Οἱ ἀκροατὲς τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, μὲ κριτήριο τὴν ἐξήγηση τῆς παραβολῆς διὰ στόματος Αὐτοῦ τοῦ Κυρίου, ὅπως ἀκούσαμε στὸ σημερινὸ εὐγαγγελικὸ ἀνάγνωσμα, διακρίνονται σὲ τέσσερις κατηγορίες. Θὰ ἦταν δυνατὸν μονολεκτικῶς νὰ χαρακτηρισθοῦν σὲ ἐλεύθερη ἀπόδοση ὡς οἱ ἀναίσθητοι, οἱ ἐπιπόλαιοι, οἱ ἐκκοσμικευμένοι καὶ οἱ γνήσιοι ἀκροατὲς τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. Ἡ χειρότερη περίπτωση ἀπ’ αὐτὲς τὶς κατηγορίες ἀκροατῶν εἶναι ἡ πρώτη, δηλαδὴ οἱ ἀναίσθητοι, στοὺς ὁποίους ἀναφέρονται οἱ παρακάτω σκέψεις.

Στὸ ἀνάγνωσμα ἀκούσαμε ὅτι «καθὼς (ὁ γεωργὸς) ἔσπερνε, μερικοὶ σπόροι ἔπεσαν στὸν δρόμο καὶ ἦλθαν τὰ πουλιὰ καὶ τοὺς ἔφαγαν». Στὴν ἐξήγηση τῆς παραβολῆς ὁ Χριστὸς εἶπε ὅτι «μὲ τοὺς σπόρους ποὺ ἔπεσαν στὸ δρόμο ἐννοοῦνται ἐκεῖνοι στοὺς ὁποίους σπέρνεται ὁ λόγος καὶ μόλις τὸν ἀκούσουν, ἀμέσως ἔρχεται ὁ σατανὰς καὶ παίρνει τὸν λόγο ποὺ ἔχει σπαρθεῖ στὶς καρδιές τους».

Οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ δὲν ἔχουν τὴν ἀπαραίτητη προθυμία καὶ δὲν ἐκδηλώνουν διάθεση ταπεινῆς μαθητείας γιὰ τὴν ἀκρόαση τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. Διακρίνονται ἀπ’ τοὺς ἀνθρώπους τῆς τρίτης κατηγορίας, τοὺς ἐκκοσμικευμένους, στὸ ὅτι ἐκφράζουν ἀμέσως τὶς ἀντιρρήσεις καὶ τὶς διαφωνίες τους ἀπέναντι στὸ περιεχόμενο τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, ἐπειδὴ ἔχουν τοποθετήσει τὴν λογική τους ὑπεράνω τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ. Ἡ ὑπερβολικὴ ἐμπιστοσύνη στὸν ἑαυτό τους καὶ γενικῶς στὶς ἀνθρώπινες δυνατότητες ἀποδεικνύει ὅτι ἔχουν ἐπηρεασθεῖ ἀπὸ ἀθεϊστικὲς ἰδεολογίες.

Τὸ ἔδαφος τῶν καρδιῶν γίνεται ἀκατάλληλο γιὰ τὴν καρποφορία τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, ἐπειδὴ στὴν περίπτωση αὐτὴ ἤδη ἐκ τῶν προτέρων ἀπουσιάζουν οἱ ἀπαραίτητες προϋποθέσεις γιὰ τὴν ὑποδοχή του ἐκ μέρους τοῦ ἀνθρώπου. Τὸν καθοριστικὸ ρόλο γιὰ τὴν ὑπαρξιακὴ τοποθέτηση τοῦ ἀνθρώπου ἀπέναντι στὸν Θεὸ παίζει ἡ προαίρεση, ἡ δεκτικότητα ἤ ἡ ἀπουσία της. Ἡ προαίρεση αὐτὴ εἶναι ἡ ἱκανότητα τῆς ψυχῆς εἴτε νὰ ἀποδεχθεῖ τὸν Θεὸ εἴτε νὰ Τὸν ἀπορρίψει. Τὴν δεύτερη ἐπιλογή, δηλαδὴ τὴν ἀρνητική, ἔχουμε δικαίωμα νὰ τὴν ὀνομάσουμε προκατάληψη.

