαλήμ.
Μέσα στὴν Ἐκκλησία ὁ καθένας μας προσπαθεῖ τέτοιες μέρες νὰ εἰσέλθει λίγο σ᾿ αὐτὸ τὸ μυστήριο τῶν παθῶν τοῦ Κυρίου. Νὰ ξεφύγει ἀπὸ τὰ ἐπίγεια στοιχεῖα τῶν ὄμορφων ἐθίμων καὶ τῶν καλῶν συνηθειῶν καὶ νὰ περάσει σὲ ἕνα βαθύτερο ἐπίπεδο γιὰ νὰ ἀξιοποιήσει ἀκριβῶς αὐτοὺς τοὺς θησαυρούς. Νὰ δεῖ πὼς ὁ ἴδιος θὰ μπορέσει νὰ μετάσχει στὸ πάθος τῆς Σταυρώσεως τοῦ Κυρίου καὶ στὴ χαρὰ τῆς Ἀναστάσεως Του.
Αὐτὴ ἡ εἴσοδος δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ μιὰ ἐπιστροφή. Ἐπιστροφὴ σ᾿ αὐτὸ ποὺ εἴμαστε, αὐτὸ ποὺ ψάχνουμε, ὄχι κάτι ξένο μὲ τὴ φύση μας, ἀλλὰ αὐτὸ γιὰ τὸ ὁποῖο πλαστήκαμε. Αὐτὸ θέλουμε, αὐτὸ ποθοῦμε, αὐτὸ ὀνειρευόμαστε. Αὐτὸ ἔβαλε ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς μέσα στὴν καρδιά μας.
Εὐχόμαστε νὰ δώσει ὁ Θεός, μ᾿ αὐτὸ τὸ πνεῦμα τῆς ταπεινῆς ἐπιστροφῆς, τῆς γεμᾶτο πόθο καὶ καλὸ ἔνθεο πάθος ἐξόδου ἀπὸ τὸν ἐαυτό μας, ἀλλὰ καὶ τῆς γεμάτης εὐλογία καὶ ἀγάπη εἰσόδου στὴν Ἱερουσαλὴμ τῆς Ἐκκλησίας, νὰ περάσουμε στὸ στάδιο αὐτῆς τῆς εὐλογημένης ἑβδομάδος. Ἀμήν.
Μήνυμα
ΜΗΝΥΜΑ
Μεγ. Τεσσαρακοστῆς 2015
Ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ἀνοίγει σήμερα καὶ συμπληρώνεται ὕστερα ἀπὸ σαράντα μέρες τὴν Παρασκευὴ τοῦ Λαζάρου. Καθὼς ἡ Ἐκκλησία μας μᾶς εἰσάγει στὸ εὐλογημένο αὐτὸ στάδιο τῶν πνευματικῶν ἀγώνων καὶ τῶν ἀρετῶν μὲ κύριο ὅπλο τὸ ὅπλο τῆς νηστείας καὶ μὲ συνοδὰ ὅπλα τὴν ἐλεημοσύνη, τὴν προσευχή, τὸν προσωπικὸ ἀγῶνα, τὰ μυστήρια, εἶναι εὐκαιρία νομίζω νὰ ἐμβαθύνουμε λίγο στὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο θὰ μπορέσουμε νὰ διεξέλθουμε αὐτὸν τὸν ἀγῶνα, νὰ ὁλοκληρώσουμε παραγωγικά, δημιουργικὰ καὶ πνευματικὰ τὴν πορεία τῶν τεσσαράκοντα ἡμερῶν ποὺ ἐκτείνονται μπροστά μας.
Ἡ πορεία αὐτὴ ἔχει μιὰ ἀναλογία μέσα στὸν θησαυρὸ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Ἡ ἀναλογία της εἶναι ἡ πορεία τοῦ λαοῦ Ἰσραὴλ ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο στὴν Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας, μὲ μία διαφορά• ὅτι ἐκεῖ τὸ σαράντα δὲν προσδιορίζει μέρες ἀλλὰ προσδιορίζει χρόνια. Ἡ πορεία ἐκείνη, ὅπως ἀναφέρεται στὸ βιβλίο τῆς Ἐξόδου, καὶ ὁλοκληρώνεται ἡ περιγραφή της στὸ βιβλίο τοῦ Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ, κράτησε σαράντα ὁλόκληρα χρόνια. Ἦταν ὑπόδουλοι γιὰ πέντε, ἂν δὲν κάνω λάθος γενεές, οἱ Ἰσραηλῖτες μετὰ τὸν Ἰωσήφ στοὺς Αἰγυπτίους καὶ ὕστερα ἀπὸ φοβερὸ δρᾶμα καὶ ἔντονη καταπίεση ἤθελαν νὰ φύγουν καὶ νὰ ἐπιστρέψουν στὴ δική τους χώρα. Καὶ ξεκίνησαν μὲ ἡγέτη τὸν Μωϋσῆ ὕστερα ἀπὸ μιὰ συγκλονιστικὴ περιπέτεια τὸ ταξείδι αὐτὸ τῆς ἐπιστροφῆς στὴ γῆ πού, ὅπως λέει τὸ βιβλίο τῆς Ἐξόδου, ἔρρεε τὸ μέλι καὶ τὸ γάλα. Ἔτσι τοὺς εἶχε ὑποσχεθεῖ ὁ Μωϋσῆς.
Ἂς δοῦμε μερικὰ χαρακτηριστικὰ αὐτῆς τῆς πορείας καὶ ἂς προσπαθήσουμε νὰ βροῦμε τὶς ἀντίστοιχες ἀναλογίες στὴ δική μας σύντομη σαρανταήμερη πορεία στὴν ἔρημο αὐτή, τὴν εὐλογημένη ἔρημο τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς.
Τὸ πρῶτο στοιχεῖο εἶναι ὅτι ἐβάδισαν ὡς λαός. Δὲν πῆγε ὁ καθένας μόνος του νὰ ξεφύγει ἀπὸ τὴν δουλεία, ἀλλὰ ὅλοι μαζί ὡς ἔθνος. Μαζεύτηκαν, συναθροίσθηκαν, βρῆκαν τὸν ἀρχηγό τους, τοὺς δόθηκε ὁ ἀρχηγός, κι ὅλοι ξεκίνησαν αὐτὴν τὴν πορεία. Γιὰ φαντασθεῖτε ἕνα καραβάνι χιλιάδων ἀνθρώπων μὲ κοινὸ στοιχεῖο τὴν αἴσθηση τοῦ ὅτι εἶναι ὁ περιούσιος λαὸς τοῦ Θεοῦ καὶ ἐπίσης ὅτι ἔχουν τὴν συγγένεια τῆς ἐθνότητος. Φεύγουν ὅλοι μαζὶ ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο καὶ πορεύονται διασχίζοντας τὴν ἔρημο. Κι ἐμεῖς κατ᾿ ἀναλογία εἴμαστε ἕνας λαός, ὁ λαὸς τοῦ Θεοῦ. Εἴμαστε ἡ Ἐκκλησία, ὅλοι μαζί. Θέλουμε ὅλοι νὰ ξεκινήσουμε κι ὅλοι μαζὶ νὰ φθάσουμε. Δὲν ἀρκούμεθα στὴν αἴσθηση ὅτι μόνος μου ἢ μόνη μου ἐγὼ θὰ κάνω αὐτὸν τὸν ἀγῶνα, θὰ τὸν διεκπεραιώσω καὶ στὸ τέλος θὰ βγῶ νικητὴς ἢ νικήτρια χωρὶς νὰ μὲ ἐνδιαφέρει τί θὰ γίνει μὲ τοὺς ἄλλους. Τὴ σωτηρία μας, τὸν ἀγῶνα μας, τὸν θέλουμε κοινωνικῶς νὰ ἐπιτελεσθεῖ μέσα στὸ μυστικὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, ὅλοι μαζί. Ὄχι μόνον ὅσοι εἴμαστε τώρα, οὔτε μόνον ὅσοι ὁμολογοῦν πὼς ἀποτελοῦν τὴν Ἐκκλησία, ἀλλὰ ἀκόμη κι αὐτοὶ ποὺ εἶναι μέσα στὴν ἀγκαλιὰ τοῦ Θεοῦ χωρὶς ἴσως οἱ ἴδιοι νὰ τὸ καταλαβαίνουν. Ὅπως ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς «πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι καὶ εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν», κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο κι ἐμεῖς, ὁ νέος Ἰσραήλ, θέλουμε νὰ φύγουμε ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο αὐτοῦ τοῦ κόσμου, τοῦ κοσμικοῦ φρονήματος, τῶν παθῶν, τῆς ἐφημερότητος, τῆς ψευτιᾶς καὶ τῆς ἀπάτης, καὶ νὰ περάσουμε μέσα ἀπὸ τὴν ἔρημο τῶν ἀγώνων μας γιὰ νὰ φθάσουμε στὸν τόπο τῆς ἐπαγγελίας τοῦ Θεοῦ, στὴν ἐπαφὴ καὶ ἐπικοινωνία μὲ τοὺς ἁγίους Του, στὴν αἴσθηση τῆς βασιλείας Του, στὴ συνάντηση τοῦ προσώπου Του, στὴν Ἀνάσταση.
Τὸ πρῶτο λοιπὸν στοιχεῖο εἶναι ὅτι τὸν ἀγῶνα μας αὐτὸν τῆς νηστείας τὸν κάνουμε μὲ τὴν αἴσθηση ὅτι τὸν κάνουμε ὅλοι μαζί. Γι᾿ αὐτὸ ξεκινᾶμε μὲ τὴν ἀκολουθία τῆς Συγχωρήσεως, γιὰ νὰ συμφιλιωθοῦμε. Εἴμαστε χωρισμένοι, εἴμαστε ψυχραμένοι, ἔχουμε τὶς διαφορές μας, τὶς μικρότητές μας, τὰ βάζουμε ὅλα στὴν ἄκρη καὶ ὡς ἕνα σῶμα, ἕνας λαός, ξεκινοῦμε τὴν πορεία, συγχωρεμένοι, συμφιλιωμένοι καὶ ἀδελφωμένοι, κοινωνοῦντες καὶ περιχωροῦντες ἀμοιβαίως, μὲ τὴν αἴσθηση ὅτι εἴμαστε ὅλοι μαζὶ ποὺ χρειαζόμαστε τὴν σωτηρία μας.
Δεύτερο στοιχεῖο. Ἂν βρεῖτε τὴν εὐκαιρία αὐτὲς τὶς μέρες νὰ διαβάσετε λίγο τὰ πρῶτα κεφάλαια, κυρίως τὸ πέμπτο καὶ τὸ ἕκτο, ἀπὸ τὸ βιβλίο τῆς Ἐξόδου. Ἐκεῖ θὰ δεῖτε συγκλονιστικοὺς διαλόγους νὰ διαμείβονται μεταξὺ τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ Μωϋσέως. Θὰ δεῖτε τὸν Μωϋσῆ νὰ ἐπικαλεῖται ἕνα σωρὸ δικαιολογίες γιὰ νὰ μὴν ἀνταποκριθεῖ στὴν τιμητικὴ γι᾿ αὐτὸν ὁπωσδήποτε πρόσκληση τοῦ Θεοῦ νὰ ἀναλάβει αὐτὸς τὴν ἡγεσία τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ καὶ αὐτὸς νὰ εἶναι ὁ ὁδηγός τους. Τελικῶς ὅμως ὁ Θεὸς τὸν πείθει. Τὸν πείθει καὶ τὸν ἑτοιμάζει. Σὲ πρώτη φάση τοῦ ἀποκαλύπτει ὁ Θεὸς τὸ ὄνομά Του. Ρωτάει ὁ Μωϋσῆς «ποιός εἶσαι;» καὶ ἀπαντᾶ ἐκεῖνος «ἐγὼ εἶμαι ὁ Ὤν, αὐτὸς ποὺ ὑπάρχει, ἡ πηγὴ τῆς ζωῆς καὶ τῆς ὑπάρξεως, τοῦ εἶναι, στὴν φύση καὶ στὴν οὐσία μου εἶμαι ὁ Ὤν».
Τὸ δεύτερο δῶρο ποὺ τοῦ κάνει εἶναι ὅτι τοῦ δίνει τὴ δυνατότητα νὰ εἶναι θαυματοποιός, πρόσωπο σημείων, ὥστε νὰ μπορέσει νὰ πείσει τοὺς Ἰσραηλῖτες, ποὺ εἶχαν χίλια δύο στραβά, ἐγωισμούς, ἀναποδιές, ἐλαττώματα, ἀδυναμίες, δυσπιστία, μιζέρια καὶ γκρίνια, ὅπως φαίνεται καθ᾿ ὅλην τὴν πορεία. Τοῦ δίνει λοιπὸν αὐτὰ τὰ δύο δῶρα καὶ ταυτόχρονα τὴν εὐλογία Του, αὐτὸς νὰ εἶναι ὁ ἡγέτης τους.