Στὴν Παλαιὰ Διαθήκη εἶναι γραμμένο σχετικῶς ὅτι «εἰς κακότεχνον ψυχὴν οὐκ εἰσελεύσεται σοφία». Χωρὶς προσλαμβάνουσες παραστάσεις καινούργιες γνώσεις δὲν ἀποκτῶνται καὶ δὲν ἀφομοιώνονται. Οὔτε φταίει ὁ ἥλιος ποὺ ὁ τυφλὸς δὲν βλέπει. Βεβαίως, ἡ «κακοτεχνία» τῆς ψυχῆς, τὴν ὁποία θέλουμε νὰ περιγράψουμε, εἶναι σὲ ἀπόλυτο βαθμὸ ἐσωτερικὴ κατάσταση καὶ ἀσφαλῶς δὲν ἐξαρτᾶται οὔτε ἀπ’ τὴν διανοητικὴ καλλιέργεια ἤ τὴν εὐφυΐα, οὔτε ἀπ’ τὴν σωματικὴ ἀρτιμέλεια ἤ τὴν ὑγεία.

Δυστυχῶς, ὅλα τὰ παραπάνω ἰσχύουν, ἐκτὸς ἀπ’ τοὺς (λεγομένους) ἄθεους, καὶ γιὰ τοὺς αἰρετικούς, τὰ πρώην μέλη τῆς Ἐκκλησίας. Μελετοῦν τὴν ἁγία Γραφὴ ἀλλὰ διαστρεβλώνουν τὸ γνήσιο πνεῦμα της, ἄν καὶ διακρίνονται πάντοτε γιὰ τὴν κατὰ κόσμον παιδεία τους, μερικὲς φορὲς καὶ γιὰ τὴν ἀσκητικότητα τοῦ βίου τους. Πιὸ λυπηρὸ εἶναι ὅτι στὴν ὁμάδα αὐτὴ συγκαταλέονται καὶ οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοί, οἱ ὁποῖοι συνήθως δὲν μελετοῦν τὴν Γραφὴ καὶ ἁπλῶς φωνάζουν «τηρεῖστε τὴν παράδοση». Ἐννοοῦν συνήθως μία συνήθεια, ὄχι πάντοτε καὶ γιὰ ὅλους ὑποχρωτικὴ στὴν ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας, πολλὲς φορὲς καὶ ἐντελῶς ἐσφαλμένη. Βέβαιο εἶναι ὅτι δὲν κατανοῦν τὴν διαφορὰ μεταξὺ τῆς Παραδόσεως (μὲ Π κεφαλαῖο) καὶ τῶν παραδόσεων (μὲ τὸ π μικρό).

Ἡ ὁμάδα αὐτὴ ἴσως εἶναι ἡ χειρότερη, ἐπειδὴ διατρέχει τὸν κίνδυνο ἀπ’ τὴν ἀναισθησία νὰ προχωρήσει πρὸς τὴν πώρωση. Σὲ ἕνα ὕμνο τῆς Παρακλητικῆς ψάλλουμε:

«Δυστυχῶς δὲν μιμήθηκα τὴν μετάνοια τοῦ τελώνη, ἀλλὰ καὶ δὲν ἔχω τὰ δάκρυα τῆς πόρνης, ἐπειδὴ ἡ πώρωση τῆς ψυχῆς μὲ ἐμποδίζει νὰ διορθωθῶ, ἀλλὰ σῶσε με, Θεέ μου, Σὺ ποὺ εἶσαι εὔσπλαχνος καὶ φιλάνθρωπος».

 π. Ν. Η.