Ξεκίνησαν τὸν ἀγῶνα μὲ ὁδηγό. Καὶ γιὰ μᾶς αὐτὸ σημαίνει κάτι. Δὲν μποροῦμε τὸν ἀγῶνα οὔτε τῆς Μεγάλης Τεσσρακοστῆς οὔτε καὶ τὸν ἀγῶνα τῆς ἐρήμου αὐτῆς τῆς ζωῆς, νὰ τὸν διεξέλθουμε χωρὶς νὰ ἔχουμε ἕναν πνευματικὸ ὁδηγό. Αὐτό, νὰ τὸ ξέρετε, εἶναι παράδοση καὶ ταυτόχρονα δοκιμασμένη ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας. Μάλιστα αὐτὸ ὁ ὁδηγὸς δὲν εἶναι μόνον ὁδηγός, εἶναι καὶ πατέρας. Πρέπει νὰ εἶναι ὁ ἄνθρωπος τῆς προσευχῆς, τῆς συνομιλίας μὲ τὸν Θεό. Νὰ εἶναι ὁ ἄνθρωπος τῆς παρρησίας πρὸς τὸν Θεό, ὁ ἄνθρωπος πού, μπορεῖ μὲν νὰ εἶναι ἐνδεχομένως βραδύγλωσσος, χωρὶς λόγο προφορικό, ὅπως ἀναφέρεται στὸ βιβλίο τῆς Ἐξόδου γιὰ τὸν Μωϋσῆ, χωρὶς ἴσως ἐξωτερικὰ χαρίσματα, θὰ εἶναι ὅμως ὁ ἐντεταλμένος καὶ διορισμένος ἀπὸ τὸν Θεὸ ἄνθρωπος μας γιὰ νὰ μπορέσει νὰ μᾶς ὁδηγήσει σ᾿ αὐτὴν τὴν πορεία. Εἶναι ὁ πνευματικός μας. Ἔχουμε πολὺ μεγάλη ἀνάγκη νὰ βροῦμε ἕναν πνευματικό. Νὰ τὸν ἔχουμε πατέρα μας, νὰ τὸν ἔχουμε δάσκαλό μας, νὰ τὸν ἔχουμε ὁδηγό μας, νὰ τὸν ἔχουμε ἐνδιάμεσό μας μεταξὺ ἡμῶν καὶ τοῦ Θεοῦ, νὰ τὸν ἔχουμε μπροστά μας νὰ μᾶς κρατάει ἀπὸ τὸ χέρι καὶ νὰ πορευόμεθα. Ἴσως ἡ ἐποχή μας νὰ εἶναι τέτοια ποὺ δὲν μᾶς δίνει ὁ Θεὸς τέτοια δῶρα. Συχνὰ παραπονιόμαστε, καὶ δικαιολογημένα ἴσως, πὼς δὲν ὑπάρχουν πολλοὶ τέτοιοι πνευματικοί. Ἂς γίνει ὅμως μέλημα, προσευχή μας, ἂς γίνει προσπάθειά μας, ἂς γίνει ἀγώνας μας νὰ βροῦμε ἕναν ἄνθρωπο νὰ μᾶς μάθει πέντε-δέκα μυστικὰ τῆς πνευματικῆς ζωῆς, νὰ μπορέσει νὰ συμπληρώσει τὴν ἀνεπαρκῆ δική μας προσευχὴ μὲ τὴν δική του προσευχή. Αὐτὴ εἶναι ἡ δουλειά του. Ἡ δουλειά του δὲν εἶναι νὰ λέει λόγια, δὲν εἶναι νὰ εἶναι ἕνας ἀκτιβιστής, ἕνα ὄργανο ἔργων, ἀλλὰ εἶναι νὰ εἶναι ἕνας ἄνθρωπος παρρησιασμένης προσευχῆς, φωτιζόμενος ἀπὸ τὸν Θεό ποὺ μεταγγίζει τὸ φῶς του καὶ σὲ μας.
Τὸ ἑπόμενο λοιπὸν στοιχεῖο εἶναι νὰ κάνουμε μιὰ ἐξομολόγηση• νὰ βροῦμε ἕναν ἄνθρωπο ποὺ θὰ ἀποτελέσει γιὰ μᾶς τὸν πνευματικὸ ὁδηγό, αὐτὸν στὸν ὁποῖο θὰ ἀποκαλύπτεται ἡ ψυχή μας μὲ τὰ ἐλαττώματά της καὶ ὁ ὁποῖος θὰ τὴν προσφέρει μετὰ ὡς θυσία εὐάρεστη στὸν Θεό.
Ἕνα τρίτο στοιχεῖο ποὺ εἶχε ἡ πορεία τῶν Ἑβραίων ἦταν ὅτι τοὺς ἄλλαζε ὁ Θεὸς τὸν δρόμο ξαφνικά. Δὲν πῆραν τὸν σύντομο δρόμο ἀλλὰ ἔκαναν ἕνα κύκλο ὁλόκληρο καὶ πέρασαν κάθετα πρὸς τὴν Ἐρυθρὰ θάλασσα. Βρέθηκαν λοιπὸν ἀντιμέτωποι μὲ ἕνα ἐμπόδιο, ἀντιμέτωποι μὲ ἕναν φραγμό, ποὺ δὲν θὰ μποροῦσαν νὰ τὸν ξεπεράσουν παρὰ μόνον μὲ θαυματουργικὸ τρόπο. Ἴσως κι ἐμεῖς στὸν ἀγῶνα μας τῆς νηστείας, στὸν ἀγῶνα αὐτὸν τῆς Σαρακοστῆς νὰ ἔχουμε τὰ ἀδιέξοδά μας. Θὰ βροῦμε καὶ τοὺς πειρασμούς μας γιατί ἡ πορεία μας αὐτὴ εἶναι ἀνάλογη μὲ τὴν κατάσταση τῆς τεσσαρακονταημέρου ζωῆς τοῦ Κυρίου στὴν ἔρημο καὶ τῶν πειρασμῶν τοὺς ὁποίους καὶ ἐκεῖνος δέχθηκε πρὶν ἀρχίσει τὸ ἔργο τῆς Θείας Οἰκονομίας, τὸ ἔργο τῆς διδασκαλίας Του καὶ τῆς σωτηρίας.
Θὰ βρεθοῦμε, λοιπόν, ἀντιμέτωποι στὸν ἀγῶνα αὐτὸν μὲ ἀδιέξοδα. Συνήθως ἀδιέξοδα τῆς λογικῆς μας, τοῦ ὀρθολογισμοῦ μας. Πολλὲς φορὲς ἀδιέξοδα τοῦ περιβάλλοντός μας, δὲν μᾶς εὐνοεῖ, δὲν βοηθεῖ πρακτικά, δὲν θὰ μπορέσουμε νὰ κάνουμε τὴν νηστεία. Θὰ προκύψουν κάτι προσκλήσεις, ἔκτακτες έκδηλώσεις, φυσικὰ θὰ ἀναδυθεῖ ὁ ἐμπαθὴς ἑαυτός μας, ὁ ὀρθὸς λόγος μας, ἡ ἀμφιβολία μας καὶ μπροστὰ στὴν Ἐρυθρὰ αὐτὴ θάλασσα θὰ κάνουμε πίσω. Καὶ τότε τί χρειάζεται; Χρειάζεται τὸ ραβδὶ τοῦ Μωϋσέως. Νὰ πᾶμε στὸν πνευματικὸ καὶ νὰ χτυπήσει τὴν ἀμφιβολία μας, τὴ δυσκολία μας, τὸν δισταγμό μας, τὸν πειρασμό μας καὶ νὰ ὑποχωρήσει, νὰ κάνει στὴν ἄκρη καὶ νὰ περάσουμε κι ἐμεῖς σὰν ἀπὸ στεριὰ χωρὶς νὰ καταλάβουμε τὸ πῶς. Νὰ ζήσουμε αὐτὸ τὸ θαῦμα καὶ μέσα στὰ νερὰ τῆς ἐπιστρέφουσας θάλασσας νὰ καταποντισθοῦν οἱ λογισμοί, νὰ βυθισθοῦν οἱ ἀμφιβολίες, νὰ πνιγοῦν τὰ ἐμπόδια, οἱ πειρασμοί, οἱ δυσκολίες. Τὸ τρίτο λοιπὸν στοιχεῖο ποὺ ἔχει ἡ πορεία τῆς Τεσσαρακοστῆς εἶναι ἡ θαυματουργικὴ διάβαση μέσα ἀπὸ τὴν Ἐρυθρὰ θάλασσα τῶν δυσκολιῶν καὶ τῶν ἐμποδίων ποὺ θὰ συναντήσουμε.
Λέει πάλι στὸ βιβλίο τῆς Ἐξόδου ὅτι τελικῶς ἐνῶ ἡγέτης καὶ ὁδηγὸς ἦταν ὁ Μωϋσῆς, ὁ Θεὸς ἡγεῖτο αὐτῶν στὴν πραγματικότητα. Αὐτὸς ὁ ὁποῖος πήγαινε μπροστὰ ἦταν ὁ Θεός. Καὶ πῶς φαινόταν ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ; Μὲ δύο τρόπους. Τὴν μὲν μέρα σὰν στήλη νεφέλης, τὴν δὲν νύχτα σὰν στήλη πυρός. Τὴν μέρα τοὺς σκέπαζε μιὰ νεφέλη καὶ τοὺς ἔδινε τὴν γλύκα καὶ τὴν ζεστασιὰ τῆς θεϊκῆς παρουσίας, τὴν δὲ νύχτα μέσα στὸ σκοτάδι τους τοὺς ἔδινε τὸ φῶς γιὰ νὰ βρίσκουν τὸν δρόμο τους καὶ νὰ προχωροῦν. Κι ἐμεῖς χρειαζόμαστε αὐτὴν τὴν συμμαχία μὲ τὴν αἴσθηση τῆς θεϊκῆς παρουσίας στὸν ἀγῶνα μας, ὄχι ὅτι ἀγωνιζόμαστε μόνοι μας, ἐννοῶ χωρὶς ἐνίσχυση ἄνωθεν. Ἀλλὰ μέσα ἀπὸ τὴν προσευχή μας, μέσα ἀπὸ τὴν ταπείνωση τῆς καρδιᾶς μας, μέσα ἀπὸ τοὺς γλυκεῖς μύχιους ἐσωτερικούς πόθους μας νὰ βγεῖ αὐτὴ ἡ αἴσθηση, ὅτι ὁ ἀγώνας μας γίνεται κάτω ἀπὸ τὴν νεφέλη τῆς θεϊκῆς παρουσίας καὶ μέσα στὸ φῶς τῆς θεϊκῆς ἐπιβεβαιώσεως. Καὶ ἔτσι νὰ προχωρήσουμε καὶ τὸ ὑπόλοιπο, ὅσο θὰ μᾶς μένει σὲ κάθε φάση, στάδιο τοῦ ἀγώνα τῆς Τεσσαρακοστῆς.
Ἐπείνασαν, λέει σὲ κάποιο σημεῖο, κουράστηκαν, ἀπόκαμαν. Εἶδαν τὸ θαῦμα, ἔζησαν τὴν παρουσία, εἶχαν τὸν Μωϋσῆ, ἔπαιρναν τὴν παρηγοριά, ἐλύγισαν ὅμως παρά ταῦτα. Πόσο ἀνθρώπινο! Πόσο φυσικό! Πόσο ἀναμενόμενο! Καὶ σὲ μᾶς ἀναμενόμενο, φυσικό, προσδοκώμενο, αὐτὸ τὸ πρᾶγμα. Νὰ ἀγωνιζόμαστε, νὰ βλέπουμε τὶς εὐλογίες τοῦ Θεοῦ, στὴν πρώτη ὅμως δυσκολία τοῦ καύσωνα τῆς ἐρήμου καὶ τῆς ἀκαρπίας της νὰ γονατίζουμε. Ἔτσι ἔγινε καὶ μὲ τοὺς Ἰσραηλῖτες, ἀλλὰ τοὺς εἶπε ὁ Θεὸς «μὴν στενοχωριέστε, ἐγὼ εἶμαι ὁ Ὤν, αὐτὸς ποὺ ὑπάρχει, δὲν εἶμαι αὐτὸς ποὺ δὲν ὑπάρχει καὶ συνεπῶς εἶμαι καὶ κοντά σας καὶ σᾶς βλέπω καὶ σᾶς παρακολουθῶ καὶ ὁδηγῶ τα βήματά σας. Σᾶς πῆρα ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο, σᾶς ὑποσχέθηκα ὅτι θὰ σᾶς ὁδηγήσω στὸ τέρμα τῆς ἐπαγγελίας μου. Αὐτὸ θὰ τὸ κάνω. Πεινᾶτε; Θὰ σᾶς δώσω τροφή». Καὶ τοὺς στέλνει τότε ἕνα κοπάδι ἀπὸ ὀρτύκια καὶ ὅταν ξύπνησαν εἶδαν ἕνα παράξενο ἄσπρο πρᾶγμα σὰν πάχνη νὰ ἁπλώνεται γύρω τους, τὸ μάννα, γιὰ νὰ πάρουν νὰ φᾶνε. Τοὺς ἔδωσε λοιπὸν δύο πράγματα μεγάλα γιὰ νὰ χορτάσει ἡ ψυχή τους: ὀρτύκια καὶ μάννα. Τὰ ὀρτύκια εἶναι τὸ κρέας τῆς λατρείας. Καὶ σὲ μᾶς δίνει ὁ Θεὸς ἕνα σμῆνος λατρευτικῶν εὐκαιριῶν αὐτὴν τὴν περίοδο. Μᾶς δίνει τὰ εὐλογημένα Ἀπόδειπνα, τὶ ὡραῖα ἀκολουθία! Μᾶς δίνει τὶς Προηγιασμένες κάθε Τετάρτη καὶ Παρασκευή, μᾶς δίνει τοὺς Χαιρετισμοὺς σ᾿ αὐτὴν τὴν περίοδο, -δὲν τὰ ψάλλουμε ἄλλη φορὰ αὐτὰ τὰ τροπάρια-, μᾶς δίνει τοὺς Κατανυκτικοὺς Ἑσπερινούς, μᾶς δίνει τὶς πέντε Κυριακὲς τῶν Νηστειῶν, θὰ μᾶς δώσει τὴν ὄμορφη γιορτὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ. Μᾶς δίνει αὐτὸ τὸ σμῆνος τῶν γερῶν τροφῶν, τὸ κρέας. Δὲν μένει τίποτε ἄλλο παρὰ νὰ ἁπλώσει τὸ χέρι του κανεὶς καὶ νὰ ἁρπάξει τὴν εὐκαιρία, νὰ ἀνοίξει τὸ στόμα του καὶ νὰ ἀρχίσει να καταβροχθίζει τὸ μήνυμα τῆς θεϊκῆς ἀλήθειας, ὅπως αὐτὸ παρουσιάζεται μὲ ἁπτὸ μεστὸ τρόπο.
Ἀλλὰ μᾶς δίνει καὶ τὸ μάννα. Πολὺ ἁπαλὰ μᾶς χορταίνει. Χορταίνει τὴν ψυχή μας μὲ τὸ οὐράνιο μάννα καὶ τὸ οὐράνιο μάννα εἶναι ἡ Θεία Εὐχαριστία. Τὸ οὐράνιο μάννα εἶναι τὸ μυστήριο μὲ τὸ ὁποῖο τρέφει ὁ Θεὸς τὸν λαό Του, τὸν νέο Ἰσραήλ. Μπορεῖ νὰ θρέψει καὶ μᾶς. Ἡ συμμετοχή μας στὰ μυστήρια εἶναι ἀναγκαία. Ἂν ἔχουμε τὸν Μωϋσῆ, τὸν πνευματικό μας, τότε μὲ τὴν ἄδειά του, ἂν ἔχουμε αὐτοὺς τοὺς πόθους τοὺς ἐσωτερικοὺς καὶ τὴν ἀνάγκη τῆς ψυχῆς μας, μὲ συνοδὸ τὴ μετάνοιά μας, ἂς μὴν ἀφήσουμε ἀνεκμετάλλευτο αὐτὸν τὸν θησαυρό τοῦ οὐρανίου μάννα, τῆς Θείας Εὐχαριστίας, ποὺ ἁπαλὰ μπορεῖ νὰ πέσει ἐπάνω στὸ ἔδαφος τῆς ψυχῆς μας καὶ νὰ δώσει αὐτὸν τὸν θαυματουργικὸ χορτασμό.
Ἀλλὰ δὲν τοὺς ἔδωσε ὁ Θεὸς μόνον τροφή. Ἐδίψασαν μετά. Τοὺς ἔδωσε θαυματουργικὰ καὶ νερό. Εἶπε στὸν Μωϋσῆ «μὲ τὸ ἴδιο ραβδὶ μὲ τὸ ὁποῖο χτύπησες τὴ θάλασσα καὶ ὑπεχώρησε καὶ ἄνοιξε καὶ περάσατε, μὲ τὸ ἴδιο νὰ χτυπήσεις αὐτὴν τὴν πέτρα καὶ θὰ βγάλει νερό». Χτυπάει ὁ Μωϋσῆς καὶ βγαίνει νερό. Αὐτὸ τὸ νερὸ ξεδίψασε τοὺς διψασμένους Ἰσραηλῖτες μέσα στὴν ἔρημο. Ἀνάλογο νερὸ μπορεῖ νὰ ξεδιψᾶ διαρκῶς καὶ τὶς δικές μας ψυχὲς μὲ τὸ ραβδὶ τοῦ δικοῦ μας Μωϋσέως. Καὶ αὐτὸ δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο ἀπὸ τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ. Ἂν μπορέσουμε αὐτὲς τὶς μέρες κάτι νὰ ἀκούσουμε, λίγο νὰ ἀνοίξουν τὰ μάτια μας, κάπως νὰ ξεδιψάσει ἡ ψυχή μας μ᾿ ἕναν λόγο προφορικό, ἐνδεχομένως λόγο γραπτό. Ὑπάρχουν βιβλία, βιβλία πατερικά, βιβλία πιὸ σύγχρονα, τὰ βιβλία τῶν ἀκολουθιῶν, νὰ βροῦμε λίγο χρόνο γιὰ νὰ μπορέσουμε κι ἐμεῖς μἐ αὐτὸ τὸ χτύπημα στὸν βράχο τοῦ ἀγνώστου θησαυροῦ νὰ ζήσουμε τὸ θαῦμα τῆς ἀποκαλύψεως τοῦ θεϊκοῦ λόγου μέσα στὶς καρδιές μας ποὺ εἶναι ἴσως πιὸ σκληρὲς καμμιὰ φορὰ καὶ ἀπὸ τοὺς βράχους.
Οἱ Ἰσραηλῖτες, ἐνῶ προχώρησαν, ἐνῶ ξεπέρασαν τὰ ἐμπόδια, διῆλθαν διὰ τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης, χορτάσθησαν μ᾿ αὐτοὺς τοὺς τρόπους ποὺ ἀναφέραμε, ξεδίψασε ἡ ψυχή τους, ξεδίψασε τὸ σῶμα τους, καὶ ἔρχονται ἀμέσως μετὰ ἀπὸ λίγο ἀντιμέτωποι μὲ ἕναν ἐχθρό: τοὺς υἱοὺς τοῦ Ἀμαλήκ, τοὺς ὑπηκόους τοῦ Ἀμαλήκ, τοὺς Ἀμαληκίτες. Καὶ ἐκεῖ ὁ Θεὸς κάνει τὸ θαῦμα Του. Κι ἐκεῖ ὁ Θεὸς στὸν Μωϋσῆ ποὺ πρὸς στιγμὴν λυγίζει τοῦ λέει: «μὴν στενοχωριέσαι καὶ μὴν ἀποκάμνεις, θὰ σᾶς δώσω ἐγὼ τὴν δύναμη νὰ νικήσετε τοὺς Ἀμαληκίτες. Μπορεῖ νὰ μὴν τοὺς περιμένατε, μπορεῖ νὰ εἶναι πολλοί, μπορεῖ νὰ εἶναι ἀπειλητικοί, μπορεῖ νὰ ξεπερνοῦν ἐνδεχομένως τὶς δικές σας δυνάμεις καὶ τὸ δικό σας πλῆθος, ἀλλὰ θὰ σοῦ δώσω τρόπο νὰ νικήσετε. Θὰ σηκώσεις τὰ χέρια σου στὸ σχῆμα τοῦ σταυροῦ ὁριζόντια καὶ ἐν ὅσῳ τὰ χέρια σου θὰ εἶναι ὀριζόντια σὲ στάση προσευχῆς καὶ σὲ συμβολικὴ στάση, τότε θὰ μπορεῖτε ἐσεῖς οἱ λίγοι καὶ ἀδύνατοι νὰ νικᾶτε τοὺς πολλοὺς καὶ δυνατούς». Καὶ ἐπειδὴ λέει κουράζονταν τὰ χέρια του οἱ δύο ἀδελφοί του, ὁ Ἀαρὼν καὶ ὁ Ὤρ, κρατοῦσαν ὁ ἕνας τὸ ἕνα χέρι καὶ ὁ ἄλλος τὸ ἄλλο καὶ ἐν ὅσῳ τὰ χέρια του ἦταν ὁριζόντια σ᾿ αὐτὴν τὴν στάση τοῦ συμβόλου τοῦ σταυροῦ καὶ τῆς προσευχῆς, μπόρεσαν τελικὰ νὰ νικήσουν καὶ θριαμβευτὲς νὰ συνεχίσουν τὴν πορεία τους πλέον πρὸς τὸ ὄρος τοῦ Σινᾶ.
Κι ἐμεῖς παρὰ τὴν νηστεία μας, παρὰ τὴν καλή μας πρόθεση, παρά την μελέτη μας, τὴν συμμετοχή μας στὰ μυστήρια, ἔχουμε φοβερὸ Ἀμαλήκ ποὺ μᾶς πολεμάει. Καὶ ὁ Ἀμαλήκ αὐτὸς εἶναι ὁ ἐμπαθὴς ἑαυτός μας. Φέρουμε πτωτικὴ φύση γεμάτη ἀπὸ θηρία παθῶν ποὺ ἴσως πρὸς στιγμὴν κάθονται στὴν ἄρκη καὶ ἐνδεχομένως κι ἐμεῖς λίγο τὰ περιφρονοῦμε, ἀλλὰ μέσα στὴν ἡσυχία τῆς ἐρήμου τῆς νηστείας καὶ αὐτῶν τῶν περιόδων νὰ δεῖτε ποὺ θὰ φανοῦν. Ὅποιος κάνει καλὰ τὸν ἀγῶνα τῆς νηστείας αὐτὸς εὔκολα ἀνακαλύπτει τὰ δικά του ἄγνωστα πάθη. Μέσα στὴν ἔρημο αὐτὴ θὰ σηκώσουν κεφάλι, μέσα στὴν ἡσυχία θὰ ὑψώσουν φωνή, μέσα στὴν φαινομένη εἰρήνη θὰ δημιουργήσουν ταραχή. Αὐτὰ τὰ πάθη μας νὰ τὰ περιμένουμε. Ἡ λύση καὶ ἀπάντηση εἶναι τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ καὶ ἡ προσευχή μας καὶ ἡ θεϊκὴ ἐπέμβαση θὰ δώσει τὴν νίκη στὸν καθένα μας, χωρὶς νὰ τρομάξει καὶ χωρὶς νὰ δειλιάσει καὶ χωρὶς τελικὰ νὰ πτοηθεῖ, νὰ βρεθεῖ νικητὴς κατὰ τῶν παθῶν του. Κι ἔτσι νὰ φθάσει ὅπως οἱ Ἰσραηλῖτες στὸ ὄρος Σινᾶ, στὸ ὄρος τὸ ὁποῖο κατεβαίνει πλέον ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς καὶ τοὺς δίνει μέσα σὲ μιὰ ἀτμόσφαιρα σεισμοῦ, κλονισμοῦ καὶ καπνοῦ τὶς δέκα ἐντολές. Τοὺς ἀποκαλύπτει τὸ θέλημά Του.
Αὐτὸ, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, μπορεῖ νὰ γίνει καὶ στὴ δική μας ζωή. Πρέπει νὰ γίνει. Νὰ φθάσουμε κι ἐμεῖς ἀνεβαίνοντας σιγὰ σιγά, πορευόμενοι μέσα στὴν ἔρημο, στὸ ὄρος τὸ δικό μας τοῦ Σινᾶ, κι ἐκεῖ νὰ ὑποδεχθοῦμε τὴν ἀποκάλυψη τῆς θεϊκῆς βουλήσεως μέσα στὴν ψυχή μας. Ὁ ἀγώνας μας, ἡ προσευχή μας, ἡ πίστη μας, ἡ ἐμπιστοσύνη στὸν Θεό, ἡ καλὴ πνευματικὴ ἐξάρτηση ἀπὸ τὸν δικό μας πνευματικό, τὸν Μωϋσῆ, ἡ συμμετοχή μας στὰ μυστήρια, ἡ ἐλπίδα τοῦ θαύματος καὶ τῆς θεϊκῆς ἐπεμβάσεως, ὅλα αὐτὰ μαζὶ μὲ τὸν ἀγῶνα τῆς νηστείας, μαζὶ μὲ τὸν ἀγῶνα τῆς ἐλεημοσύνης, μαζὶ μὲ τὸν ἀγῶνα ποὺ θὰ διεξάγει ὁ καθένας μας μποροῦν νὰ ὁδηγήσουν τελικὰ στὸ αἴσιο πέρας, στὴν νίκη, στὴν Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας, στὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ, στὴν χαρὰ καὶ στὴν ἐμπειρία τῆς Ἀναστάσεως.
Ὕστερα ἀπὸ σαράντα μέρες θὰ ἔχουμε μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ ὁλοκλη-ρώσει τὴν ἐν χρόνῳ πορεία αὐτῆς τῆς Σαρακοστῆς. Νὰ δώσει ὁ Θεὸς νὰ εἶναι ἀτέλειωτη αὐτὴ ἡ ἐμπειρία τῆς πορείας, ἡ ἐμπειρία τῆς ἀναζητήσεως, ἡ ἐμπειρία τῆς θεϊκῆς φανερώσεως, ἡ ἐμπειρία τοῦ θαύματος γιὰ νὰ εἶναι ἀτέλειωτη καὶ ἄληκτη καὶ ἡ ἐμπειρία τῆς χαρᾶς τῆς θεϊκῆς Ἀναστάσεως. Ἀμήν.
Μ.Τεσσαρακοστὴ 2015
Μήνυμα
ΜΗΝΥΜΑ ΦΕΒΡOΥΑΡΙΟΥ 2013
Ὁ αὐθεντικὸς χριστιανὸς ζεῖ τὴ χαρὰ μέσα ἀπὸ τὴν ἄσκηση, τὴ στέρηση, τὴ θυσία. Ζεῖ τὴν ἐλπίδα μέσα ἀπὸ τὸν πόνο, τὴν ἀσθένεια, τὴ διακριτικὴ ἐπιβεβαίωση τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, τὴ συνεχῆ προσδοκία τοῦ σημείου, ποὺ δὲν τὸ ζητεῖ ἀλλὰ τὸ περιμένει καὶ ὅταν ἔρχεται δὲν τὸν ξαφνιάζει. Ζεῖ τὴν ταπείνωση μέσα ἀπὸ τὶς εὐλογίες Του καὶ τὶς χαρές. Αὐτὰ ὅλα στηρίζονται στὴν πίστη.
Στὸ πρόσωπο τοῦ ἀδελφοῦ συναντᾶ τὸν ἴδιο τὸν Χριστό. Δίπλα του ταπεινώνεται, ὑπομένει, κενώνεται. Μαζί του μοιράζεται τὴν πτώση, τὴν πίστη, τὴ ζωή, τὴ χάρι, τὴ σωτηρία. Μαζί του ἑνώνεται. Οἱ διαφορὲς ὑπογραμμίζουν τὴν ἐλευθερία, ἡ διαφορετικότητα τὴ μοναδικότητα τοῦ κάθε προσώπου ὡς εἰκόνας τοῦ Θεοῦ, οἱ ἀντιθέσεις ταπεινώνουν, τὰ κοινὰ σημεῖα διευκολύνουν τὴ συμπόρευση. Οἱ ἁμαρτίες, οἱ δοκιμασίες, οἱ ἀρετές, οἱ θεϊκές ἐπεμβάσεις στὴ ζωὴ τοῦ ἑνὸς περιχωροῦνται καὶ στὴ ζωὴ τοῦ ἄλλου. Ὅλα κοινωνοῦνται. «Οὐκ ἔστιν ἄλλως σωθῆναι εἰ μὴ διὰ τοῦ πλησίον» (Ὅσιος Μακάριος Αἰγύπτιος). Θεμέλιο αὐτῆς τῆς καταστάσεως εἶναι ἡ ἀγάπη.
Ὁ αὐθεντικὸς ὅμως χριστιανὸς μὲ σαφήνεια διακρίνει καὶ τὴ ματαιότητα τοῦ κόσμου, τὴ ρευστότητα καὶ παροδικότητα τοῦ χρόνου, τὴ φθαρτότητα τῶν ὑλικῶν, τὴν ἀπάτη τοῦ «ἐδῶ» καὶ τοῦ «τώρα», τὴ βαρβαρότητα τῶν ἀνθρώπινων τρόπων, τὴν παχύτητα τῆς ὀρθῆς λογικῆς. Γι’ αὐτὸ καὶ διαρκῶς λειτουργεῖ στὸ «ἐπέκεινα». «Ἐν γῇ ζῇ καὶ ἐν οὐρανοῖς πολιτεύεται». Ἀντὶ γιὰ τὸ τώρα ζεῖ τὰ ἔσχατα καὶ ἀντὶ γιὰ τὸ ἐδῶ τρέφεται ἀπὸ τὰ οὐράνια. Αὐτὸ τὸ φρόνημά του τροφοδοτεῖται ἀπὸ τὴ θεϊκὴ ἐλπίδα.
«Πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη• τὰ τρία ταῦτα» (Α΄ Κορ. ιγ΄ 13). Αὐτὰ τὰ τρία ἀποτελοῦν καὶ τὸ θεμέλιο τοῦ αὐθεντικοῦ βιώματος τοῦ κάθε χριστιανοῦ. Αὐτὰ τὰ τρία εἶναι ποὺ συνθέτουν τὴν «ἄλλη» λογική.
Αὐτὴ ἡ αὐθεντικότητα εἶναι ποὺ κάνει τὸν χριστιανὸ νὰ μὴν εἶναι κοσμικὰ «σύγχρονος»• ἐπιδερμικὸς μιμητὴς καὶ παθητικὸς ἐκφραστὴς τῶν συνηθειῶν τῆς ἐποχῆς ποὺ ζεῖ. Ἀλλὰ νὰ εἶναι «σύγχρονος» μὲ τὴν ἔννοια τοῦ ἐνσαρκωτοῦ τοῦ αἰωνίου μηνύματος τοῦ Θεοῦ στὸ παρόν. Αὐτὸς ἐνσαρκώνει τὴν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας ἀλλὰ καὶ τὴν εἰκόνα τῶν ἐσχάτων της.
Περνᾶμε ὄντως δύσκολες μέρες. Αὐτὸ ὅμως ποὺ μᾶς λείπει δὲν εἶναι ἡ ἐξυπνάδα, οὔτε ἡ δύναμη, οὔτε τὸ χρῆμα, οὔτε οἱ λεγόμενες ἀξίες. Ἡ κύρια φτώχεια μας δὲν εἶναι οἰκονομική, εἶναι σαφῶς πνευματική. Αὐτὸ ποὺ μᾶς λείπει εἶναι τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ. Ὅλη ἡ πρὸ Χριστοῦ ἱστορία σφραγίζεται ἀπὸ τὴν προσδοκία Του. Ὅπως γράφει στὸ βιβλίο τῆς Γενέσεως «οὐκ ἐκλείψει ἄρχων ἐξ Ἰούδα καὶ ἡγούμενος ἐκ τῶν μηρῶν αὐτοῦ, ἕως ἐὰν ἔλθῃ τὰ ἀποκείμενα αὐτῷ, καὶ αὐτὸς προσδοκία ἐθνῶν» (Γέν. μθ΄ 10).
Στὴ μετὰ Χριστὸν ἐποχὴ ἡ προσδοκία τῆς ἐλεύσεως τοῦ Κυρίου μετεστράφη σὲ προσδοκία συναντήσεως καὶ κοινωνίας μαζί Του. Ἐμεῖς δὲν περιμένουμε νὰ ἔρθει∙ περιμένουμε νὰ Τὸν συναντήσουμε. Αὐτὸ εἶναι τὸ νόημα τοῦ ἑορτασμοῦ τῶν Χριστουγέννων. Ἡ συνάντηση μαζί Του θὰ φωτίσει κατ’ ἀρχὴν τὸν νοῦ μας, ἔπειτα θὰ φέρει τὴν εἰρήνη στὶς καρδιές μας καὶ τὴ χαρὰ τῶν ἀγγέλων στὴ ζωή μας καὶ τέλος τὴν πολυπόθητη σωτηρία μας.
Χριστούγεννα 2012
ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ καὶ ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ
Μιὰ νέα χρονιὰ ἔχει μόλις ἀνατείλει. Ὁ Θεὸς μὲ τὴν πολλὴ ἀγάπη Του εὐδόκησε καὶ ἀντικρύσαμε τὴν αὐγὴ ἑνὸς ἀκόμη ἔτους. Μπροστά μας ξεδιπλώνονται ἀπρόβλεπτα γεγονότα, μεγάλα ἢ μικρὰ προγράμματα, νέες γνωριμίες, πνευματικὲς εὐκαιρίες, μοναδικὲς δυνατότητες, ὁ πιὸ κοντινός μας φίλος, ὁ χρόνος, τὸ ἄγνωστο σὲ μᾶς ἀλλὰ σοφὸ καὶ γεμᾶτο ἀγάπη σχέδιο τοῦ Θεοῦ. Μπροστά μας διακρίνουμε μῆνες, γιορτές, ἀφορμὲς νὰ αἰσθανθοῦμε λίγο τὴν ψυχή μας καὶ περισσότερο τὴν ζεστὴ παρουσία τοῦ Θεοῦ.
Ὅλοι μας ξεκινοῦμε μὲ κάποιες προσδοκίες ἢ ἐλπίδες ἢ ἀγωνίες ἢ ἀκόμη φόβους καὶ ἀνησυχίες. Ὁ Θεὸς δὲν μᾶς δίνει τὸν χρόνο γιὰ νὰ παρατείνεται ἡ ταλαιπωρία καὶ νὰ συνεχίζονται οἱ δοκιμασίες αὐτῆς τῆς ζωῆς. Ὁ Θεὸς μᾶς δίνει τὸ δῶρο τοῦ χρόνου γιὰ τρεῖς λόγους: πρῶτον γιὰ νὰ τὸ ἀξιοποιήσουμε, νὰ «ἐξαγοράσουμε τὸν καιρόν», ὅπως προτρέπει ὁ ἀπόστολος Παῦλος· δεύτερον γιὰ νὰ καταλάβουμε ὅτι εἶναι «συνεσταλμένος», σύντομος, καὶ νὰ φιλοτιμηθοῦμε· καὶ τρίτον γιὰ νὰ τὸν μεταμορφώσουμε σὲ αἰωνιότητα.
Ὁ κόσμος στὸν ὁποῖο ζοῦμε σκοτώνει τὸν χρόνο του, χάνει τὸν καιρό του, κακοποιεῖ τὶς εὐκαιρίες του. Δὲν πιστεύει στὸν χρόνο ὡς φίλο ἀλλὰ τὸν βλέπει ὡς ἐχθρὸ καὶ ἀντίπαλο. Καθὼς γυρίζει τὸ ὡρολόγι καὶ περνοῦν τὰ χρόνια, ἄσχετα ἀπὸ τὰ πυροτεχνήματα καὶ τὶς κροτίδες τῆς Πρωτοχρονιᾶς ἢ τὰ κεράκια τῶν γενεθλίων, μὲ θλίψη διαπιστώνει τὴν προσέγγιση τοῦ ἀνεπιθύμητου τέλους του. Ὁ χρόνος γιὰ τὴν κοσμικὴ ἀντίληψη εἶναι κάτι ποὺ τελειώνει καὶ κάτι ποὺ θυμίζει περισσότερο τὸ σῶμα καὶ τὴν ἐφημερότητά μας παρὰ τὴν ψυχὴ καὶ τὸν προορισμό μας.
Ἡ Ἐκκλησία μας, ποὺ εὐλογεῖ σήμερα «τὸν στέφανον τοῦ ἐνιαυτοῦ τῆς χρηστότητος τοῦ Κυρίου», βλέπει τὸν χρόνο ὡς μεγάλη εὐλογία τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Μᾶς δίδεται γιὰ νὰ αὐξάνουμε τὴν ἀγάπη μας σὲ Αὐτόν, μᾶς προσφέρεται γιὰ νὰ γευόμαστε ἀπὸ τώρα τοὺς θησαυροὺς τῆς βασιλείας Του, μᾶς χαρίζεται γιὰ νὰ μεταμορφωνόμαστε καθημερινὰ σὲ ἁγίους καὶ νὰ μεταμορφώνουμε συνεχῶς τὰ πάντα σὲ δῶρα τοῦ Θεοῦ.
Καὶ φέτος θὰ μᾶς δώσει πάλι ὅ,τι καλύτερο μπορεῖ γιὰ νὰ ζήσουμε κάθε στιγμή του μὲ πνεῦμα Θεοῦ, μὲ σύνεση, μὲ ὑπομονή. Θὰ μᾶς προσφέρει τὸν θησαυρὸ τῶν ἑορτῶν της, τὶς καθημερινὲς ἀκολουθίες της, τὶς πολλὲς λατρευτικὲς εὐκαιρίες της, τὸν κατηχητικὸ νουθετικὸ λόγο της, τὴν ποιμαντικὴ στήριξή της μέσα ἀπὸ τὰ εὐλογημένα μυστήριά της, τὴν πλούσια χάρι της. Σὲ μᾶς μένει τὸ δικαίωμα νὰ ἐκμεταλλευθοῦμε κάθε εὐκαιρία. Κάθε εὐλογία, κάθε δοκιμασία, κάθε στιγμὴ ἀποτελοῦν κι ἕνα παράθυρο στὴν βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Ἡ χρονιὰ ποὺ ξανοίγεται μπροστά μας ἔχει γιὰ ὅλους μας πολλὰ μυστικά. Εὔχομαι γιὰ τὸν καθένα μας νὰ εἶναι πολὺ εὐλογημένη, γεμάτη χαρὲς καὶ εὐτυχία, κυρίως ὅμως τὸ τέλος της νὰ μᾶς βρεῖ ἕνα βῆμα πιὸ κοντὰ στὴν χάρι τοῦ Θεοῦ. Στὶς οἰκογένειές μας νά ἐπικρατήσει περισσότερο ἡ ἀγάπη καὶ ἡ σύμπνοια, στὶς κοινωνίες μας νὰ κυριαρχήσει ἡ πρόοδος καὶ ἡ πραγματικὴ ἀνάπτυξη καὶ εὐημερία, στὸν κόσμο μας νὰ πρυτανεύσει ἡ εἰρήνη καὶ στὴν Ἐκκλησία μας νὰ βασιλεύσει ἡ ἑνότητα καὶ ἡ κατανόηση τῆς μεγάλης ἀποστολῆς της.
Στὴν Ἐπιστήμη δὲν ἔχεις πετύχει ἄν δὲν ἔχεις ἀποδείξει. Ἡ ἀπόδειξη ἔχει ἀντικειμενικὸ χαρακτήρα. Ὑποχρεώνεσαι νὰ τὴν δεχθεῖς. Στὴ Θεολογία ἔχει ὑποκειμενικό, προσωπικό, ἐμπειρικό χαρακτήρα. Μὲ τὴν ἐπιστήμη προσπαθεῖς νὰ κατανοήσεις τὴν ἀλήθεια αὐτοῦ τοῦ κόσμου. Μὲ τὴν πίστη προσδοκᾶς νὰ σοῦ ἀποκαλυφθεῖ ἡ ἀλήθεια, ποὺ μπορεῖ νὰ ξεπερνᾶ τὴ στενὴ λογική σου.Τὸν Θεὸ μπορεῖς νὰ Τὸν βλέπεις, ἀλλὰ νὰ Τὸν ἀπορρίπτεις, γιατὶ δὲν Τὸν θέλεις. Μπορεῖ νὰ σοῦ ἐμφανίζεται καὶ νὰ ἀρνεῖσαι νὰ Τὸν ὁμολογήσεις. Ἡ ἀλήθεια Του ἔχει σχέση μὲ τὴ ζωή σου.
Ὅπως λέγει στὶς «Σκέψεις» του ὁ Pascal: «Εἶναι δυνατὸν κάποιος ποὺ ζεῖ κατὰ Θεὸν νὰ μὴ Τὸν θέλει; Εἶναι δυνατὸν κάποιος ποὺ Τὸν θέλει νὰ μὴν Τὸν πιστεύει;» Γιὰ νὰ πιστέψεις στὸν Θεὸ πρέπει νὰ Τὸν θέλεις∙ καὶ γιὰ νὰ Τὸν θελήσεις πρέπει νὰ ζεῖς τὴ ζωή Του.
Ἡ πίστη δὲν εἶναι παραδοχὴ μιᾶς ἄποψης, οὔτε ἔνταξη σὲ μιὰ ὁμοϊδεάτικη ὁμάδα ποὺ ἀντιμάχεται τοὺς ἀντιπάλους. Οὔτε πάλι συμμόρφωση μὲ συγκεκριμένες συμπεριφορὲς καὶ συνήθειες.
Πίστη εἶναι ἡ ἀποκάλυψη μιᾶς πραγματικότητος πέραν ἀπὸ τὴν ὀρθὴ λογική, τὶς αἰσθήσεις, τὰ συνήθη ἀνθρώπινα μέτρα. Ὄσφρηση ἑνὸς κόσμου πιὸ τέλειου ἀπὸ τὸ σύμπαν, πιὸ μεγαλειώδους ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο, μὲ πειστικότερη βεβαιότητα ἀπὸ αὐτὴν τῶν σκληρῶν ἀποδείξεων.
Πίστη εἶναι ἡ αἴσθηση τῆς Ἀλήθειας, ἡ συνάντηση τοῦ Χριστοῦ, ἡ κοινωνία μαζί Του!
Νοέμβριος 2012
ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ δὲν εἶναι ἐκ τοῦ κόσμου τούτου∙ εἶναι μυστήριο, ἀποκάλυψη τοῦ ἀπροσίτου καὶ τοῦ ἀκατανοήτου, τὸ ὁποῖο ὅμως εἶναι μεθεκτὸ ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο. Ὁ Κύριος ὅταν μίλησε γιὰ τὸ σῶμα καὶ τὸ αἷμα Του στοὺς ἑβραίους δὲν στρογγύλεψε τὸν λόγο Του, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ Τὸν ἐγκαταλείψουν κάποιοι ἀπαντῶντας ὅτι «σκληρὸς ὁ λόγος οὗτος».
Ἀλλὰ καὶ στὸ κήρυγμα τῆς Πεντηκοστῆς, ὅπου τὸ ἄκουσμα ἦταν «ξένον» καὶ τὸ θέαμα «ἕτερον», κάποιοι θεώρησαν ὅτι οἱ ἀπόστολοι «ἦσαν γλεύκους μεμεστωμένοι».
Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ μὲ τὸν Παῦλο στὴν Ἀθήνα∙ μίλησε σαφῶς γιὰ ἀναστάντα Χριστό καὶ οἱ ὀρθολογιζόμενοι φιλοσοφοῦντες τῶν Ἀθηνῶν τοῦ ἀπήντησαν εἰρωνικὰ «ἀκουσόμεθά σου καὶ πάλιν».
Τὰ τρία αὐτὰ δημόσια κηρύγματα παρουσίασαν τὴν ἀλήθεια τῆς πίστεως ὡς μυστήριο, αὐτὴ ἀρχικῶς ἀπερρίφθη, ἡ κατάθεσή της ὅμως ὡς σπόρου στὴν γῆ τῶν τότε κοινωνιῶν βλάστησε καὶ μάλιστα θαυμαστῶς.
Αὐτὸ ποὺ τελικὰ χρειάζονται τὰ σύγχρονα «ἔθνη» δὲν εἶναι τόσο ἡ κατανόηση τῆς διαλέκτου ὅσο ἡ ἔκπληξη τοῦ μυστηρίου.
Ὀκτώβριος 2012